پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - 28 Mar 2024
تاریخ انتشار :
يکشنبه ۱۱ بهمن ۱۳۹۴ / ۱۱:۲۱
کد مطلب: 35527
۳

اثر بخشی بازی های آموزشی بر کاهش خطاهای املا (مطالعه ی موردی)

معصومه در خشانی گیوی
اثر بخشی بازی های آموزشی بر کاهش خطاهای املا (مطالعه ی موردی)
اختصاصي سايت میگنا
-
چکیده:
ناتواني در املاء، از جمله شايعترين اختلالات يادگيري است. پژوهش حاضر به بررسي اثربخشي بازی های آموزشی برکاهش خطاهاي املاي دانش آموز با هوشبهر عادی و فاقد اختلال پرداخته است.

روش: طرح مورد استفاده در اين پژوهش، از نوع مطالعه موردی با خط پايه چندگانه بود.
نمونه ي پژوهش، 1 دانش آموزدختر مقطع سوم ابتدايي شهرتهران با هوش طبيعي و داراي مشكل املاء بود كه مشكل باليني و خانوادگی نداشته است. ابتدا با استفاده از تست آدمک روآیه (برای سنجش هوش ) و آزمون املا (محقق ساخته)، از آزمودنی پيش آزمون گرفته شد. سپس بازيهاي آموزشي در 14 جلسه، هفته اي دو بار، به مدت 30دقيقه اجرا شد و پس از هر دو جلسه بازی ازآزمودنی آزمون به عمل آمد و تاثير بازيها براملاي اين دانش آموز، مورد ارزيابي قرار گرفـت.
یافته ها: يافته ها نشان دادند كه بازيهاي آموزشي، در پيشرفت نمرات آزمون املاي اين دانش آموز تأثير دارد.
نتیجه گیری: بازيهاي آموزشي بر پیشرفت املاي دانش آموزان با اختلال در نوشتن، مؤثر بـود. بـه اين ترتيب مي توان از بازيهاي آموزشي براي پيشرفت تحصيلي دانش آموزان سود جست.
کلیدواژه ها: بازی های آموزشی ،اختلال یادگیری املا
-
مقدمه
مشخصه اصلي اختلال در بيان نوشتاري آن است كه مهارتهاي نوشتاري با در نظر گرفتن سن تقويمي، هوش اندازه گيري شده و تحصيلات متناسب با سن فرد به ميزان قابل توجهي پايين تر از حد مورد انتظار مي باشد (آقابابایی ،1391) شيوع اين ناتوانی، 3/1 -7/2درصد برای نقائص در دستخط، 3/7 -4درصد برای ناتوانی در املا و 1-3 درصد برای اختلال در انشا گزارش شده است (برنينگر و هارت 1992 به نقل از سمرود- كليكمن (2009) .

ناتوانی در املا شايعترين ناتوانی بيان نوشتاری است(گورمن ،1384) شكستهاي مكـرر در املا،عـزت نفس دانش آموز را تضـعيف مـيكنـد و اگـر بـراي آن چاره اي انديشـيده نشـود، در درازمـدت، موجـب افـت تحصيلي و يا حتي ترك تحصيل خواهد شد كه عواقب نا مطلـوب اجتمـاعي و فـردي آن، گريبـانگيـر فـرد،خانواده و جامعه مي شود(کریمی وهمکاران ،1390) چنانچه براي رفع اين اخـتلال، تدابير درماني در نظر گرفته نشود، در بـسياري از ايـن موارد اين دانش آموزان مـشكل خـود را بـه بزرگـسالي خواهند برد (كاپلان و سادوك، 1998).

كليپـرا، شـابمن و گاسـتيگ(1993) ،معتقدنـد در صـورت عـدم مداخلـه، نمــرات ضعيف املاي كودكان در طول مـدت تحصـيل، ثابـت مي ماند و عدم بهبود خودبه خودي، بيشتر در كودكاني مشاهده مي شود كه نمره هاي املايشان ضعيفتر است (کریمی وهمکاران، 1390) migna.ir صاحبنظران حیطه اختلالات یادگیري یک رشته ویژگیها را براي این اختلال مشخص کرده اند که شامل اختلاف بین توانایی بالقوه و عملکرد واقعی، دشواري یادگیري تحصیلی، اختلالات زبان، ادراك و اختلالات خاص یادگیري، مشکلات اجتماعی- عاطفی، اختلالات حرکتی، مشکلات توجه و بیش فعالی و نارساییهاي فراشناختی است.(جوزستانی وهمکاران،1394)

