راه هرمی (به انگلیسی: Pyramidal tract) بخشی از دستگاه هرمی بنام راه قشری نخاعی است که در کنترل ارادی بسیاری از حرکات بدن نقش دارد.

راه قشری نخاعی، راه قشری بصل النخاعی و راههای خارج هرمی جزو نورون حرکتی فوقانی هستند.مسیر اصلی راه هرمی به سمت نخاع بوده که به نورون های حرکتی تحتانی آلفا و گاما و نورون های واسطه ای نخاع ختم می شوند.
 

راه هرمی با تاثیر بر اعمال نورون های نخاعی، عضلات اندامهای فوقانی،تحتانی و تنه را کنترل می کند.این مسیر حرکتی نزولی از قشر مغز به سمت نخاع، نقش مهمی در حرکات انتهایی اندامها جهت فعالیت های ظریف ایفا می کند. در حقیقت فعالیت های ارادی توسط مغز از طریق راه هرمی به نخاع اعمال می گردد. البته کنترل حرکتی نتیجه هماهنگ و روابط متقابل بین قشر مغز و سایر نواحی دستگاه عصبی است.

منشاء و مسیر نورون‌های راه هرمی راه هرمی
یک مسیر حرکتی طولانی در دستگاه عصبی مرکزی است که منشاء آن‌ها از چند ناحیه در قشر مغز است. این مناطق عبارتند از:
*ناحیه چهار برودمن: این قسمت همان ناحیه حرکتی اولیه است که بیشترین میزان مبدأ راه هرمی را تشکیل می‌دهد (حدود 80%). ناحیه‌ی حرکتی اولیه (ناحیه‌ی چهار برودمن از نظر فیزیولوژیست‌ها) دارای سلول‌های درشت بتز (Betz) است.

*ناحیه شش برودمن: شامل دو ناحیه پیش حرکتی (حرکتی ثانویه) و منطقه‌ی حرکتی تکمیلی است.
*نواحی حسی یک، دو، سه و پنج برودمن.

تعداد کل فیبرهای راه هرمی بیش از یک میلیون فیبر عصبی است. سلول‌های درشت بتز (Betz) در ناحیه‌ی حرکتی اولیه قرار دارند که در راه هرمی شرکت می‌کنند. البته تمام سلول‌های این ناحیه از نوع بتز نیست بلکه فقط 3% کل فیبرهای راه هرمی از این نوع سلول است. بنابراین باید توجه داشت که 97درصد فیبرهای راه هرمی، قطری کمتر از سلول‌های درشت بتز دارند.

راه قشری طناب نخاعی که از قشر مغز مبدأ می‌گیرد، مسیرش را به سمت مغز میانی، پل مغزی و پیاز طناب نخاعی (بصل الطناب نخاعی) ادامه می‌دهد. در ناحیه تحتانی پیاز طناب نخاعی حدود 80 الی 85درصد فیبرها تقاطع می‌کنند و به سمت مقابل می روند که به این راه هرمی در ادامه مسیرش به طرف طناب نخاعی، راه قشری طناب نخاعی جانبی می‌گویند. بقیه‌ی فیبرهای راه هرمی (15 الی 20درصد) که در پیاز طناب نخاعی تقاطع نمی‌کنند، مسیرشان را به طرف طناب نخاعی ادامه می‌دهند و در بخش‌های طناب نخاعی مربوطه تقاطع می‌کنند.

این قسمت اخیر راه هرمی که در طناب نخاعی تقاطع می‌کنند، راه قشری طناب نخاعی جلویی نامیده می‌شود. راه هرمی (راه قشری طناب نخاعی جانبی و جلویی) درنهایت به نورون‌های واسطه‌ای، نورون‌های حرکتی آلفا و گاما ختم می‌شوند. بدین ترتیب، راه هرمی کنترل اعمال حرکتی ارادی را برعهده دارد.


آسیب راه هرمی
آسیب راه هرمی(راه قشری نخاعی)به عنوان یک ضایعه نورون حرکتی فوقانی محسوب می شود.اگر ضایعه راه قشری نخاعی در بالای محل تقاطع پیازنخاع باشد،منجربه فلج بدن در طرف مقابل می گردد.

آسیب در این حالت،فلج اندامهای فوقانی و تحتانی را ایجاد می کند که به آن فلج نیمه بدن(Hemiplegia) می گویند. ضایعه راه هرمی در پایین محل تقاطع،فلج اندام در همان طرف را به همراه خواهد داشت.

آسیب راه هرمی در ناحیه نخاع گردنی باعث فلج اندامهای فوقانی و تحتانی همان طرف می گردد و اگر ضایعه در نواحی سینه ای و کمری فوقانی باشد منجربه فلج اندام تحتانی همان طرف خواهد شد.

گاهی ضایعات دوطرفه بوده و بنابراین علایم در هر دو نیمه بدن بروز می کند که به عنوان نمونه می توان به آسیب کامل طناب نخاعی اشاره کرد.