دکتر مجيد ابهري رفتارشناس و استاد دانشگاه، آسيب هاي ناشي از حضور ناخواسته نرم افزارهاي تلفن همراه در جامعه را آسيبي فراگير در بين تمامي اقشار جامعه مي داند و معتقد است لابي هاي صهيونيستي توليد کننده اين نرم افزارها به قصد ارزيابي دامنه نفوذ فرهنگي خود درجوامع هدف،تضعيف اعتماد جامعه به نظام حاکم و کم رنگ کردن سرمايه هاي اجتماعي ما از طريق متزلزل کردن اعتقادات و ارزش هاي ديني دست به ايجاد چنين شبکه هايي مي زنند.رئيس هيئت مديره بنياد صيانت از نهاد خانواده قوه قضاييه برپايه تحقيقات گسترده اي که در خصوص کارکردها و اثرات مخرب شبکه هاي اجتماعي به ويژه نرم افزارهاي تلفن همراه انجام گرفته است مي گويد:دارندگان تلفن هاي همراه هوشمند پيش از عضويت در اين شبکه ها به منظور استفاده از نرم افزارهاي تلفن همراه با امضاي يک پروتکل از نظر حقوقي به شرکت اداره کننده اين نرم افزار اجازه مي دهند به راحتي به تمامي اطلاعات موجود در گوشي تلفن همراهشان دسترسي پيدا کند. اما اينکه صهيونيست ها از به رايگان دراختيار گذاشتن نرم افزارهايي مانند وايبر و واتس اپ در بين کاربران به ويژه کاربران مسلمان چه اهدافي در سر دارند موضوعي است که اين جامعه شناس در پاسخ به آن مي گويد:بي شک آنها دلسوز ما نيستند و از رايگان در اختيار گذاشتن چنين امکاناتي براي ارتباطات رايگان ما اغراض بسياري دارند.
آن هابا القاي دروغ هاو شبهات مذهبي در قالب سوال،تلاش در جهت تضعيف اعتقادات مذهبي از طريق ارسال پيامک هايي با مضاميني از اين دست که فلان دعا را براي ده نفر بفرستيد تا خبر خوشي بشنويد و ... سعي در تضعيف اعتقادات مذهبي افراد دارند.چراکه با ارسال اين متن ها وقتي فرد خبر خوشي نشنود کم کم نسبت به مقدسات بي انگيزه مي شود.ضمن اينکه شرکت هاي توليد کننده اين نرم افزارها بعضا با ارسال چنين پيامک هايي در گروه هاي مختلف دامنه گسترش خود را در اجتماع ارزيابي مي کنند.اما در مورد شايعه پراکني ها و خبرسازي هاي دروغ بايد گفت:اين شبکه ها باتوليد برخي اخبار دروغ و ايجاد شايعه در جامعه سعي در به دست گرفتن نبض امنيت رواني جامعه دارند.از اين موارد مي توان به موضوع اسيد پاشي اصفهان و عملکرد ضعيف رسانه ها و مسئولان اشاره کرد.درست ساعاتي پس از وقوع حادثه اسيد پاشي اين شبکه ها وارد عمل شدند و به قدري به شايعات و دروغ پردازي ها دامن زدند که زنان در مشهد براي خروج از خانه احساس امنيت نمي کردند.در موردي ديگر اين شايعه را که داعش به 70کيلومتري مرزهاي ايران رسيده است بر سرزبان ها انداختند تا نبض رواني اجتماع را به دست بگيرند، درحالي که افراد واقع نگر مي دانند که داعش حتي درخواب هم جرات نزديک شدن به مرزهاي ما را ندارد.اما متاسفانه اين شايعات به راحتي توسط نوجوانان و جوانان باور مي شود و در فضاي مجازي بسط مي يابد.
دکتر محمد علي الستي جامعه شناس ارتباطات و عضو هيئت علمي دانشگاه اضافه بار اطلاعات در دنياي رسانه به ويژه در شبکه هاي اجتماعي را آسيب اصلي وارد شده از سوي اين شبکه ها به مردم در حوزه اطلاع رساني مي داند و مي گويد:امروزه به دليل گسترش منابع اطلاعاتي به ويژه اينترنت ،افراد در گزينش منابع پيش رو با مشکل مواجه اند.اين درحالي است که افراد جامعه به ويژه نوجوانان و جوانان از قابليت تشخيص و اولويت بندي اطلاعات برخوردار نيستند و نمي توانند اطلاعات خوب و بد را از هم تفکيک کنند.به گفته الستي مشکلي که امروز شبکه هاي اجتماعي و نرم افزارهاي تلفن همراه براي ما به وجود آورده اند ناشي از اضافه بار اطلاعات است.چراکه شبکه هاي اجتماعي که خود مي توانند به عنوان يک رسانه کارآمد عمل کنند به دليل آسيبي به نام اضافه بار اطلاعات تبديل به يک ضد رسانه شده اند.به همين دليل بايد پيش از هرچيز موضوع اضافه بار اطلاعات را مورد بررسي قرار داد و نحوه مقابله با آن را پيدا کرد.وي عملکرد بد در شبکه هاي اجتماعي را به سه مرحله تقسيم مي کند و مي گويد:مرحله اول مرحله عارضه رسانه هاي جديد است و در يک مرحله بالاتر اين عارضه تبديل به آسيب و ايجاد اخلال در عملکرد نظام رسانه اي مي شود.اين درحالي است که اگر اين عارضه شيوع پيدا کند تبديل به بحران مي شود و در بحران اضافه بار اطلاعات انسان ها براي ايجاد تعامل و سازگاري يافتن با محيط نمي توانند به راحتي به اطلاعات و اخبار مورد نياز و ضروري خوددسترسي پيدا کنند.
