کارنامه درخشان عرصه های دفاعی، پزشکی، هوا فضا، هسته ای و نانو تکنولوژی
به گزارش فارس، پس از انقلاب اسلامی کشور در حوزه علمی به تدریج پیشرفت کرد که البته پیشرفت و توسعه این حوزه مرهون رشد و افزایش تعداد دانشگاه‌ها، اساتید و دانشجویان است.
افزایش قابل توجه چند ده یا چند صد برابری تعداد دانشجویان، اساتید و دانشگاه‌ها در بعضی رشته‌ها خود نشانگر اهمیت قائل شدن برای حوزه علم و فناوری در ایران است.
رشد در تعداد دانشجویان توأم با افزایش تعداد استاد برای دانشجویان موجب شد تا مقالات نمایه شده دانشجویان کشور در مجلات معتبر بین‌المللی افزایش قابل توجهی یابد و باعث شد تا جمهوری اسلامی ایران سریع‌ترین نرخ رشد علمی در جهان را دارا باشد.
در حالی که پیش از انقلاب فقدان اساتیدی با درجه استاد تمامی در کشور کاملا محسوس بود امروز شاهدیم در بعضی دانشگاه‌ها بالای ۱۰۰ استاد تمام تنها در یک دانشگاه حضور دارند و این خود گواهی بر رشد فرهیختگی در جامعه و رشد علمی چشمگیر کشور تنها در طول سه دهه است.
در این بخش به قسمتی کوچک از دستاوردهای کشور در حوزه‌های مختلف علم و فناوری که با واکنش گسترده جهانیان مواجه شد، اشاره می‌کنیم:
*حوزه دفاعی:
از آن‌جایی که جمهوری اسلامی ایران هرگز در طول تاریخ متعرض کشوری نشده و در طول تاریخ همواره موضعی دفاعی داشته است، تمام سیاست‌ها و دستاوردهای نظامی و دفاعی در راستای دفاع از تهاجم کشورهای متخاصم است.
ناوشکن جماران: این ناوشکن، نخستین نمونه از کشتی‌های جنگی کلاس موج ساخت متخصصان داخلی جمهوری اسلامی ایران است که به موشک‌های هدایت‌شونده دریا به دریا، دریا به هوا، اژدر انداز، توپ پدافندی، ابزار ناوبری الکترونیکی نوین و امکانات جنگ الکترونیک مجهز است. این کشتی با طولی معادل ۹۴ متر و ظرفیت ۱۴۲۰ تن و سرعت ۳۰ گره دریایی به طور کامل توسط محققان ایرانی طراحی و ساخته شده است که شفت ۱۲ متری و موتور آن نیز از موارد حساس این طراحی بومی است.
موشک شهاب ۳: موشک شهاب ۳ که از سال ۲۰۰۲ تاکنون به طور رسمی ساخته میشود موشک دوربرد بالستیک در کلاس داخلی است که با بهینه‌سازی به برد ۲۱۰۰ کیلومتر رسید. این موشک که پس از اعلام رسمی، لرزه‌ای بر اندام کشورهای متخاصم علیه جمهوری اسلامی ایران انداخت، از سوخت مایع برای تهیه نیروی پیشران خود استفاده می‌کند.
جمهوری اسلامی ایران در راستای تقویت توان نظامی خود همچنین توسعه موشکی خود به طراحی موشک‌هایی با دقت، برد و توان بالاتری پرداخته است که موشک سجیل از آن نمونه‌ها است.
این موشک نسلی از موشک‌های دفاعی جمهوری اسلامی ایران است که زمین‌به‌زمین و دو مرحله‌ای است که دارای دو موتور سوخت جامد مرکب است و بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر برد دارد.
یکی از ویژگی‌های این موشک، دقت هدف‌یابی و رهگیری آن است که با کمترین خطا هدف را منهدم می‌کند. ضمن اینکه این موشک دارای سامانه موقعیت یاب‌جهانی است و این امکان را به موشک می‌دهد تا پس از تصحیح مسیر، جهت و موقعیت موشک تغییر پیدا کند.
