رئیس مرکز مشاوره خدمات روانشناختی دانشآموزان استان کردستان گفت: شناخت روحیه نوجوان توسط والدین و روابط مثلثوار آنها بیشترین تاثیر را در کاهش انحرافات اجتماعی فرزندان دارد.
شناخت روحیه نوجوان بیشترین تاثیر در کاهش انحرافات فرزندان دارد
29 مرداد 1396 ساعت 14:37
رئیس مرکز مشاوره خدمات روانشناختی دانشآموزان استان کردستان گفت: شناخت روحیه نوجوان توسط والدین و روابط مثلثوار آنها بیشترین تاثیر را در کاهش انحرافات اجتماعی فرزندان دارد.
شیوع خودزنی میان دختران دبیرستانی
خودنمایی دختران دبیرستانی به سبک دردناک
نوجوانی یکی از حساسترین دوران سنی به دلیل تشکیل هویت یک فرد و قرار گرفتن در اوج برای آموزش است. بهترین سالهای عمر انسان از ۱۲ تا ۱۸ سالگی به طور معمول در مدارس راهنمایی و دبیرستان سپری میشود، سالهایی است که عموما در سیستم آموزشی ما حفظ کردن مفاهیم علمی و درسی و استرس امتحانات سپری میشود.
دختران در برابر مسائل اجتماعی با توجه به روحیه ذاتی خود، بسیار آسیبپذیرتر هستند، آسیبهایی که ممکن است براثر فشار روحی ناشی از اجتماع و فضای پیرامون آنها، تاثیرات وحشتناکی بر آنها بگذارد و حتی اطرافیان هم متوجه آن نشوند.
هر نوع جراحت عمدی که شخص بر بدن خود وارد میکند به عنوان خودزنی، خودآزاری، آسیب به خود و به زبان سادهتر زخمیکردن خود تعریف میشود که همه این واژهها ناشی از درد پنهان است، دردی که خودنمایی افراد را نسبت به محیط پیرامون و واکنشی به رنجهای کشیده است.
به گفته روانشناسان، امروزه بهداشت روانی جامعه دچار تزلزل گشته، روحیه ناسالم، استرس و تفاوتهای جنسیتی، سوءاستفادههای جنسی و احساسی از جمله عوامل خودزنی در این افراد آسیبدیده است که برای تخلیه خشم درونی خود از فشارهای روانی اقدام به خودزنی میکنند که این امر در میان دختران دبیرستانی در سالهای اخیر سیر صعودی یافته است.
این امر بحث جدیدی نیست اما امروزه شیوع آن در میان جوانان و نوجوانان مخصوصا دختران نگرانکننده و جای تامل است.
برای فهم بیشتر و آشنایی با علت و عوامل خودزنی میان دختران دبیرستانی با علی سلیمانی، رئیس مرکز مشاره روانشناختی دانشآموزان استان کردستان گفتوگویی داشتهایم که در ادامه میآید...
فارس: به عنوان سوال نخست، علت شیوع پدیده نامبارک خودزنی میان دختران دبیرستانی و مقصران اصلی در شیوع این امر را بیان فرمایید.
طیف وسیعی از علتها در هر پدیدهای که اتفاق میافتد، وجود دارد، خودزنی مربوط به قشر، طبقه، فرهنگ و یا اجتماعی خاص نیست بلکه این امر از قبل وجود داشته اما اکنون سیر صعودی یافته و روز به روز مخصوصا میان دختران دبیرستانی در حال افزایش است.
خانوادهها مقصران اصلی پدیده شوم خودزنی میان دختران دبیرستانی هستند، عدم رابطه عاطفی میان والدین و انتقال آن به فرزندان خانوادهها و اجتماع هر کدام به نوعی در این امر شوم مقصر هستند، فضای مجازی میان نوجوانان کنترل شده نیست، روابط والدین چه با یکدیگر و چه با فرزندان، صمیمی نیست اقتدار لازم و کافی میان خانوادههای امروزی از میان رفته است، اقتدار پدرو مادر شرط اصلی امنیت فرزندان است که متاسفانه امروزه در میان خانوادهها کمرنگ شده است.