وي بر اين نکته تاکيد مي کند که متاسفانه امروز تمامي رسانه هاي ما اعم از مکتوب ،ديداري و شنيداري دچار مشکل اضافه بار اطلاعات شده اند چون مجبورند با اين اضافه بار رسانه خود را پر کنند.مطالب اضافه اي که بايد توسط مخاطب هوشمند خنثي شود. مشکل اينجاست که رسانه ها احساس مي کنند اگر سرعت و ميزان توليد اخبار و اطلاعاتشان کاهش يابد هويتشان زير سوال مي رودو به همين خاطر براي افزايش توليد با هم رقابت مي کنند.درست کاري که در شبکه هاي اجتماعي صورت مي گيرد و به دليل نبود منابع خبري، شايعات جاي خود را به اطلاع رساني درست مي دهند.دراين قبيل رسانه هاي غير رسمي افراد سودجو ،با پررنگ کردن برخي ارزش هاي خبري ،آن هم به دروغ اقدام به شايعه سازي مي کنند و چون هيچ ناظري بر اين شبکه ها و نرم افزارها نيست شايعات به سرعت در اجتماع بسط مي يابد.ميزان گسترش اين شايعات ارتباط مستقيمي با ميزان اعتماد مردم به رسانه ها و حاکميت سياسي دارد.شايد در ذهن شما نيز اين سوال ايجاد شود که چرا مردم به جاي مراجعه به رسانه هاي داخلي و معتبر ،مجاري غير رسمي توليد و انتشار اخبار آن هم در محيط سايبري را انتخاب مي کنند؟دکتر ابهري پيش از پاسخ گفتن به اين سوال ابتدا گلايه اي از رسانه هاي داخلي به ويژه رسانه ملي مي کند و مي گويد:در غيبت رسانه هاي داخلي و فقدان اطلاع رساني به موقع است که پخش اخبار آن هم به صورت هدفمند و غير حرفه اي به دست اين شبکه ها مي افتد و هر فردي اقدام به نشر اخبار سياه و يا خاکستري ميکند.اخبار خاکستري که بخشي از آن دروغ است باعث اضطراب درجامعه مي شود.اخبار سياه هم اخباري هستند که از پايه و اساس دروغ هستند و تنها اشخاص کم اطلاع آنها را باور مي کنند.اگر رسانه هاي ما به خصوص رسانه ملي در موضوعات مختلف مانند موضوع اسيد پاشي اصفهان به موقع وارد ميدان مي شدند و اطلاع رساني مي کردند ميدان عمل به دست شبکه هاي اجتماعي و گردانندگان مغرض آنها نمي افتاد و آرامش رواني جامعه دچار مشکل نمي شد.
او علت کم اعتمادي مردم به رسانه هاي داخلي را تاخير در اطلاع رساني در برخي موارد و حتي مخفي نمودن برخي مسائل و اخبار مي داند و اين اقدام را در دنياي باز رسانه اي امروز تنها به ضرر رسانه هاي داخلي مي داند.او معتقد است هنوز هم دير نشده و صدا و سيما و ديگر رسانه ها بايد با مخاطب شناسي و ارزيابي سليقه هاي مختلف در رخدادهاي گوناگون حضوري به موقع و پررنگ داشته باشند و ميدان را از دست اين گونه شبکه هاي غير رسمي خارج کنند.وقتي مردم ببينند اخبار به موقع و دقيق از رسانه هاي داخلي منتشر مي شود به سمت رسانه هاي بيگانه و شبکه هاي اجتماعي جذب نمي شوند.
دکتر الستي اما بر اين باور است که اعتماد مردم از مجاري رسمي انتشار خبر کم شده است و به همين دليل است که به سمت مجاري غير رسمي و حتي رسانه هاي خارجي متمايل مي شوند.در اين شرايط است که رسانه هاي غير رسمي و گردانندگان پشت پرده آنها فرصت را براي شايعه پراکني و دروغ پردازي مغتنم مي شمارند.راهکار او براي خروج از اين مشکل اعتماد سازي رسانه ها و همچنين ارائه آموزش هاي لازم براي پردازش اطلاعات و حذف اطلاعات اضافه از رسانه ها به عموم مردم به ويژه دانش آموزان و دانشجويان است.به گفته الستي مديريت اطلاعات بايد به صورت جدي در تمامي رشته هاي دانشگاهي تدريس شود.چراکه تمامي افراد در دنياي امروز خواه ناخواه با اضافه بار اطلاعات درگير خواهند شد و براي پردازش اطلاعات موجودنياز به آموزش دارند.دروغ پردازان ،شايعه سازان و برهم زنندگان امنيت رواني جامعه بيکار نخواهند نشست.دير يازود بازار پيامک هايي از ديار سايبري بازهم داغ خواهد شد و اينجاست که رسانه ها و مسئولان بايد سريعتر از گذشته وارد ميدان شوند و مردم هم بدون بررسي منابع اعلام کننده خبر آن را باور نکرده و در فضاي سايبري بسط ندهند.