دشواري در يادگيري املاء از اهميت خاصي برخوردار است؛چرا كه املاء در كنار ساير مهارتهاي پايهاي، نوعي مهارت ضروري و اساسي است و اختلال در آن به صورتهاي مختلفي ميتواند فرد را با مشكل مواجه سازد. (نظری،1394) براي آموزش املا، بيشتر از 25روش كارآمد و ويژه وجود دارد.لذا ضرورت به كار بستن شيوه هاي آموزشي مناسب براي بهبود مشكلات املاي اين دانش آموزان نياز است.(مولودی وهمکاران ،1393).

تحقيقات پژوهشگران نشان ميدهد كه از 10درصد مربوط به شيوع اختلالهاي يادگيري در دانش آموزان، در حدود 4درصد آن مرتبط با املانويسي مي باشد)با عزت، 388.(1 با توجه به اینکه در آموزش و یادگیری الکترونیکی، یادگیرندگان نقش اصلی را ایفا میکنند، هر آنچه که طراحی میشود باید با نیازها، باورها، اندیشه ها و ارزشهای فرهنگی یادگیرندگان سازگاری داشته باشد تا علاقه آنان جلب شود و انگیزه ی لازم را برای ادامه و تکمیل دوره پیدا کنند.(نظیری ،1394).

منظــور از بازيهــاي آموزشــي فعاليتهايي هستند كه براي كسب مهارتهاي ادراكي حركتـي طــرحريـزي مــي شـوند و جنبــه تفريحــي وسرگرمي نيـز دارنـد(مهجـور،1383).

مونتـه سـوري( 1952) به نقل از برونر،(1972) از جملـه افـرادي بـودكــه يــادگيري مهارتهــاي آموزشــي و تحــصيلي را بــا بازيهاي آموزشي همراه ساخته بود. وي عقيـده داشـت هنگامي كه كودك تجارب اوليه مناسبي را با اسـتفاده ازوسايل حسي كسب كند، به نحـو بهتـري آمـادة گـذر ازمرحله حسی به مرحلـه درونـی كـردن انديـشه هاسـت. معرفی مورد مراجع دختر نه ساله ای است که در کلاس سوم ابتدایی تحصیل می کند. در کنار پدر ومادر و برادر کوچکتر خود زندگی می کند. بررسی شرایط خانوادگی وی نشان می دهد کیفیت زندگی مطلوبی دارد واز موضوعی رنج نمی برد. با توجه به تحلیل تست خانواده و تست آدمک کودک از ضریب هوشی بالایی برخوردار است . و شخصیت شاد و به هنجاری دارد و از اوضاع کنونی خود و خانواده اش رضایت دارد. به گزارش والدین و اولیا مدرسه و نیز معلمین سالهای قبل وی عملکرد تحصیلی دانش آموز بجز در درس املا در سطح عالی گزارش شده است. یا توجه به عملکرد بالای تحصیلی و نداشتن مشکلات جسمانی ومحیطی معلمین وی چند دلیل را برای پایین بودن نمرات املای زهرا گمانه می زنند:
1-نداشتن علاقه به درس املا و بی اهمیت دانستن آن
2-عدم توجه ودقت به آنچه که می نویسد.(معلم کلاس اول وی اعتقاد دارد زهرا طرز صحیح نوشتن کلمات را می داند اما هنگام نوشتن توجه لازم را به خرج نمی دهد او این ادعا را براین اساس بیان می دارد که زهرا کلمات را گاهی درست وگاهی غلط می نویسد.)
3- آرمانگرایی و تمایل به بهترین بودن زهرا را به هنگام نوشتن املا به استرس می اندازد.(به نقل از معلم کلاس سوم وی زهرا به هنگام نوشتن املا از دیگران عقب می ماند و چندین بار نوشته های خود را اصلاح می کند.)
با توجه به مطالب فوق و با توجه به اینکه دلایل ذکر شده تا حدی باهم هم پوشانی دارند و ازطرفی نمی توان هر کدام را به تنهایی علت اصلی پایین بودن عملکرد زهرا در درس املا دانست برای بهبود سطح نمرات وی روشی را انتخاب کردیم که هر سه مورد را در بر بگیرد.یعنی هم سطح استرس و اضطراب وی را کاهش دهد و هم با توجه به سن او با جذابیت های بازی وی را مشتاق به پرداختن به درس املا کند. لازم به ذکر است معلمین وی پایین بودن نمرات وی را چندان مهم تلقی نمی کنند و اعتقاد دارند در حدی پایین نیست که به درس های دیگر وی لطمه ای وارد کند و یا عزت نفس وی را کاهش دهد.زهرا اغلب در آزمونهای کلاسی نمره ی قابل قبول می گیرد و این پیگیری برای بهبود سطح نمرات از جانب خود دانش آموز بوده است.
-
فرآیند آموزش و تمرین
آموزش اصلی و مستقیم زهرا توسط معلم وی در کلاس درس و در کنار سایر دانش آموزان انجام می شود .اما 14 جلسه بازی آموزشی برای وی درنظر گرفته شد.این 14 جلسه طی 7 هفته وهر هفته دوبار انجام شد.
بازیهای آموزشی شامل هشت نوع بازی متنوع آموزشی مربوط به املا بود که در هر جلسه به طور متناوب سه بازی اجرا شد.در هرجلسه علاوه بر بازی با کلمات جدید برای جلوگیری از فراموشی، کلمات جلسه ی قبل نیز تکرار می شد.این بازی ها شامل کدام حرفم گم شده؟ (زارع،1388)1، چند کلمه یادت مانده ؟2 ، کلمات معکوس3 ، نوشتن کلمات برروی نمک یا آرد، بازی هم خانواده ها4 ، ازاین سر تا آن سر5 ، خودت معلم باش، پازل کلمات6 می باشد.
-
پــــــــــــاورقي:
-
آزمون پيشرفت تحصيلي املا:
این آزمون هر هفته و پس از دو جلسه بازی در محیط یکسان با سایر دانش آموزان توسط معلم گرفته می شد.نمره ی هر آزمون توسط فرمول زیرمحاسبه شد.لازم به ذکر است کلمات بسیار تکرار شونده مانند به ، که ، آن ، در و...در شمارش کل کلمات در نظر گرفته نشده است.
-
 