نشاندن هواپیمای RQ - 170 : نشاندن این هواپیما آن هم به گونه‌ای که آسیب جدی نبیند نیازمند فناوری بالا است. این هواپیمای بدون سرنشین برای نخستین بار در سال ۲۰۰۵ عملیاتی شد. این پرنده جاسوسی رادار گریز دارای سیستم راداری سار و مجهز به سیستم‌های شنود مکالمات و آنالیز مراکز هستهای است و به گونه‌ای طراحی شده است که در صورت قطع شدن ارتباط با مرکز فرماندهی یا خود به خود منفجر میشود یا به محل پایگاه باز می‌گردد، در نتیجه می‌توان دریافت که چگونه متخصصان داخلی توانستند با نفوذ به سیستم‌های پیچیده این هواپیما آن را از کار انداخته و کنترل این پرنده بدون سرنشسین را به دست گیرند.
* حوزه پزشکی:
داروهای نوترکیب: داروهای نوترکیب که ۶ عدد از آنها طی روزهای گذشته رونمایی شد هدف نهایی یک پروسه بسیار علمی است. به طور کلی هدف نهایی از تحقیقات دامنه‌دار در زمینه بزهای شبیه‌سازی شده، دستیابی به توانمندی داخلی در تولید داروهای نوترکیب است. جهت دستیابی به این مهم باید فرایندی طی شود که هر گام و طی هر مرحله از این فرآیند خود افتخاری برای هر کشوری است که جمهوری اسلامی ایران در فرصت کوتاهی پس از انقلاب به این مهم دست یافت و در این بخش پژوهشکده رویان به عنوان یکی از بخش‌های بسیار مهم در زمینه تحقیق بر روی سلول‌های بنیادی و حیوانات تراریخته نقش غیرقابل انکاری در توسعه این بخش دارد.
تولید جنین‌های آزمایشگاهی پستانداران با تکنیک‌های لقاح خارج رحمی، تولید جنین‌های شبیه‌سازی شده و تولید رده‌های سلولی تراریخت حاوی ژن TPA از این مراحل هستند.
داروهای درمان سرطان و زخم پای بیمار دیابتی: متخصصان ایرانی با همکاری سازمان انرژی اتمی موفق به ساخت داروهایی شدند که برای درمان تومورهای پروستات، ریه و سینه کاربرد دارد ضمن اینکه محمد قنادی مراغه رئیس پیشین پژوهشگاه علوم و فنون هستهای از حضور ایران در زمره سه کشور جهان در تولید رادیو داروهای جدید خبر داد.
بیو ایمپلت‌های چشمی: بیوایمپلنت‌های چشمی برای نخستین بار در جهان در کشورمان به تولید انبوه رسید؛ بیو ایمپلت‌های چشمی از جنس پرده آمنیوتیک جنینی است و وقتی که روی زخم می‌نشیند می‌تواند باعث جوش خوردن سریع آن شود همچنین خاصیت ضد التهابی و ضد عروقی دارد و از رشد عروق مزاحم در نسج جلوگیری می‌کند.
این پرده آمنیوتیک با استفاده از یک حلقه کاریل بر روی چشم قرار می‌گیرد و بدون اینکه بخیه شود و یا نیاز باشد مریض به اتاق عمل برود پیوند میشود.
در واقع با تولید این بیوایمپلنت روش درمان زخم های قرنیه و برخی بیماری‌های چشمی به جای روش جراحی که یک ساعت تا 45 دقیقه به طول می‌انجامید به یک روش درمانگاهی تبدیل میشود که ظرف مدت زمان چند دقیقه انجام میشود.
پیشرفتهای کشور در زمینه فناوریهای نوین پزشکی محدود به این بخش‌ها نمی‌شود، تولید داروی imod برای بیماران ایدز، تولید کیت‌های تشخیص HIV و HCV در کشور، تولید هور‌مون رشد انسانی، فاکتورهای خونی، تکثیر سلول‌های بنیادی بند ناف به منظور درمان سرطان یا صدمات بافت قلب و عصب و سلول‌های استخوانی، ترمیم ضایعات نخاعی، شبیه‌سازی، تولید سلول‌های بنیادی جنین، تولید واکسن اعتیاد و تلاش برای تولید واکسن آنفلوآنزا در داخل کشور از جمله دستاوردهای بزرگ کشور ما در عرصه فناوریهای نوین است.