اعتیاد، وسواس فکری، پرخاشگری، افسردگی، عدم پایبندی به اصول اخلاقی در جامعه افزایش پیدا کرده که این عوامل هر کدام در جایگاه خود در این پدیده بیتاثیر نیست.
خلافکاریهای پنهان در مدارس افزایش یافته چون سن نوجوانان سن استقلال است اگر والدین در این مقطع سنی برای نوجوان خود مانع ایجاد کنند و روحیه فرزند خود را نشناسند در نتیجه وی به جنس مخالف پناه میبرد و در نهایت با آثار منفی دوستیهای مجازی و سوءاستفاده های جسمی، جنسی و روحی نوجوان تبدیل به یک جسم آزرده میشود و برای رهایی از فشارهای درونی و آسیبهای روحی دست به خودزنی و یا تیغزنی میزند.
وضعیت حاکم بر مدارس تا چه اندازه در وقوع چنین رفتارهایی موثر است؟
در مورد این مسأله نمیتوان همه عوامل را به موضوع تعلیم و تربیت در مدارس مرتبط بدانیم، بلکه عوامل زیادی در این امر دخیلند که در کوتاهمدت ریشهیابی نمیشود و برای راه حل نیاز به اقدامات بلندمدت دارد، اما مشاورههای افراد متخصص در مدارس در کاهش این امر نقش بسزایی دارند، مشاوره در مدارس نیاز به علم جدید و به روز دارد.
کادر آموزشی و به ویژه مشاوران مدارس باید اطلاعات به روز و جدید و مقتضای زمانی خاص را داشته باشند چون با طرز فکر قدیمی و کلاسیک نمیتوان به جنگ با مشکلات مختلف و جدید امروزی که هر لحظه در کمین دانشآموزان است، رفت.
نقش خانوادهها در این امر و کنترل فضای مجازی توسط والدین چه تاثیری در کاهش آسیبهای اجتماعی فرزندان دارد؟
خانوادهها مقصران اصلی در ایجاد باورهای غلط در نوجوانان هستند، عدم عشق در خانوادهها میان والدین و انتقال آن به فرزندان، تحقیر کلامی فرزندان توسط والدین، در تبدیل یک نوجوان با روحیه سالم و آزاد به یک فرد پرخاشگر و آسیبپذیر نقش چشمگیری دارد.
پدیده خودزنی، بازتاب خشونتی است که از جامعه تا خانواده و حتی ساختار نظام آموزشی کشور را در برگرفته است، خودزنی آن هم میان دختران نوجوان پاسخی به خشونت پیرامون خود است، آنها برای سرکوب خشم درونی، بدن خود را هدف قرار میدهند چون فهمیده نمیشوند، چون کسی صدای آنها را نمیشنود.
افرادی که به دلایلی در بیان احساسات خود قادر به بروز آن نیستند، اقدام به خودزنی وتیغ زنی روی بدن خود میکنند.
نوجوانی که از کودکی قادر به کنترل خشم و اضطراب درونی خود نیست در مواجهه با شرایط خاص دوران بلوغ با مسائلی روبه رو میشود که نمیتواند راهحلی برای کنترل و هدایت آن داشته باشد و در نهایت اقدام به اعمال ناپسند و آسیب به جسم و روح خود میکند.
آشنایی والدین با مسائل روانشناسی، روانشناختی و مطالعه کتابهای گوناگون در این زمینه تعامل خوبی در ایجاد نوجوان مستقل با طرز فکر جدید و روحیه آزاد دارد.
والدین اگر روحیه نوجوان خود را بشناسد میتواند به شکل خاصی وی را تربیت و به مسیر درستی هدایت کند. با عدم حضور به موقع و نقش والدین در تربیت و کنترل نوجوانان، عدم نظارت بر رفتارها و کنترل فضای مجازی در اختیار نوجوان، عدم کنترل گوشیهای همراه آنها، موجب آسیبهای جدی اخلاق و کرامت وی شده همان چیزی که اکنون با آن مواجه هستیم که نوجوانان ما اخلاق و باورهایشان کمرنگ و به صفر رسیده است.
