اختلال شخصیت هیستریونیک

اختلالات شخصیت در واقع گروهی از بیماری‌های روانی است که شامل الگوهای بلند‌مدت افکار و رفتارهای ناسالم و غیرقابل انعطاف بوده و باعث ایجاد مشکلات جدی در روابط بین فردی و شغل انسان می‌شود.

یکی از انواع اختلالات شخصیت اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک است. این اختلال اوایل بزرگسالی دیده می‌شود.

افراد مبتلا به این اختلال در ظاهر جذاب، صمیمی و معاشرتی هستند، اما معمولا دیگران آنها را ریاکار و سطحی می‌انگارند. به نظر می‌رسد آنها با نمایش دادن برای تماشاچیان ناشناس به دنبال جذب تحسین خود هستند.

زمانی که روابط برقرار می‌کنند، پرتوقع و بی‌ملاحظه، خودمحور و در خود فرورفته می‌شوند. این افراد بسادگی تحت تاثیر هوس‌های خود قرار می‌گیرند و معمولا در روابط خود صمیمانه‌تر از آنچه نیاز است، رفتار می‌کنند و با همه افراد برخورد بسیار گرمی دارند و مایلند همه را با اسم کوچک خطاب کنند.

این افراد هرگاه مورد توجه نباشند بشدت آشفته و دچار پریشانی می‌شوند و خواهان تحریک و تازگی و هیجان می‌شوند.

این افراد تا جایی پیش می‌روند که ممکن است برای جلب نظر دیگران دست به خودکشی‌های نمایشی نیز بزنند.

برخی افراد ممکن است صفات شخصیت نمایشی را از خود نشان دهند، اما زمانی که نشانه‌ها انعطاف‌ناپذیر و پایدار باشند و پریشانی ذهنی را به دنبال داشته باشند به اختلال شخصیت نمایشی تبدیل می‌شود.

چنانچه دست‌کم پنج مورد یا بیشتر از نشانه‌های زیر به چشم بخورد می‌توان گفت فرد مبتلاست:

ـ در موقعیت‌هایی که مرکز توجه نیست، ناراحت است.

ـ تعامل با دیگران اغلب با رفتار نامناسب تحریک‌کننده یا اغوا‌کننده جنسی مشخص می‌شود.

ـ هیجان‌ها خیلی سطحی و متغیر است.

ـ همیشه از ظاهر جسمانی خود برای جلب توجه دیگران استفاده می‌کند.

ـ خودنمایی، تظاهر و اغراق در بیان هیجانی را نشان می‌دهد.

ـ تلقین‌پذیر است و بسادگی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

ـ روابط را صمیمانه‌تر از آنچه واقعا هست تلقی می‌کند.

درمان این اختلال ترکیبی از درمان‌های روانشناختی و دارودرمانی است که داروها از سوی روانپزشک تجویز می‌شود و برای درمان ابتدا لازم است مشخص کنیم فرد سبک نمایشی دارد یا دچار اختلال است.

یکی از راهکارهای درمانی ایجاد تغییر در نگرش افراد و شکستن مقاومت فرد در برابر درمان و کمک به پذیرش او در بیمار بودن است.

برای تغییر نگرش می‌توان از گروه درمانی نیز استفاده کرد و پس از مداخله دارویی برای کنترل اضطراب‌ها می‌توان از فرد مبتلا خواست ابتدا به یادداشت کردن فهرست افکار خود در مورد نادیده گرفته شدن بپردازد سپس احساس‌های ناشی از نادیده گرفته شدن را نیز نوشته و راجع به آنها صحبت کند. در گام بعدی لازم است معین کند وقتی دچار این احساسات می‌شود چه رفتاری از خود بروز می‌دهد.

تعیین نمره برای درصد اهمیت افکار نیز به تغییر نگرش کمک می‌کند و برای هر رفتار لازم است رفتار جایگزین در نظر بگیرد. با تغییر نگرش و کنترل اضطراب می‌توان کمک بزرگی به درمان این اختلال کرد.

دکتر مهرنوش دارینی - روان‌شناس و مشاور