* هوافضا:
پرتاب ماهواره: کشور جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب و جنگ تحمیلی با گسترش رشته هوافضا در دانشگاه‌ها تحقیقات گسترده‌ای را برای توسعه این علم در کشور آغاز کرد که ساخت ماهواره، ماهواره‌بر، کپسول زیستی و در نهایت اعزام انسان به فضا از مراحلی است که بخشی از آنها انجام شده و بخشی در حال تحقیق است ضمن اینکه ماهواره نوید علم و صنعت طی روزهای گذشته توانست علیرغم شرایط بسیار نامساعد جوی نخستین تصاویر دریافتی خود را به پایگاه زمینی مخابره کند که این کار تاکنون در کشور سابقه نداشته است.
ماهواره ملی طلوع: نخستین ماهواره سنجش بومی کشور است و برای تصاویر عملیاتی و سنجش از راه دور کاربرد دارد ضمن اینکه ماهواره نوید ماهواره تحقیقات دانشگاهی است و مصباح ۲ نسخه اصلاح شده و توسعه یافته مصباح است.
ماهواره زهره: این ماهواره برای تامین نیازمندی در بخش‌های مخابراتی و تلویزیونی است. علاوه بر این ماهواره‌ها، ماهواره AUT SAT توسط محققان دانشگاه امیرکبیر که وزنی معادل ۷۰ تا ۸۰ کیلوگرم دارد، طراحی شد.
در عرصه هوافضا، علاوه بر ساخت و طراحی ماهواره دانشمندان کشور موفق به طراحی و ساخت کاوشگر ملی، پرتابگر ماهواره و کپسول زیستی برای اعزام موجود زنده به فضا شدند البته در این میان ساخت پرتابگرها بسیار مهم است؛ طراحی پرتابگرهایی برای پرتاب ماهواره‌های سنگین‌تر و با برد مداری بالاتر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که دانشمندان کشور در این زمینه نیز موفق بوده‌اند که ماهواره‌بر سفیر نمونه‌ای دیگر از این پیشرفت‌ها است.
* هستهای:
در عرصه هستهای، پژوهشگران و محققان علاوه بر ساخت رادیو داروهای عنوان شده در بخش پزشکی، موفق به کارهایی بس عظیم شدند که هر کدام از آنها افتخاری بسیار بزرگ برای هر کشوری محسوب میشود. غنی‌سازی اورانیوم، تکمیل چرخه سوخت هستهای و تولید کیک زرد از جمله کارهای افتخار‌آمیز دانشمندان جوان هستهای کشور بود.
استخراج اورانیوم، تبدیل اورانیوم، فرآوری غنی‌سازی اورانیوم در دستگاه‌های سانترینیوژ که دستگاه‌های بسیار پیشرفتهای هستند، از مراحل مهم صنعت هستهای است و دستیابی به این فرایند برای هر کشوری افتخاری به یاد ماندنی است. در واقع هدف از غنی‌سازی تولید اورانیومی است که دارای درصد بالایی از ایزوتوپ ۲۲۵ U است و باز فرآوری از مراحل چرخه سوخت هستهای است که کشور جمهوری اسلامی ایران بدون کمک هیچ کشوری به تنهایی به آنها دست یافت.
سانتریفیوژ‌های نسل اول، دوم و سوم: سانتریفیوژ از اتاقکی سیلندری تشکیل شده است که با سرعت بسیار زیاد حول محور خود می‌چرخد. هنگامی که گاز هگزا فلوئورید اورانیوم به داخل این سیلندر دمیده میشود نیروی گریز از مرکز ناشی از چرخش آن باعث میشود که مولکول‌های سبک‌تری که حاوی اورانیوم ۲۳۵ است در مرکز سیلندر متمرکز شده و مولکول‌های سنگین‌تری که حاوی اورانیوم ۲۳۸ هستند در پائین سیلندر انباشته می‌شوند. نسل‌های متفاوت این سانتریفیوژ‌ها قابلیت‌های متعددی در سرعت و دقت غنی‌سازی اورانیوم دارند.
