یائسگی در طی مدت 12 ماه پس از آخرین قاعدگی شما ایجاد می شود و یک روند بیولوژیک طبیعی بدن محسوب می گردد و نه یک مشکل بالینی.
هر چند علایم و نشانه های فیزیکی و جسمانی ناشی از یائسگی می توانند خواب تان را مختل نموده و انرژی تان را تحلیل ببرند و در نهایت به صورت غیر مستقیم احساس ناراحتی و اندوه را در شما تقویت نماید ولی این یک روند طبیعی زندگی است که شما می توانید با رعایت توصیه هایی، از عوارض آن بکاهید.

تغییرات هورمونی در دوران یائسگی منجر به ظهور علایم بالینی یائسگی می گردد ولی عقاید غلطی وجود دارند مبنی بر این که تحول دوران یائسگی را عامل تغییرات احساسی فرد می پندارند.

اول از همه باید بدانید که یائسگی به هیچ وجه بدین معنا نیست که پایان زندگی نزدیک شده است چرا که هنوز نیمی از زندگی شما باقی مانده است.
دوماً یائسگی حس زنانه و جنسی شما را خاموش نخواهد کرد. در حقیقت شما ممکن است یکی از هزاران خانمی گردید که نگرانی هایش در مورد بارداری و قاعدگی به پایان رسیده است.  

از همه مهم تر این که یائسگی یک بیماری محسوب نمی شود و اگر علایم شدیدتر یائسگی را دارید نباید از معالجه و بهبود آن ناراحت و بیزار باشید و نباید به یائسگی به چشم یک مشکل یا بیماری نگاه کنید.

معالجات بسیاری برای تخفیف علایم ناراحت کننده ی دوران یائسگی وجود دارند و این معالجات از ایجاد سازگاری هایی در الگوی زندگی تا درمان هورمونی گسترش یافته اند.  

یائسگی به هیچ وجه بدین معنا نیست که پایان زندگی نزدیک شده است چرا که هنوز نیمی از زندگی شما باقی مانده است
علايم يائسگي در ۷۰ درصد زناني که به سن يائسگي نزديک مي شوند، گزارش مي شود. علايمي مانند گرگرفتگي يا عرق شبانه که بر اثر تغييرات هورموني در زنان ايجاد مي شود.

به نوشته «Prevention» تقريباً همه خانم ها در زمان قاعدگي علايم اوليه يائسگي را تجربه مي کنند اين مرحله که ترشح هورمون در آن بسيار متغير است، پري منوپوز نام دارد و در بيشتر زنان در اوايل ۴۰ سالگي رخ مي دهد و تا اواسط دهه ۵۰ ادامه دارد. اما برخي خانم ها تا پايان عمر اين علايم را خواهند داشت.
شايع ترين علامت ها شامل؛ گرگرفتگي، عرق شبانه، نامنظم بودن قاعدگي، از دست دادن ميل جنسي و... است.در اين مطلب به شايع ترين علايم يائسگي و درمان آن اشاره شده است که اميدواريم مفيد واقع شود.


گرگرفتگي و قرمز شدن صورت
تقريباً ۷۵ تا ۸۵ درصد زنان در دوران يائسگي، گرگرفتگي را تجربه مي کنند. در اين حالت حرارت بدن زياد مي شود و صورت و بالاتنه قرمز مي شود. گرگرفتگي واکنش بدن به کاهش ترشح هورمون استروژن است، که با نزديک شدن به سن يائسگي امري طبيعي است. البته برخي زنان اين علايم را تجربه نمي کنند.
گاهي ميزان توليد استروژن به طور تدريجي کاهش پيدا مي کند و در نتيجه ميزان گرگرفتگي کمتر است. اما گاهي نيز تخمدان ها به يک باره توليد استروژن را متوقف مي کند و گرگرفتگي به يک مشکل بزرگ تبديل مي شود.
تعريق شبانه: تعريق شبانه نسبت به گرگرفتگي شديدتر است و نوعي اختلال تعريق به حساب مي آيد که هنگام خواب رخ مي دهد.
بي نظم شدن قاعدگي:بيشتر زنان طي دوران زندگي خود دچار قطع ناگهاني يا بي نظمي قاعدگي مي شوند. اين عارضه علل زيادي دارد اما شايع ترين آن به هم ريختن تعادل هورمون هاست. ممکن است دفعات قاعدگي زياد شود و به جاي هر ۲۸ روز، ۲۴ روزه باشد.بي نظمي قاعدگي در اواسط دهه ۴۰ سالگي عادي تر است. علت اصلي نيز به هم ريختن تعادل هورموني يا کاهش توليد استروژن است.

