میگنا: تحقیقات حکایت از آن دارد که پژوهش مشارکتی می تواند روشی موثر برای یافتن راه حل های مناسب برای حل مشکلات مدرسه و معلمان باشد. چراکه، از آنجایی که این نوع پژوهش با همکاری تمام افراد مدرسه و اولیا انجام می شود، در کاستن از مشکلات دانش آموزان و بهبود نظام مدرسه، کاربرد فراوانی دارد و باعث افزایش انگیزه کاری، افزایش توانایی حرفه ای از طریق تفکر انتقادی، اصلاح وضعیت مدرسه، پیشرفت تخصص های محلی در مدرسه و معلمان می شود.

بر خلاف آموزش های نتیجه محور که در آن یادگیری مبتنی بر گفتن و شنیدن و حفظ کردن است، در آموزش پژوهش محور تاکید بر روی دانش و عمل است که این دو عنصر در طول مراحل بر روی هم تاثیر می گذارند.

یادگیری فرآیندی درونی است نه چیزی که بر فراگیران تحمیل شود از این رو، تعامل یادگیرندگان با یکدیگر و معلم که معمولا به صورت بلند فکر کردن یا گفتگوی استدلالی روی می دهد، نقش مهمی در تغییر ساختار ذهنی آنان دارد.
اغلب معلمانی که بر ارزش مشارکت دانش‌آموزان در فرآیند آموزش واقف هستند، دانش‌آموزان را درگیر پروژه کرده و تحقیقات آزمایشگاهی و میدانی را برای پربارتر و گسترده‌تر کردن آموزش به کار می گیرند.

در کلاس‌های سنتی، دانش‌آموزان با پیش‌زمینه‌های دانشی و مهارت‌های مختلف، همگی پشت نیمکت می‌نشینند و معلم به همه آن‌ها به یک روش، درسی را ارائه می‌دهد. این درس‌ها بیشتر حالت خطابه دارند. معلم سخنرانی می‌کند و دانش‌آموزان گوش فرا می‌دهند. در حالی‌که روش‌های یادگیری دانش‌آموزان با یکدیگر تفاوت دارد. یادگیری دانش‌آموزی بصری است، در حالی که بر یادگیری دانش‌آموز دیگری کلمات اثر دارند.

دانش‌آموزان همیشه با انجام دادن کاری می‌توانند آن را یاد بگیرند. چیزی را که دانش‌آموزان با تجربه خود به دست می‌آورند، اثر یادگیری بیشتری دارد. بنابراین اگر شیوه آموزش معلم با نحوه یادگیری دانش‌آموز تفاوت داشته باشد، با دوام نخواهد بود.

از این رو، اگر در نظر داشته باشیم که آموزش به‌گونه‌ای باشد که همه طیف‌های دانش‌آموزان بتوانند از آن بهره‌مند شوند، باید ترکیبی از روش‌های متفاوت آموزشی به کار گرفته شود. آموزشی که بر پایه پروژه و تحقیق است، به علت اینکه به کار گروهی نیاز دارد، می‌تواند بهترین شیوه آموزشی باشد. زیرا در پروژه‌هایی که به فعالیت‌ افراد گروه نیاز است، می‌تواند مسوولیت‌ها را براساس توانایی‌ها وعلاقه‌های دانش‌آموزان تقسیم کرد.

با توجه به مباحث یاد شده، اهمیت و جایگاه پژوهش یكی از ضرورت هایی است که اهمیت آن بر کسی پوشیده نیست و از این رو، باید به سرعت در دستور كار معلمان، مدیران و مسوولان نظام آموزش و پرورش كشور قرار بگیرد. چراکه، عدم وجود نگرش پژوهش محور در بین مسوولان نظام آموزشی کشور قطعا پیامدی جز فقر و جاماندگی علمی در پی نخواهد داشت.

*برگرفته از مقاله مدل سازی مدرسه پژوهش محور و آزمون تجربی آن با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری تالیف علی اصغر عباسی اسفجیر