علل گرايش افراد به مواد اعتيادآور موارد متعددي است كه مي‌توان آنها را در چهار بخش عمده و اساسي تقسيم بندي كرد. هر يك از اين عوامل مي‌تواند به تنهايي نقش بسيار زيادي در ميزان گرايش افراد به سوء مصرف مواد اعتياد آور در بين اقشار مختلف جامعه داشته باشد، البته ممكن است عوامل ديگري همچون عوامل فرهنگي نيز در اين مسئله دخيل باشند.
عوامل جغرافيايي، اجتماعي، خانوادگي و فردي چهار عامل اصلي گرايش به مواد اعتياد آوراست. در عامل جغرافيايي، همواره قرار گرفتن ايران در مجاورت بزرگ‌ترين كانون توليد مواد مخدر جهان به عنوان يكي از مهمترين تهديدها در حوزه امنيت ملي مطرح بوده است و جنگ، مهاجرت، آوارگي و بي‌خانماني‌هاي حاصل از جنگ‌هاي داخلي كشورهاي همسايه به خصوص افغانستان، نيز اين عوامل را تشديد كرده است.
بر اساس اين گزارش قرار گرفتن در مسير ترانزيت مواد مخدر و گسترش بستر و دامنه جغرافيايي مصرف مواد مخدر در كشور، ره آورد اين همجواري است. از طرفي سياست قدرت‌هاي استكباري نيز در شيوع و ترويج سوء مصرف مواد اعتيادآور در كنار نبود برخورد جدي با توليد مواد مخدر در منطقه و حمايت از افزايش توليد چند برابري اين مواد در كانونهاي توليد، مزيد بر ساير علت‌ها، ميزان و حجم اين تهديدها را چند برابر كرده و باعث تحميل هزينه‌هاي هنگفتي به كشور در مقابل برخورد با اين پديده شوم شده است.
مهاجرت از روستا به شهر از عوامل "اجتماعي" اعتياد است از مهمترين عوامل اجتماعي كه در اعتياد نقش دارد، مي‌توان به مهاجرت از روستا به شهر و قرار گرفتن در محيطي جديد به خصوص نقاط آلوده شهرها اشاره كرد، چرا كه اين مسئله منجر به دسترسي آسان افراد به مواد مخدر مي‌شود.
ساير معضل‌هاي "اقتصادي" اعم از فقر و بيكاري در كنار كم‌توجهي به نيازهاي جوانان، دانش‌آموزان و دانشجويان و نداشتن برنامه‌ريزي مناسب براي اوقات فراغت آنها از سوي دستگاه‌هاي متولي و خانوادهها، بخشي از عوامل اجتماعي و فرهنگي گرايش افراد به خصوص جوانان به اعتياد و سوء مصرف مواد مخدر است.
عوامل "خانوادگي" بعد از علت‌هاي فردي بيشترين علت در گرايش افراد به اعتياد است عوامل خانوادگي بعد از علت‌هاي فردي بيشترين علت در گرايش افراد به اعتياد است. خانواده به عنوان اولين محيطي كه فرد در آن به هويت خود پي مي‌برد و نقش‌هاي متفاوتي را در آن كسب مي‌كند، بيشترين سهم در گرايش افراد به اعتياد را به خود اختصاص مي‌هد.
بر اين اساس، مهمترين نمونه‌هاي خانوادگي موثر در گرايش فرد به اعتياد را مي‌توان خانواده از هم گسيخته جشتجو كرد، چرا كه اگر خانواده انسجام كافي نداشته باشد و جايگاه افراد متناسب با شخصيت و وظايف‌شان نباشد، اغلب، آسيب‌هاي جبران ناپذيري بر پيكر خانواده وارد مي‌آيد كه اعتياد يكي از ثمرات آن است.
گفتني است، مهمترين عوامل از هم گسيختگي خانوادهها، غيبت طولاني پدر و مادر، مرگ يكي از اعضاي خانواده، متاركه پدر و مادر، مشاجره و دعواهاي خانوادگي، خانواده سخت‌گير، از ديگر علت‌هاي خانوادگي گرايش فرد به اعتياد، سخت‌گيري بيش از حد در خانوادهها و بروز رفتارهاي وسواسي در جنبه‌هاي مختلف زندگي از سوي والدين است.
داشتن تضادهاي فكري ميان پدر و مادر و فرزندان، عدم توجه والدين به خواسته‌هاي منطقي و صحيح فرزندان، تحقير فرزندان، پرخاشگري و تندخويي بي‌مورد والدين نسبت به فرزندان نيز به اعتياد جوانان ختم مي‌شود.
سهل‌گيري يا آسان‌گيري بيش از حد در خانوادهها نيز يكي از ديگر عوامل خانوادگي اعتياد به شمار مي‌آيد كه سبب گرايش فرد به سوء مصرف مواد مخدر مي‌شود.
از مهمترين عواملي كه باعث آسان‌گيري خانوادهها نسبت به فرزندان مي‌شود، مشغله پدر يا مادر يا يكي از آن دو، وجود ضعف‌هاي شخصيتي در والدين، عدم نظارت والدين بر دوستان و معاشرين فرزندان، نداشتن آگاهي والدين از رفتارهاي پرخطر و منجر به اعتياد است.
ناتواني در "نه" گفتن به ساير افراد و شكست‌هاي روحي و عاطفي از عوامل فردي اعتياد است در بين عوامل گرايش فرد به مواد اعتياد آور، علت‌هاي فردي يكي ديگر از عوامل موثر در گرايش فرد به سمت اعتياد است. از مهمترين اين عوامل مي‌توان به شكست‌هاي روحي و عاطفي، انواع اختلال‌هاي شخصيتي و بيماري‌هاي رواني، ناتواني در نه گفتن به ساير افراد، غرور كاذب يا خود كم بيني و لج بازي، كنجكاوي و كسب لذت‌هاي غير معقول، مطرود بودن شخصيت معتاد اشاره كرد.
ايران پاك
دریافت صفحه با کد QR