تغيير در خلق و خو: خلق و خو در زنان يائسه تغيير مي کند. در چنين شرايطي فرد خلقيات ناگهاني و غير قابل کنترلي دارد. نکته اين جاست که اين تغييرات خلقي همانند يک مشکل جسمي قابل درمان است.

خستگي مفرط: پس از درد قاعدگي دومين وشايع ترين علامت يائسگي، خستگي مفرط گزارش شده است. خستگي مفرط در زناني که در سنين يائسگي قرار دارند شايع است و گاه روي زندگي روزمره، روابط فردي و اجتماعي آن ها تاثير مي گذارد. در خستگي مفرط، فرد به طور بي وقفه احساس ضعف، خستگي و کمبود انرژي مي کند.

نازک شدن يا ريزش مو و افزايش موهاي صورت: از آنجا که اين عارضه به کمبود استروژن مربوط است و پياز مو به استروژن نياز دارد، برخي زنان زودتر متوجه اين علايم که آشکارتر است، مي شوند. ريزش مو ممکن است به صورت ناگهاني يا تدريجي همراه با نازک شدن موها رخ دهد.گاهي موها خشک تر و شکننده تر مي شود.

اختلال خواب: بي خوابي دربرخي موارد با يائسگي ارتباط دارد. در اين دوران خواب آرام کمتر مي شود. اين بي خوابي ۵ تا۷ سال قبل از يائسگي تجربه مي شود. اين مشکل نيز به علت تغيير در ترشح هورمون ها ست.

مشکل در تمرکز، سردرگمي و اختلال ذهني: در اوايل يائسگي، بسياري از خانم ها در به ياد آوردن مسائل دچار مشکل و به شدت نگران مي شوند.همچنين براي بعضي از زنان از دست رفتن حافظه نگران کننده است.
در بيشتر مواقع اين مشکل موقتي است و جاي نگراني ندارد.اما اگر اين مشکل استمرار پيدا کرد بهتر است به پزشک مراجعه شود. نداشتن تمرکز، گم کردن کليدها، فراموش کردن اتفاقات، يا فراموش کردن تاريخ تولد از علايم يائسگي است و به پايين بودن ميزان استروژن و بالا بودن استرس ارتباط دارد.

سرگيجه و نبود تعادل:اين علايم ممکن است با بسياري از بيماري ها مرتبط باشد و در صورتي که فکر مي کنيد به يائسگي ارتباط ندارد، به پزشک مراجعه کنيد.

افزايش وزن:زياد شدن دور کمر علامت ديگري از تغييرات هورموني در بدن است.با بالا رفتن سن، کند شدن سوخت و ساز بدن وافت ترشح هورمون ها فرد دچار اضافه وزن مي شود و تجمع چربي در پهلوها افزايش مي يابد.
بي اختياري ادرار به ويژه هنگام عطسه زدن يا خنديدن؛ بي اختياري ادرار را مي توان به ۳ دسته تقسيم بندي کرد،اول، بي اختياري بر اثر استرس که با خنديدن، سرفه کردن يا عطسه زدن به طور تصادفي رخ مي دهد. گاهي مثانه هر بار که پر مي شود، خود به خود منقبض و تخليه مي شود.

نفخ ناگهاني: نفخ ناگهاني در نتيجه احتباس مايعات در بدن و ورم شکم بروز مي کند. نفخ، تجمع گاز و درد معده اي که پس از مصرف لبنيات به وجود مي آيد به علت حساسيت به لاکتوز است زيرا معده قادر به هضم لاکتوز يا قند شير لبنيات نيست. متاسفانه بيشتر بزرگسالان بااين مشکل مواجهند. گاهي با بالا رفتن سن اين مشکل به وجود مي آيد زيرا آنزيم هضم لاکتوز کمتر توليد مي شود.بدون اين آنزيم قند شير تخمير و به گاز تبديل مي شود و ايجاد گاز در معده باعث نفخ مي شود.اگر نفخ يا معده درد بدون دليل بيش از ۳ روز به طول انجامد بايد با مشورت پزشک آن را برطرف کرد.

افزايش حساسيت:اصولاً موارد زيادي از ابتلا به انواع حساسيت ها در نتيجه واکنش هاي هورموني به ويژه در زناني که بيشتر در اواخر دهه ۲۰ يا دوران پس از زايمان هستند و دچار تغييرات هورموني مي شوند، گزارش مي شود.در واقع ناهنجاري هاي هورموني نوعي واکنش حساسيت زاست که بعضي از زنان قبل از سن بلوغ تا دوران پيري آن را تجربه مي کنند.گاهي ناخن هاي دست نرم و شکننده مي شود و حتي ترک بر مي دارد.

