خراسان: با محمد حسن اشرف روانشناس گفت و گو کرديم تا ببينيم آيا با وجود غم و رنج، بازهم مي توان شادکامي را در زندگي تجربه کرد يا خير؟
شادکامي الزاما با غم و رنج در تضاد نيست
اشرف مي گويد: شادکامي الزاما با رنج يا غم در تضاد نيست. بسياري از ما لحظاتي را تجربه کرده ايم که از يک رخداد تلخ، غمگين بوده ايم اما پشت احساس غم خود يک حس شادي عميق و بيان نشدني داشته ايم. در توضيح اين تضاد عجيب بايد دو نکته را بيان کرد؛ نخست اين که احساس ما نسبت به يک اتفاق يا پديده با توجه به معنا و مفهومي که ما به آن نسبت مي دهيم فرق دارد. فرض کنيد دو نفر در يک بيمارستان بستري هستند و پاي راست هر يک به دليل سانحه اي قطع شده است. نفر اول يک آتش نشان است که حين ماموريت و نجات جان يک نفر پاي خود را از دست داده و نفر دوم يک فرد عادي است که حين رانندگي به علت صحبت با گوشي تلفن همراه تصادف کرده است. فکر مي کنيد احساس آن ها در بيمارستان و عکس العمل هايشان با هم يکي است؟ قطعا خير.

او توضيحاتش را اين گونه ادامه مي دهد: «معنا و هدفي که ما به اتفاقات تلخ و رنج هايمان نسبت مي دهيم تعيين کننده احساس ماست. شما بايد حوادث تلخ و ناخوشايند زندگي تان را بازبيني و بررسي کنيد که چه معنا يا مفهومي براي آن در ذهن خود داريد. در صورتي که بتوانيد معنا و مفهوم آن را تغيير و به آن معنايي فردي بدهيد قطعا احساس تان تغيير مي کند و چه بسا در مواجهه با برخي رخدادهاي تلخ احساسي شيرين و شادمانانه داشته باشيد.
اشرف معتقد است که معنا و مفهوم داشتن زندگي براي ما نه تنها مقاومت و شهامت مان را بيشتر مي کند بلکه باعث مي شود تا ما در بدترين شرايط هم بتوانيم احساسات مثبت را تجربه کنيم و شاد باشيم.

اين روانشناس و کارشناس خانواده درباره نکته دوم در بحث شادماني و غم و رنج مي گويد: نکته دوم اين که ما مي توانيم نسبت به احساسات مان هم احساس داشته باشيم. مثلا من از اين که مادرم بيمار است غمگينم، اما از اين که براي بيماري مادرم غمگينم، خوشحالم چون اين واقعيت نشان مي دهد رابطه ما رابطه خوبي است؛ يا به طور مثال ممکن است من از اين که اين همه کار مي کنم خسته باشم، اما از اين که اين قدر خسته ام راضي ام چون نشان مي دهد من نه تنها بيکار نيستم بلکه آدم پر تلاشي هستم.

اشرف در پايان مي گويد: شما شايد نتوانيد احساسات سطح اول را تغيير دهيد اما احساسات سطح دوم معمولا با برداشت و قضاوت شما نسبت به خودتان تغيير مي کند. در نظر داشته باشيد پشت بيشتر احساسات تلخ ما پيام هايي از سالم بودن، انسان بودن، انسانيت داشتن، منصف بودن و شرافت ما نهفته است. بنابراين اگر ما احساسات تلخ و رنج هايمان را کمي بشکافيم احساسات سطح دوم ما در بيشتر مواقع مثبت و اميدبخش است.