علائم و ملاک های تشخیصی اختلال پانیک طبق DSM-5

Panic disorder

اختلال وحشت زدگی یا پانیک تعریف:
-
حمله شدید اضطراب همراه با احساس مرگ قریب الوقوع را اختلال وحشت زدگی می نامند(کاپلان و سادوک،1394)
-
-
-
-
علائم و ملاک های تشخیصی اختلال پانیک طبق دی اس ام 5
A: حملات وحشتزدگی غیر منتظره مکرر.
حمله وحشتزدگی، هجوم ناگهانی ترس شدید یا ناراحتی شدید است که ظرف چند دقیقه به اوج می رسد و در طول این مدت چهار یا تعداد بیشتری از نشانه های زیر روی میدهد:
1-تپش های قلب،کوبش قلب یا شتاب سرعت قلب
2-عرق کردن
3-لرزیدن یا تکان خوردن
4-احساس کمبود نفس یا خفه شدن
5-احساسات خفگی
6-درد یا ناراحتی قفسه سینه
7-تهوع یا ناراحتی شکمی
8-احساس گیجی، بی ثباتی، منگی یا ضعف
9-احساس سرما یا گرما
10-اختلالات بساوشی(احساست کرختی یا مورمور)
11-مسخ واقعیت یا مسخ شخصیت
12-احساس از دست دادن کنترل یا دیوانه شدن
13-ترس از مردن
-
B: حداقل یکی از حملات، 1 ماه یا بیشتر یک یا هر دو مورد زیر را در پی داشته است:
1-نگرانی مداوم در مورد حملات وحشتزدگی دیگر یا پیامد های آنها(مثل از دست دادن کنترل، دچار حمله قلبی شدن، دیوانه شدن)
2-تغییر ناسازگارانه قابل توجه در رفتار مرتبط با حملات (مثل رفتار هایی که برای اجتناب کردن از دچار حملات وحشتزدگی شدن ترتیب یافته باشند مثل اجتناب از ورزش یا موقعیت های نا آشنا)

-
علت شناسی
زیست شناختی:
از پژوهش درباره اساس زیستی اختلال پانیک یافته های متفاوتی حاصل شده است نتیجه ی مطالعات کژتنظیمی دستگاه عصبی محیطی و مرکزی را در پاتوفیزیولوژی اختلال پانیک دخیل می دانند همچنین کژ کاری سرتونرژیک در اختلال پانیک کاملا آشکار است (کاپلان و سادوک 1394)

*در پژوهش های اخیر معلوم شده است افتادگی دریچه ی میترال تقریبا هیچ ارتباط یا نقش بالینی ای در این اختلال ندارد.

مولفه ی شناختی:
وجود افکار و باور های نادرست در مورد حمله ی پانیک عمدتا باور نادرست به ( سکته ی قلبی، مجنون شدن، از دست دادن کنترل و.. ) به هنگام حمله ی پانیک (Barlow,2004)
-

-
درمـــــــــــــــان
دارو درمانی:
1-همه SSRI ها برای اختلال پانیک موثرند مانند فلوکستین و فلووکسامین
2-بنزودیازپین ها : سریعترین اثر ضد پانیک را دارند که آلپرازولام پرمصرف ترین بنزودیازپین برای درمان اختلال پانیک است
3-مهار کنند های منو آمین اکسیداز
4-دارو های سه حلقه ای و چهار حلقه ای(کاپلان و سادوک، 1394)
-
درمان های روانشناختی:
درمان های شناختی و رفتاری درمان های موثری برای پانیک هستند؛ از چندین گزارش این نتیجه بر می آید که درمانهای شناختی و رفتاری بر دارو درمانی صرف ارجحیت دارند، در چندین مطالعه معلوم شده ترکیب این دو درمان موثرتر از هر یک از این رویکرد ها به تنهایی است.

شناخت درمانی:
در شناخت درمانی دادن اطلاعات صحیح در مورد حمله های پانیک مورد هدف است که عبارت است از توضیح اینکه اگر حمله پانیک روی دهد مدت محدودی داشته و مرگ آور و خطرناک نیست.(کاپلان و سادوک،1394)

همچنین کارایی شناخت درمانی در اختلال پانیک با مطالعات کنترل شده مورد تایید قرار گرفته شده است (جودیت بک، 1391)
-
تنفس دیافراگمی:
یکی از تمرین هایی که به کاهش اضطراب کمک می کند تنفس دیافراگمی یا تنفس عمیق است. در این تمرین فرد با روش موزونی آهسته و به طور عمیق نفس می کشد در هر دم فرد از ماهیچه های دیافراگمی برای کشیدن عمیق اکسیژن به درون ششها استفاده می کند از آنجا که اضطراب یا برانگیختگی خودمختار اغلب بیشتر شامل تنفس سریع سطحی است تنفس دیافراگمی با جایگزین کردن این الگوی آرامتر اضطراب را کاهش می دهد (میلتن برگر، 1391)
-
گردآورنده: م. بزرگپور (اختصاصي سايت میگنا)

- منــــــابع:

K-barlow, david(2004), anxiety and its disorder, london, guilford press

-سادوک بنجامین، سادوک ویرجینیا،روئیرز پدرو ترجمه رضاعی فرزین (1394)، خلاصه روان پزشکی کاپلان و سادوک، تهران، انتشارات ارجمند
-انجمن روان پزشکی آمریکا، ترجمه سید محمدی یحیی(1393)، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویراست پنجم، تهران، نشر روان
بک، جودیت ترجمه محمدی محمد رضا، کهن زاده هوشمند، جوشقانی نرگس، منصوری راد عبدالرضا(1390)، شناخت درمانی اصول و مفاهیم ماورای آن ، تهران ، انتشارات ارجمند