خانوادهها باید از خود شروع کنند، در جو خانوادگی هنگام رویارویی با مشکلات به دنبال مقصر نگردند، از همدیگر گذشت داشته باشند و در غیاب هم، دیگری را محکوم نکنند، نوجوان را با هیچ کس مقایسه نکنند چون هر فردی تواناییهای خاص خود را دارد و مقایسه کردن موجب افسردگی میشود و این باور را بپذیرند که ما مثل هم نیستیم اما باید به همدیگر کمک کنیم.
با توجه به رسالت شما، نوجوانی که اقدام به خودزنی کرده است چه اظهاراتی برای توجیه عمل خود دارند؟
هنگامی که با نوجوانی که خودزنی کرده است، علت را جویا میشویم، بیشترشان قادر به بیان احساسات دردناک خود با کلمات نیستند و به نظر خودشان با اقدام به خودزنی احساسات خودرابه نوعی بروز میدهند.
آنها فریادهایی که در نهایت تیغ میشوند را به این شکل بروز میدهند. شکی نیست در وقوع این پدیده که تا آسیبی چه از لحاظ جسمی، روحی و جنسی به وی وارد نشده باشد شخص اقدام به خودزنی نمیکند، پس در پشت پرده این ماجرا عوامل زیادی دخیلند که بسته به روحیه فرد آسیبپذیر دارد که هنگام مواجه با مشکلات چگونه برخورد کند.
عدم تحمل هیجانهای منفی، الگوگیری از همسالان، عوامل خانوادگی و اجتماعی، اقتصادی، تاثیر نوشیدنیهای الکلی، مصرف مواد مخدر، قطع رابطه دوستی همجنس و غیر همجنس، خودآزاری برای تهدید و جلب توجه دیگران از جمله عوامل موثر و از دلایل روی آوردن نوجوان به خودآزاری و خودزنی است.
طبق نظر این گونه اشخاص، با هدف دستیابی به نوعی آرامش کاذب اقدام به خودزنی میکنند، در واقع تفسیر آنها از این امر فریادهایی است که تیغ شدهاند.
نادیدهگرفتن نوجوان توسط اطرافیان، موجب جریحهدارشدن احساسات وی شده و خشم را به دنبال دارد که افراد با چنین روحیه ضعیفی برای کنترل خشم خود اقدام به خودآزاری روحی و جسمی خود میکنند.
به عنوان سوال پایانی، راهحل جلوگیری، مقابله و کاهش خودزنی میان دختران دبیرستانی که اخیرا به پدیدهای جدی و نگرانکننده تبدیل شده است، عنوان بفرمایید.
بهترین روش برای مقابله با این آسیب اقتدار والدین و روابط صمیمانه آنها در محیط خانواده، نظارت واحدهای آموزشی، حمایت و پشتیبانی از نوجوانی که دچارآسیبشده برای جلوگیری از تکرار اشتباهات دیگر، کنترل غیرمستقیم در محیط مدرسه، باشگاههای ورزشی و کلاسهای آموزشی آزاد، است.
عدم خودباوری، عدم کنترل رفتار، استرس، واسواس تا اندازهای در بروز برخی آسیبها و انحرافات نوجوانان تاثیر دارد.
نصیحتدرمانی در تربیت یک نوجوان نتیجه عکس دارد، ضرورت دارد با آگاهیدادن، اعتمادسازی را شکوفا کرد. بستر خانوادهها مهیای فضای مجازی متنوع و جدید کنونی نیستند شناخت فضای مجازی توسط والدین، سواد کنترل این فضای بیحد و مرز و بعد در اختیار گذاشتن نوجوانان میتواند تا حدودی در کاهش انحرافات جدید پیشرو، تاثیرگذار باشد.
تقویت مهارتهای ارتباطی، پرورش و افزایش اعتماد به نفس، تشخیص افراد و گروههای حمایتکننده نوجوانان، روان درمانی، فراهم کردن زمینه رشد خلاقیت در خانه و مدرسه، کنترل رفتارها، پرکردن اوقات فراغت، ورزش، تغذیه استراحت و خواب کافی، حمایت والدین، کادرآموزشی، اجتماع از نوجوانان همه و همه در مقابله با این عمل ضدارزش موثر هستند.
فارس: از اینکه وقت خود را در اختیار ما گذاشتید، سپاسگزارم.
کد مطلب: 41670