محققان ايراني موفق به كشف عامل اختلال در سلول‌هاي بنيادي شدند
محققان دانشگاه تربيت مدرس با بررسي تغييرات سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي مشتق از مغز استخوان موش در طول دوره كشت، موفق به شناسايي نوعي تقسيم جديد در دوره نهفتگي اين سلول ها شدند كه مي‌تواند به بروز اختلالات كروموزومي در اين سلول‌ها منجر شود.
ناصر احمد بيگي لاهيجاني، دانشجوي دكتري هماتولوژي دانشگاه تربيت مدرس و برگزيده گروه علوم پايه هفدهمين جشنواره تحقيقاتي علوم پزشكي رازي در گفت‌وگو با ايسنا، اظهار كرد: خصوصيات ويژه سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي آنها را به ابزار قدرتمندي در سلول درماني و مهندسي بافت تبديل كرده و در اين رابطه، مدل‌هاي موشي و سلول‌هاي بنيادي مشتق از آنها در تحقيقات پيش باليني کاربرد فراواني دارند، اما اطلاعات ما در رابطه با عوارض احتمالي تكثير اين سلول‌ها در محيط آزمايشگاهي كم و متناقض است كه اين موضوع باعث شد در اين مطالعه، سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي پس از جداسازي از نمونه مغز استخوان موش به مدت بيش از يك سال مورد كشت قرار گيرد و در طول اين مدت تغييرات احتمالي بر روي مرفولوژي، كينيتك رشد، پتانسيل تمايزي و ساختاركروموزومي اين سلول‌ها بررسي شود. نتايج نشان داد مدت کوتاهي بعد از کشت، تکثير متوقف شده و سلول ها وارد فاز نهفتگي خواهند شد که بين 20 تا 60 روز به طول مي انجامد و مرفولوژي سلول‌ها دستخوش تغييرات زيادي خواهد شد.
وي با بيان اينكه گزارش‌هاي فراواني مبني بر دشواري جداسازي سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي از نمونه مغز استخوان موش نسبت به انسان وجود دارد، خاطرنشان كرد: بسياري از محققان در پروسه جداسازي سلول‌هاي مزانشيمي از مغز استخوان موش به دليل تغيير شكل سلول و كاهش ميزان تكثير آن درابتداي كشت، گمان بر مرگ سلول مورد نظر برده و از ادامه کار منصرف شده و فلاسک کشت را دور مي اندازند در حالي كه اين نشانه‌ها مربوط به دوره نهفتگي اين سلول‌ها بوده و چنانچه کشت ادامه پيدا کند، اين دوره سپري شده و سلول ها بدون هيچ نشانه‌اي از پيري براي مدت طولاني تكثير خواهند شد.
احمد بيگي لاهيجاني ادامه داد: اگر چه سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي پس از طي دوره نهفتگي دوباره روند تكثير سلولي خود را ادامه مي‌دهند، ولي بررسي ها نشان داده كه سلول‌ها دچار اختلالات کرموزمي شديدي مي‌شوند به گونه‌اي كه بعضا به جاي وجود 40 كروموزوم در هر سلول، شاهد 300 كروموزوم در آنها هستيم و علي‌رغم وجود اختلالات كروموزومي هيچ نشانه‌اي مبني بر تومورزايي در اين سلول مشاهده نشد.
وي افزود: يکي از ويژگي‌هاي دوره نهفتگي، نوعي تقسيم ناشناخته است که ابتدا منجر به چند هستگي اين سلول ها و سپس اختلالات کروموزومي در آنها خواهد شد. در بدن نيز ممکن است اين نوع تقسيم عامل ايجاد سلول هاي توموري و همچنين نا کارامدي داروهاي ضد سرطان باشد که مکانيسم آنها فقط مهار ميتوز است؛ در نتيجه شناسايي مکانيسم اين تقسيم جديد، مي تواند گام نخست براي توليد نسل جديدي از داروهاي ضد سرطان با کارايي بالاتر باشد.
وي در پايان با تاكيد بر دقت بيشتر محققان نسبت تغيير ماهيت سلول هاي بنيادي مزانشيمي مشتق از مغز استخوان موش وتبديل آنها به سلول هاي غيرطبيعي حين کشت، گفت: نتايج حاصل از اين تحقيق با عنوان «وجود فاز نهفتگي وچند هسته‌يي شدن سلول ها، دو پديده در ابتداي كشت سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي موش» توسط مجله آمريكايي «Stem cell AND Development» به چاپ رسيده است.