تغيير در بوي بدن:بدن انسان ۲ نوع ماده توليد مي کند. عرق «آکرين»، که بي بو است و در تمامي بدن وجود دارد و در کنترل دماي کل بدن نقش دارد، نوع ديگر آن «ايپوکرين» است که از طريق غده هاي زير بغل توليد مي شود. اين ماده تا زمان فعال شدن باکتري ها بي بو مي ماند و در افرادي که بهداشت را رعايت نمي کنند ، بيشتر است. در اين مورد استفاده از صابون ضد باکتريايي مفيد است.

تپش قلب:تپش قلب، يکي از شايع ترين علايم قبل از يائسگي است. اين حالت که ناگهان به وجود مي آيد، باعث وحشت بسياري از زنان مي شود.از آنجا که تپش قلب ممکن است علل ديگري هم داشته باشد، توصيه مي شود به پزشک مراجعه کنيد.
بهتراست، به هنگام تپش قلب شديد، آرامش خود را حفظ کنيد، چند نفس عميق بکشيد و در صورتي که درازکشيده ايد، نفس عميق بکشيد و به سمت ديگر جابه جا شويد.
افسردگي؛ احساس ناراحتي يا افسردگي کوتاه مدت در اين دوران طبيعي است. اما اگر اين وضعيت ادامه يابد و زندگي را مختل کند، افسردگي رخ داده است. افسردگي يعني تغيير چشمگير و طولاني مدت در حالات و روحيات فرد که با بي ميلي به انجام فعاليت هاي معمولي مي پردازد.

درد در ناحيه سينه:بسياري از زنان قبل يا در زمان قاعدگي، زمان بارداري، شيردهي و يائسگي دچار درد در ناحيه سينه مي شوند. در صورتي که درد شديد باشد و به مدت ۲ ماه يا بيشتر ادامه پيدا کند، بهتر است به پزشک مراجعه کنيد.

سردرد:اگرچه سردرد عوامل مختلفي دارد اما در مراحل اوليه يائسگي، سردردها بيشتر و شديدتر است و علت اصلي آن کاهش استروژن است.

درد مفاصل، عضلات و تاندون ها: نيمي از زنان يائسه درجات متفاوتي از درد مفاصل را تجربه مي کنند که گاه به علت تغيير ميزان ترشح هورمون هاست.براي پيشگيري از اين دردها، استراحت کافي،مصرف داروهاي گياهي، مصرف مواد غذايي مغذي و ميوه و صيفي جات موثر است.

سوزش زبان و کام، طعم بد در دهان وتغيير بوي دهان: سندروم سوزش دهان يک اختلال پيچيده و آزاردهنده است که باعث سوزش در زبان، لب يا تمامي قسمت هاي دهان مي شود و بدون هيچ علامت آشکاري با يائسگي ارتباط دارد و اغلب پس از ۶۰ سالگي رخ مي دهد اما در سنين پايين تر نيز ديده مي شود. درد مزمن در دهان نياز به معاينه پزشک دارد.
احساس شوک الکتريکي زير پوست و سر:اين حس عجيب شبيه رها شدن کش در لايه هاي بين پوست و عضله است که به علت نوسان ميزان استروژن رخ مي دهد.
مشکل لثه، افزايش خون ريزي:شايع ترين مشکل لثه، خون ريزي و التهاب است که گاهي ممکن است به مشکلات جدي تبديل شود.
اين علايم همانند علايم ديگر، در صورت تشخيص به موقع قابل درمان است. براي جلوگيري از خون ريزي لثه مسواک زدن واستفاده درست از نخ دندان را فراموش نکنيد. بروز زخم، ورم، پف کردن يا درد در لثه هايي که خون ريزي مي کند، جاي نگراني دارد.

افزايش گرفتگي درعضله:افزايش درد در تمامي عضله بدن با درد و سفت شدن عضله ارتباط دارد، زناني که از سلامت کافي برخوردارند نسبت به بقيه افراد گرفتگي عضله اي کمتري دارند. براي به حداقل رساندن علايم اين ناراحتي به ورزش بپردازيد. ورزش ميزان آندورفين را افزايش مي دهد، حالت روحي فرد را بهبود مي بخشد و به طور چشمگيري علايم سندروم قبل از قاعدگي را کاهش مي دهد.
خارش و مورمورشدن پوست؛با افت ميزان استروژن، توليد کلاژن نيز کند مي شود.کلاژن در انعطاف پذير بودن پوست نقش مهمي دارد.