یافته ها:
نمرات املا پس از هر آزمون در نمودار زیر آورده شده است. روند رو به رشد نمودار نشان می دهد بازی های آموزشی تأ ثیر خوبی بر روی پیشرفت املای زهرا داشته است .همانطور که در شکل نیز مشخص است پس از سه هفته آموزش( شش جلسه ) پیشرفت چشمگیرتر بوده است که به نظر می رسد به خاطر تکرار و تمرین برروی کلمات قبلی نیز می باشد. migna.ir با تحلیل و بررسی کیفی املاهای نوشته شده توسط زهرا ، این نکته مشهود است که دیگر کلمات غلط تکراری به صفر رسیده است و غلط املای قبلی در املای بعد مشاهده نمی شود.اما نکته ی مهم دیگر این است که نمودار در سه نمره ی آخر شیب تندی ندارد و تقریبا ثابت مانده است. این در حالی است که نمره ی کامل حاصل نشده است.
بررسی پیشینه پژوهش هایی که در حیطه ی مشکلات املایی انجام شده است نشان می دهد ممکن است عوامل دیگری نیز در بهبود عملکرد املا مؤثر باشند که باید در نظر گرفته شوند.از جمله ی این عوامل می توان به کارکردهای اجرایی(آقابابایی ،1391)، مشکلات در آموزش مستقیم (کریمی ،1390) ، فرایندهای شناختی (نظری ،1393) اشاره کرد.

-
بحث و نتیجه گیری
با توجه به پژوهش انجام شده ، به نظر می رسد آموزش به همراه بازی مؤثر تر واقع می شود.دانش آموزان به هنگام بازی به طور غیر مستقیم درگیر فرایند آموزش می شوند، خستگی مانع از اجرای امر آموزش نمی شود ومفاهیم یادگیری شده عمیقتر و طولانی تر در ذهن کودک باقی می ماند. در این پژوهش کودک به طور مستقل تمرین داده شد . این در حالی است که اگر بازی به طور دسته جمعی و مخصوصا به هنگام آموزش اولیه در کلاس وتوسط معلمی انجام شود که قرار است آزمون را هم برگزار کند، پیش بینی می شود نتیجه تا حد زیادی بهبود یابد. لذا پیشنهاد می شود اولا پژوهش های آتی بر روی تعداد بیشتری دانش آموز انجام شود و متغیر های شناختی و آموزشی بیشتری در کنار امر بازی در نظر گرفته شود . ثانیا به آموزشهای مبتنی بر بازی توجه بیشتری شود و زمان مخصوصی برای این امر مهم در برنامه ریزی آموزشی مدارس در نظر گرفته شود.
 
