نماینده ایکوم در جمهوری اسلامی ایران گفت: آداب و روسوم شب یلدا به تمامی دنیا صادر شده است و در حال حاضر بیش از دو میلیارد نفر در کره زمین آیینها و آرزوهایشان در چنین شبی پیوند می خورد.

به گزارش مهر، مراسم شب یلدا در آخرین شب پاییزی سال، با حضور گروهی از هنرمندان، نویسندگان و علاقه مندان به فرهنگ و هنر فارسی در کافه موزه هنر امام علی (ع) با حافظ خوانی و شاهنامه خوانی برخی از هنرمندان آغاز شد و پس از آن محیط طباطبایی ـ نماینده ایکوم در جمهوری اسلامی ایران ـ به سخنرانی درباره یلدا پرداخت.

محیط طباطبایی، تعداد آیین ها در هر ملت را نشان از فرهنگ غنی و به نوعی نشان ثبات و توسعه یافتگی ملت ها بر شمرد و با اشاره به تاثیرات قرون 19 و 20 به برشمردن آثار و بی توجهی فرهنگ قرن بیستم پرداخت و به پیدایش لفظ توسعه پایدار در اواسط دهه 90 و توسعه فرهنگی اشاره کرد.

وی، استقلال فرهنگی ایرانیان و از دست ندادن آن در تمام دوره های تاریخی را نشان از توجه کردن به آیین ها و گسترش این آیین ها و فرهنگ ها در گستره جغرافیایی ایران را دانست و اشاره کرد با توجه به این که فرهنگ ایرانی در حالی که یگانگی دارد اما دارای تنوع شدید و متفاوتی هم هست و تنوع فرهنگی وحدت و عمق طولانی به درازای هزاران سال را به وجود آورده است و کشور ایران مهم ترین و اصلی ترین راه انتقال فرهنگ های شرق به غرب و غرب به شرق دانست و اشاره کرد تفکرات آیین مهر از ایران به غرب و اروپا رفته است.

وی دو آیین عاشورا و نوروز در ایران اسلامی را مهم ترین و اصیل ترین آیین ها برشمرد و اظهار کرد: نوروز و عاشورا مهم ترین سنت ها و آیین های ایرانی است که در جهت گردآوردن مردم در کنار هم، کامل ترین آیین به حساب می آید و در این دو رویداد است که مردم به شهرها، روستاها و محله های خود برمی گردند.

وی در ادامه با اشاره به تقسیم بندی فصول در سال های گذشته که تنها دو فصل سرد و گرم در تقویم بوده است، نه چهار فصل و به اهمیت و جایگاه خورشید و آفتاب در فرهنگ پیشینیان ایران اشاره کرد و گفت: از آنجا که نور و روشنایی بعد از تاریکی به دست می آید و حرکت از تاریکی به سمت روشنایی است، شب یلدا هم رفتن از تاریکی رفتن به ذکر خوشی و شادی است و ایرانیان در گذشته شب یلدا را تا طلوع آفتاب نمی خوابیدند و خورشید صبح فردای یلدا، صبح مناجات و دعا خواندن بوده است و در یک وجه یلدا نماز عقد و پیمان است و به معنای میلاد مهر در صبحی است که می آید.

سپس محیط طباطبایی به تشریح مراسم شب یلدا پرداخت و درباره پیشینه استفاده از آجیل، شیرینی، خشکبار، انار و رشته در انواع غذاها در این شب بلند سال توضیحاتی داد و سپس در خصوص استفاده سفره در فرهنگ ایرانی اشاره کرد که سفره نقطه گرد آمدن اصحاب خانه بوده است، حال چه بافته یا چرمی یا از هر جنس باشد و شب یلدا محور جمع شدن در سفره ایرانی است.

طباطبایی به رسم دیرین شب یلدا و قصه گویی پرداخت و با اذعان این نکته که قصه گویی متعلق به کودکان نبوده و نباید باشد، تاکید کرد، قصه گویی متعلق به همه ی سنین است و از دیرباز در فرهنگ ایرانی ریشه دار است. عشایرهای ایرانی در صورتی که جماعت غالبشان مرد بوده است به شاهنامه خوانی می پرداخته اند و چنانچه جمعیت حاضر در محافل، بیشتر زنان بوده و به خواندن خسرو و شیرین می پرداخته اند، گفت: کانون قصه گویی در ایران باید از همه کشورهای جهان بیشتر باشد چرا که قصه گفتن در فرهنگ ایرانی حالت عادی ندارد و قصه گویی در فرهنگ و ادب ایرانی موزیکال و موسیقایی است.

وی با اشاره به این نکته که "حافظ" کسی است که روایت را از قبل به بعد منتقل می کند و در قدیم به جای قصه گو، حافظان قصه داشته ایم. عاشیق های آذربایجان و بخشی از خراسان را همان حافظ های قدیم ایران دانست و گفت: در شب مهر حتما قصه گفته می شد و حافظان در شب یلدا قصه می خواندند تا یلدا به صبح مهر نزدیک شود.

محیط طباطبایی به مهجور واقع شدن قصه گویی در ایران اسلامی اشاره داشت: از آن جا که قدیمی ترین سندهای ادبیات تمام دنیا به صورت نثر است و ایران تنها کشوری است که اسناد قدیمی فرهنگی، ادبی، تاریخی و حماسی آن به زبان نظم و شعر است و اگر تراژدی ایران از زبان نظامی بررسی شود یا جامعه شناسی با لسان سعدی و تاریخ گویی در سروده های فردوسی به زبان شعر روایت شده است، دلیل خوبی است تا افراد بی سواد و عامی نیز در دوره های گذشته در هنگام کار و فعالیت این سروده های منظم را بر لبان خود زمزمه کنند در صورتی که در هیچ نقطه ای از دنیا کارگران و افراد بی سواد متون ادبی پیشینیان خود را نمی توانند به این شیوه مرور کنندو شاهد این رویداد سفرنامه های مستشرقین است. وی در پایان این سخنرانی به خصوصیات سفره و غذاهای ایرانی و مقایسه با سفره های چینی و مدیترانه ای اشاره کرد و گفت: این که بیش از 2 میلیارد نفر در کره زمین آیین ها و آرزوهایشان در چنین شبی پیوند می خورد را مدیون فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی دانست که به تمام دنیا صادر شده است و تاکید کرد که قصه خوانی یک پدیده فرهنگی است و عامل انتقال فرهنگ محسوب می شود و چنین عاملی در محدودیت شرایط سنی قرار نمی گیرد و پیر و جوان و کودک می توانند در کنار هم قرار بگیرند.