احساس سوزن سوزن شدن اندام ها به خصوص دست و پا: در اغلب موارد، اين احساس خطرناک نيست و اغلب بر اثر وارد شدن ضربه يا فشار روي رگ رخ مي دهد و به کاهش جريان خون در دست و پا و در نتيجه به خواب رفتن اين اندام ها منجر مي شود. با تغيير دادن وضعيت بدن، فشار کم مي شود و اين حس سوزن سوزن شدن از بين مي رود.
سوزن سوزن شدن در برخي موارد به علت وجود مشکلات ديگري از جمله اضطراب، ديسک، گردش خون ضعيف، ديابت، بيماري قلبي، سکته، آرتريت، ام‌اس، تومور يا سندروم توتل کارپل ايجاد مي شود.

پوکي استخوان(پس از چندين سال):پوکي استخوان يک اختلال استخواني است که باعث نازک و ضعيف شدن و کاهش توده و تراکم استخوان مي شود. پوکي استخوان فرد را به شکستگي استخوان و ترک خوردگي مستعدتر مي کند. يائسگي روي استخوان ها تاثير مي گذارد.
به طور معمول، طي روندي بافت هاي قديمي استخوان جاي خود را به بافت هاي جديد مي دهد. در جواني بافت هاي استخواني بيشتري ساخته مي شود.
توانايي بدن براي تحمل اين روند با بالا رفتن سن تحليل مي رود. بنابراين در ۳۵ سالگي ميزان ساخت استخوان کمتر مي شود.
در دوران يائسگي، ميزان استروژن افت پيدا مي کند و روند کاهش تراکم استخوان، سرعت پيدا مي کند.  

علل:
علل یائسگی عبارت هستند از:
* کاهش طبیعی هورمون های تولید مثل و باروری:
به موازات این که شما به سنین پس از 30 سالگی می رسید، به تدریج تخمدان های شما شروع به کاهش تولید هورمون های تنظیم کننده ی قاعدگی(یعنی استروژن و پروژسترون) می کنند و با گذشت زمان، تخمک های کمتری در هر ماه در تخمدان های شما به بلوغ می رسند و تخمک گذاری کمتری مورد انتظار است. علاوه بر این، افزایش هورمون پروژسترون پس از تخمک گذاری به میزان قابل توجهی کاهش می یابد( پروژسترون هورمونی است که بدن تان را برای بارداری آماده می سازد).
به علت اثرات هورمونی مذکور توانایی باروری شما کاهش می یابد، این تغییرات هورمونی در سنین 40 سالگی و پس از آن بیشتر نمود می یابند. دوره های قاعدگی شما ممکن است طولانی تر و یا کوتاه تر، سنگین تر یا سبک تر گردد و نیز تکرر قاعدگی ها ممکن است افزایش یا کاهش یابد تا این که سرانجام تخمدان های تان تولید تخمک را متوقف کنند و دیگر عادت ماهیانه نداشته باشید. اگر چه غیر معمول است ولی احتمال دارد که شما هر ماه درست سر موعد مقرر مانند ماه گذشته قاعدگی داشته باشید، ولی به احتمال بیشتر برخی بی نظمی ها را در قاعدگی های تان خواهید داشت.

* عمل جراحی هیسترکتومی یا خارج کردن رحم:
در عمل هیسترکتومی، رحم شما برداشته می شود ولی تخمدان های تان برداشته نمی شود و این عمل غالبا سبب یائسگی نمی گردد اگر چه برای مدت طولانی قاعدگی نخواهید داشت ولی تخمدان های تان همچنان تخمک ها را رها کرده و استروژن و پروژسترون تولید می نمایند.  ولی در یک عمل جراحی دیگر که در آن هر دو مورد رحم و تخمدان های شما در آورده می شود(عمل هیسترکتومی کامل به همراه برداشت تخمدان های هر دو طرف) می تواند بدون سپری کردن هیچ مرحله انتقال و تغییر، موجب یائسگی گردد. قاعدگی های شما یک باره متوقف خواهد شد و محتمل است که احساس گر گرفتگی و دیگر علایم و نشانه های یائسگی را پس از عمل جراحی داشته باشید.