-
تهيه كننده و گردآوري :
معصومه درخشاني گيوي/ دانشجوی کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات تهران - ارسالي به سايت میگنا
-

-
منــــابع:
-آقابابایی، سارا. (1391). اثر بخشی آموزش کارکردهای اجرایی بر عملکرد تحصیلی کودکان با ناتوانی یادگیری املا. فصلنامه تازه های علوم شناختی، سال 14، 2، 72-63 .
-زارع، حسین، امیری آهویی، فرزانه، تاراج، شیرین. (1388). تأثير بازيهاي آموزشي بر حافظه كوتاه مدت و املاي دانش آموزان پايه ابتدايي با ناتوانيهاي ويژه يادگيري. مجله پژوهش در حیطه کودکان استثنایی سال 9 ،4 ، 374-367 .
-کریمی، بهروز، علیزاده، حمید، فرخی، نور علی، سعدی پور، اسماعیل. (1390). مقایسه اثربخشی سه شیوه آموزش مستقیم آگاهی واج شناختی و ترکیبی بر کاهش مشکلات املای دانش آموزان دبستانی . مجله پژوهش در حیطه کودکان استثنایی سال11 ، 3 ، 266-255 .
-مولودی، عابد، کریمی، بهروز، خرم آبادی، یدالله، سلیمانی، اسماعیل. (1393). مقایسه ی اثر بخشی سه شیوه ی آموزش مستقیم، مبتنی بر رایانه و ترکیبی بر کاهش مشکلات املای دانش آموزان دارای اختلال املا نویسی .فصلنامه علمی پژوهشی ناتوانی های یادگیری سال4 ،2 ،99-84.

-باعزت، فرشته. (1388). نقش پردازشگر كلمه همراه با راهبردهاي خودپرسشي بر بهبود مشكلات املاي دانش آموزان پايه سوم دبستان دچاراختلال نوشتن. فصلنامه ي روانشناسي كاربردي، 14، 4، 71-58.
- نظري، محمدعلي، دادخواه، مهرناز، هاشمي، تورج. (1394). اثربخشي توانبخشي شناختي بر خطاهاي املاي دانش آموزان با نارسانويسي. مجله ی پژوهش در علوم توانبخشي ،سال 11 ، 1، 61-47.
- جوزستانی، لیلا کریمی، یارمحمدیان، احمد، ملک پور، مختار. (1394). اثربخشی آموزش مردر بر بهبود عملکرد تحصیلی کودکان با اختلال یادگیري املا. مجله دانشگاهی یادگیري الکترونیکی، سال 6، 63 ، 69-62.
- نظیری، الهام، قاسمی پور مقدم، حسین. (1394). تاثیر استفاده از نرم افزارهای آموزشی در تقویت مهارت های نوشتاری دانش آموزان. فصلنامه ی مطالعات درسی ایران. سال 9، 36، 44-31 .

.Daffern, Tessa; Mackenzie, Noella Maree and Hemmings, Brian.(2015). The development of a spelling assessment tool informed by Triple Word Form Theory .Australian Journal of Language and Literacy, 38, 2, 72-82
.Janneke C. A. W. Peijnenborgh, Petra M. Hurks, Albert P. Aldenkamp, Johan S. H. Vles & Jos G. M. Hendriksen (2015). Efficacy of working memory training in children and adolescents with learning disabilities: A review study and meta-analysis. Neuropsychological Rehabilitation: An International Journal, DOI:10.1080/09602011.2015.1026356

.Rello, Luz ; Cloud, Cookie; Spai, Barcelona(2014). Design of Word Exercises for Children with Dyslexia. Procedia Computer Science, 27, 74 – 83

-
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

دربارۀ تاثیرات عجیب «ترس از پشیمانی»
چگونه با ذهن آگاهی حواس کودکان مان را جمع کنیم؟
تقاضا برای سلب اختیار تشخیص اختلال اسکیزوفرنی توسط روانشناسان بالینی!
چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
تونل هابه ما آموختند که حتی دردل سنگ هم راهی برای عبور هست، تونل ها راست میگویند ؛ راه است ، حتی از دلِ سنگ! " آنجا كه راه نیست ، خداوند راه را می گشاید... "