کیک زرد: کیک زرد نامی است که به اکسید اورانیوم تغلیظ شده عنوان میشود. از کیک زرد برای تهیه اورانیوم غنی‌شده استفاده میشود و جمهوری اسلامی ایران موفق به تولید این ماده استراتژیک شد.
این دستاورد بزرگ، در حقیقت قسمت نوید بخش حرکت مستمر و بی‌وقفه تلاشگران و متخصصان این فناوری بزرگ در مسیر تکمیل برنامه جامع اکتشاف، استخراج و تأمین مواد مورد نیاز تأسیسات هستهای کشور است.
* نانوتکنولوژی:
نانوتکنولوژی دانش و فناوری است که جستارهای گسترده‌ای را پوشش می‌دهد و موضوع اصلی آن نیز مهار ماده یا دستگاه‌های در ابعاد کمتر از یک میکرومتر، معمولاً حدود ۱ تا ۱۰۰ نانومتر است. در واقع نانو تکنولوژی فهم و به کارگیری خواص جدیدی از مواد و سیستم‌هایی در این ابعاد است که اثرات فیزیکی جدیدی، عمدتا متاثر از غلبه خواص کوانتومی بر خواص کلاسیک از خود نشان می‌دهند.
نانوفناوری یک دانش به شدت میان‌رشته‌ای است و به رشته‌هایی چون پزشکی، داروسازی و طراحی دارو، دامپزشکی، زیست شناسی، فیزیک کاربردی، مهندسی مواد، ابزارهای نیم رسانا، شیمی ابرمولکول و حتی مهندسی مکانیک، مهندسی برق و مهندسی شیمی نیز مربوط میشود که کشور ما نیز علیرغم مشکلات پیش‌رو با اتکا بر جوانان و متخصصان داخلی رتبه دوازدهم استفاده از فناوری نانو در دنیا و رتبه نخست را میان کشورهای اسلامی دارا است.
داروی ضدسرطان "دوکسوربیسین لیپوزومال " با فناوری نانوتکنولوژی: داروی ضد سرطان دوکسوربیسین لیپوزومال با فناوری نانو تکنولوژی برای نخستین بار در ایران و دومین بار در جهان پس از کشور آمریکا به همت متخصصان طی روزهای گذشته و در سالگرد سی و سومین فجر انقلاب اسلامی به تولید انبوه رسید.
این دارو که برای درمان انواع سرطان کاربرد دارد علاوه بر عوارض جانبی برای سلول‌های بدن، خاصیت سمی شدیدی برای قلب به همراه دارد که با استفاده از تولید آن به وسیله فناوری نانو و به شکل لیپوزومال دو ویژگی عمده را با خود به همراه می‌آورد که نخست، سبب کاهش عوارض عمومی و کاهش مسمومیت قلبی میشود، همچنین میزان نفوذ آن به بافت سرطانی بدن افزایش می‌یابد در صورتی‌که میزان نفوذ آن به بافت‌های سالم بدن کاهش پیدا می‌کند.
دستاوردهایی که هرچند گلچین شده بود همه و همه گواه از حضور جمهوری اسلامی ایران در لبه فناوریهای برتر حکایت دارد. این پیشرفت‌ها درحالی به دست آمدکه پس از انقلاب کشور مورد هجمه همه جانبه دشمنان قرار گرفت و اگر به صورتی منطقی نگریسته شود شاید بتوان گفت این پیشرفتهای خیره کننده تنها در طی ۱۰ تا ۱۵ سال حاصل شده است و این خود بذر کینه دشمنان این نظام را به نهالی از خباثت در این مدت بدل کرده است که شاید با گمان بیهوده تحریم بتوانند جلوی این مسیر مهار نشدنی سنگی اندازند در حالی که شاهدیم با شدت تحریم‌ها بنا به عقیده خود آنها هیچ‌گونه توقفی در مسیر توسعه علمی کشور حاصل نشده بلکه شدت نیز یافته است.
