اسلام برای رفع فقر توصیه‌هایی دارد
کارشناس اقتصاد اسلامی انفاق را تکلیف الهی خواند و با اشاره به برنامه های بنیادی و توصیه های اسلام برای رفع فقر از جامعه تأکید کرد: در روایات بیشتر برای عبور از فقر بر تهیه کالاهای سرمایه‌ای تأکید شده است تا آنها خودشان بتوانند کوشش کرده و با تلاش درآمدی به دست آورند. حجت الاسلام سیدضیاء کیاء الحسینی عضو انجمن اقتصاد اسلامی حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد برنامه های اسلام برای رفع رنج فقیران در جامعه گفت: اسلام چون آخرین و کاملترین دین است هم برنامه های بنیادی و هم توصیه ای دارد که برنامه های بنیادی آن بر اساس حقوق مالکیت است.
وی افزود: آنجایی که نقش خداوند در به ثمر رسیدن تولید بیشتر است خداوند حقوقی را بر عهده مالکین گذاشته تا حقی را برای فقرا در نظر بگیرند که زکات و خمس از جمله آنهاست. در زکات هرجا که نقش طبیعت یا خداوند نمود اصلی را دارد نرخ زکات بیشتر است مثلا میزان زکات در زراعت دیم بیشتر از آبی است. یا در بخش احشام اگر احشام از علوفه طبیعی استفاده کنند زکات بر آنها واجب است و اگر از علف صنعتی استفاده کنند بنابر نظر فقها- چه شیعه و چه سنی- به نسبتی که احشام از علف طبیعی استفاده کرده زکات واجب می شود و در غیر آن واجب نیست.
وی تصریح کرد: خداوند برای حقوق فقرا دو دسته تعیین کرده است یکی در حقوق مالکیت و یکی بعد از مالکیت حقوقی که در آن مالیاتی قرار داده است؛ مسائلی که گفته شد مربوط به مالیاتهای واجب است اما مالیاتهایی هم هست که از نظر اجتماعی و اخلاقی نمی توان گفت وجوب فقهی دارد اما الزام اخلاقی دارد که این الزامات اخلاقی در قرآن و روایات وارد شده است.
کیاء الحسینی افزود: بحث های حقوقی و مالکیت که اشاره شد پایه های انسانی و اخلاقی دارد؛ خداوند علاوه بر آنکه مالک مطلق است، این حقوق مالکیت را در بین ما هم از باب برادری قرار داده است، این حق مالکیت دیگران علاوه بر مالکیت خداوند ریشه در برادری دارد که آن را باید بپردازیم.
وی در مورد مقابله اسلام با برخی زمینه های تولید فقر مثل تنبلی و اسراف تأکید کرد: خداوند در قرآن خطاب به مؤمنینی که می خواهند انفاق کنند می فرماید" وَالَّذِینَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا وَلَمْ یَقْتُرُوا وَکَانَ بَیْنَ ذَلِکَ قَوَامًا" یعنی کسانی که انفاق می کنند بدون حسابگری نباشد. لذا تلاش و کوشش نقش اساسی در زندگی انسانها دارد.
این کارشناس اقتصاد اسلامی افزود: بحث کمک به دیگران نباید به گسترش تن پروری و فقر بینجامد و از سوی دیگر در قرآن هم به متمولان توصیه شده انفاق بدون حسابرسی نباشد و از طرفی کسانی که تکدی گری می کنند نیز مذمت شدند و در اسلام بر این مسئله تأکید شده است که حتی اگر نیاز هم دارید نیاز خود را به دیگران اظهار نکنید. از امام معصوم روایت شده که اگر کسی نیازهای سه روز خود را در خانه داشته باشد ولی با این وجود اظهار نیاز بین دیگران کند در روز قیامت در حالی محشور می شود که گوشتی بر صورت ندارد.
وی در مورد نوع انفاق نیز تأکید کرد: در روایات بیشتر برای عبور از فقر بر تهیه کالاهای سرمایه ای تأکید شده است تا آنها خودشان کوشش کرده و با تلاش بتوانند درآمدی به دست آورند.
حجت الاسلام کیاء الحسینی با اشاره به توصیه های قرآن و روایات نسبت به بحث فقر و انفاق در جامعه گفت: از یک طرف اسلام توصیه کرده مواظب باشیم در جامعه اسلامی نباید برخی آنقدر بی نیاز و تعدادی نیازمند وجود داشته باشد، و از طرفی توصیه می شود که ارزان آبروی خود را در میان مردم نبرید و به خاطر چیزهای دنیوی در مقابل مخلوق خدا خود را خوار نکنید و در کنار آن خداوند کمک به فقرا را بر عهده متمولین قرار داده و قبل از اینکه اظهار ضعف و نیاز بشود بهتر است انفاق صورت گیرد.