* شیمی درمانی و پرتو درمانی:
این درمان های بیماری سرطان می توانند محرکی برای یائسگی باشند و موجب ظهور علایمی نظیر  گر گرفتگی در طی دوره های درمان و یا در طی مدت 3 تا 6 ماه گردند.

* عدم کفایت اولیه تخمدان:
در حدود 1 درصد از زنان قبل از سن 40 سالگی، یائسگی را تجربه می کنند و یائسگی ممکن است به دلیل عدم کفایت اولیه تخمدان ایجاد می شود(حالتی که تخمدان های شما در تولید مقادیر طبیعی از هورمون های باروری ناتوان باشد) که این عارضه از عوامل ژنتیکی و یا بیماری اتوایمیون ناشی می شوند. لازم به ذکر است که اغلب نمی توان دلیل قطعی نارسایی  زودرس تخمدان را دریافت.  
اگر پس از یائسگی دچار خون ریزی گشتید باید همواره به دنبال توصیه های پزشکی بروید و موضوع را پیگیری نمایید

زمان مراجعه به پزشک:
مراجعه به پزشک در طی سال هایی که به یائسگی منتهی می شوند(دوره پیش از یائسگی) اهمیت دارد و نیز در سال های پس از یائسگی نیز باید به منظور انجام اقدامات پیشگیرانه و محافظت از سلامت و مراقبت از شرایط بالینی که به همراه افزایش سن ممکن است حادث شوند، تحت نظر پزشک باشید.
اگر یک قاعدگی را نداشتید اما مطمئن هم نیستید که نقطه شروع یائسگی شما هست و یا خیر، ممکن است لازم باشد برای بررسی این که آیا باردار شده اید و یا خیر، به پزشک معالج مراجعه کنید.
پزشک معالج یک تاریخچه ی بالینی از شما می گیرد و یک معاینه بالینی از شما انجام می دهد و اگر لازم باشد یک آزمایش بارداری را تجویز می نماید. اگر پس از یائسگی دچار خون ریزی گشتید باید همواره به دنبال توصیه های پزشکی بروید و موضوع را پیگیری نمایید چرا که اگر مشکلی برای شما باشد و در مراحل اولیه تشخیص داده شود موفقیت در درمان آن به مراتب بهتر از حالتی خواهد بود که شما آن را نادیده بگیرید.


درمان
براي درمان علايم يائسگي ۳ راهکار را مي توان در نظر گرفت. ايجاد تغيير در شيوه زندگي، مصرف دارو وراهکار سوم جراحي.
تغيير در شيوه زندگي؛ بسياري از تغييرات به ظاهر کوچک در زندگي در مقابله با علايم يائسگي مفيد است. روش هاي کاهش استرس مانند انجام يوگا، ورزش منظم و رژيم غذايي در بسياري از موارد درمان طبيعي و موثر يائسگي به حساب مي آيد.
نتايج بررسي ها نشان مي دهد، برنامه غذايي غني از سويا، سيب، يونجه، گيلاس، سيب زميني ،برنج و گندم براي درمان يائسگي بسيار مفيد است.
بايد از مصرف نوشيدني هاي کافئين دار و مشروبات الکلي پرهيز کرد. خواب به مدت ۷تا۸ ساعت در شب، مصرف ويتامين هاي E،D،C،B وداشتن تنفس عميق، ورزش منظم، رژيم غذايي سالم و مصرف آب توصيه مي شود.
مصرف مکمل هاي گياهي؛ اين روش هيچ خطري در پي ندارد و در بيشتر موارد براي درمان تمامي علايم مذکور، موثر است.براي رفع علايم يائسگي به درمان هاي مختلفي نياز است و رايج ترين آن استفاده از مکمل هاي گياهي است.
استروژن گياهي از جمله مکمل هايي است که با مصرف آن ترشح هورمون ها تا حدودي تنظيم و کنترل مي شود.ميگناirگياهان غير استروژني با اين که فاقد استروژن است اما توليد اين هورمون را تحريک مي کندو مصرف گياهان غيراستروژني يکي از بهترين روش هاي درماني علايم يائسگي است زيرا بدن هورمون ها را خود مي سازد و نياز به کمک خارجي ندارد.
داروي شيميايي و جراحي:مي توان گفت اين روش پرخطرترين و هزينه برترين درمان است. شايع ترين نوع درمان براي رفع علايم يائسگي HRT يا درمان جايگزين هورمون است که سريع و قوي است.اما متاسفانه، اين نوع درمان عوارضي دارد و خطر بروز انواع مختلف سرطان را در زنان افزايش مي دهد.      
ورود به کانال روان شناسی میگنا


خراسان
تبيان