ناصر احمد بيگي لاهيجاني، دانشجوي دكتري هماتولوژي دانشگاه تربيت مدرس و برگزيده گروه علوم پايه هفدهمين جشنواره تحقيقاتي علوم پزشكي رازي در گفت‌وگو با ايسنا، اظهار كرد: خصوصيات ويژه سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي آنها را به ابزار قدرتمندي در سلول درماني و مهندسي بافت تبديل كرده و در اين رابطه، مدل‌هاي موشي و سلول‌هاي بنيادي مشتق از آنها در تحقيقات پيش باليني کاربرد فراواني دارند، اما اطلاعات ما در رابطه با عوارض احتمالي تكثير اين سلول‌ها در محيط آزمايشگاهي كم و متناقض است كه اين موضوع باعث شد در اين مطالعه، سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي پس از جداسازي از نمونه مغز استخوان موش به مدت بيش از يك سال مورد كشت قرار گيرد و در طول اين مدت تغييرات احتمالي بر روي مرفولوژي، كينيتك رشد، پتانسيل تمايزي و ساختاركروموزومي اين سلول‌ها بررسي شود. نتايج نشان داد مدت کوتاهي بعد از کشت، تکثير متوقف شده و سلول ها وارد فاز نهفتگي خواهند شد که بين 20 تا 60 روز به طول مي انجامد و مرفولوژي سلول‌ها دستخوش تغييرات زيادي خواهد شد.
وي با بيان اينكه گزارش‌هاي فراواني مبني بر دشواري جداسازي سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي از نمونه مغز استخوان موش نسبت به انسان وجود دارد، خاطرنشان كرد: بسياري از محققان در پروسه جداسازي سلول‌هاي مزانشيمي از مغز استخوان موش به دليل تغيير شكل سلول و كاهش ميزان تكثير آن درابتداي كشت، گمان بر مرگ سلول مورد نظر برده و از ادامه کار منصرف شده و فلاسک کشت را دور مي اندازند در حالي كه اين نشانه‌ها مربوط به دوره نهفتگي اين سلول‌ها بوده و چنانچه کشت ادامه پيدا کند، اين دوره سپري شده و سلول ها بدون هيچ نشانه‌اي از پيري براي مدت طولاني تكثير خواهند شد.
احمد بيگي لاهيجاني ادامه داد: اگر چه سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي پس از طي دوره نهفتگي دوباره روند تكثير سلولي خود را ادامه مي‌دهند، ولي بررسي ها نشان داده كه سلول‌ها دچار اختلالات کرموزمي شديدي مي‌شوند به گونه‌اي كه بعضا به جاي وجود 40 كروموزوم در هر سلول، شاهد 300 كروموزوم در آنها هستيم و علي‌رغم وجود اختلالات كروموزومي هيچ نشانه‌اي مبني بر تومورزايي در اين سلول مشاهده نشد.
وي افزود: يکي از ويژگي‌هاي دوره نهفتگي، نوعي تقسيم ناشناخته است که ابتدا منجر به چند هستگي اين سلول ها و سپس اختلالات کروموزومي در آنها خواهد شد. در بدن نيز ممکن است اين نوع تقسيم عامل ايجاد سلول هاي توموري و همچنين نا کارامدي داروهاي ضد سرطان باشد که مکانيسم آنها فقط مهار ميتوز است؛ در نتيجه شناسايي مکانيسم اين تقسيم جديد، مي تواند گام نخست براي توليد نسل جديدي از داروهاي ضد سرطان با کارايي بالاتر باشد.
وي در پايان با تاكيد بر دقت بيشتر محققان نسبت تغيير ماهيت سلول هاي بنيادي مزانشيمي مشتق از مغز استخوان موش وتبديل آنها به سلول هاي غيرطبيعي حين کشت، گفت: نتايج حاصل از اين تحقيق با عنوان «وجود فاز نهفتگي وچند هسته‌يي شدن سلول ها، دو پديده در ابتداي كشت سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي موش» توسط مجله آمريكايي «Stem cell AND Development» به چاپ رسيده است.
