ارث مساوی میان خواهر و برادر!
مرحوم آیت‌الله مجتهدی تهرانی در توضیح فراز «واکْرِمْنی فیهِ بإحْضارِ المَ مرحوم آیت‌الله مجتهدی تهرانی در توضیح فراز «واکْرِمْنی فیهِ بإحْضارِ المَسائِلِ» در دعای روز بیست‌‌و‌هشتم ماه رمضان اظهار می‌کند:

در این بخش از خدا می‌خواهیم که مسایل شرعی خود را بدانیم، از خدا بخواهید تا مسئله‌های شرعی زیادی بدانید. خیلی مهم است که کسی از شما مسأله‌ای شرعی را بپرسد و شما پاسخ آن را بدانید. آیت‌الله مجتهدی تهرانی ادامه می‌دهد: مثلاً اگر پرسیدند که خواهر و برادر در چه صورتی به طور مساوی ارث می‌برند، بتوانید پاسخ دهید. جواب آن این است؛ آنجا که خواهر و برادر مادری باشند. اگر شخصی فوت کند و اولاد نداشته باشد، خواهر و برادر از او ارث می‌برند و خواهر و برادران مادری سهمشان ثلث ارث است که بینشان مساوی تقسیم می‌شود.

این استاد برجسته حوزه علمیه ادامه می‌دهد: در بخش بعدی دعا می‌خوانیم: خدایا، بین وسایل آن وسیله‌ای که من را زودتر به تو می‌رساند به من نزدیک کن! و بهترین وسیله برای نزدیکی به خدا اهل بیت (ع) هستند که ما حاجتمان را می‌خواهیم و آنها برآورده می‌کنند. شرط ارث بردن برادر و خواهر را خداوند متعال در قرآن اینچنین بیان می کند:
 یَسْتَفْتُونَکَ قُلِ اللّهُ یُفْتیکُمْ فِى الْکَلالَةِ اِنِ امْرُؤٌ هَلَکَ لَیْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ اُخْتٌ فَلَها نِصفٌ ما تَرَکَ وَ هُوَ یَرِثُها اِنْ لَمْ یَکُنْ لَها وَلَدٌ فَاِنْ کانَتا اثْنَتَین فَلَهُمَا الثُّلُثانِ مِمّا تَرَکَ وَ اِنْ کانُوا اِخْوَةً رِجالاً وَ نِساءً فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظّ الاُنْثَیَیْنِ یُبَیِّنُ اللّهُ لَکُمْ اَنْ تَضِلُّوا وَاللّهُ بِکُلِّ شَى ءٍ عَلیمٌ یعنى: از تو فتوا مى خواهند، بگو خداوند شما را درباره کسى که مرده و از بالا و پایین ، کسى را ندارد فتوا مى دهد. اگر مردى بمیرد و فرزند نداشته باشد، و خواهرى دارد، نصف ارث او از آنِ خواهر است ! و او نیز از خواهر خویش ارث مى برد، اگر خواهر اولاد نداشته باشد. و اگر وارث ، دو خواهر بودند، دو سوم ارث را مى برند، چنانکه عده اى باشند؛ مردان و ز نان ، مردان دو برابر بهره زنان مى برند، خدا حکم خود را براى شما بیان مى کند که گمراه نشوید. و خداوند به همه چیز داناست . (سورة النساء: ۱۷۶٫)

چنانکه ملاحظه مى شود، آیات قرآن کریم تصریح مى کند که شرط ارث بردن برادران و خواهران ، این است که میت ، اولادى نداشته باشد، دختر هم از لحاظ لغت عربى داخل در کلمه ولد است ؛ چون ولد یعنى فرزند، اعم از اینکه پسر باشد یا دختر. ولى عمر بن خطاب ، در آیه ارث لفظ ولد را به معناى پسر حمل کرد، به همین جهت ، خواهر پدرى و مادرى را با دختر میت در ارث شریک کرد و به هر کدام ، نصف ترکه را داد. پس از وى ، تمام فقهاى چهار مذهب اهل سنت نیز از او تقلید کردند!! (الفقه على المذاهب الخمسة ص ۵۱۴ ط دار العلم للملایین، الفقه على المذاهب الاربعة ج ص. و عمر جاهل به تفسیر این آیه و حکم کلاله بود که این مساله در برخی روایات اهل سنت وارد شده است. از جمله: صحیح مسلم ک الفرائض باب میراث الکلالة ج ۵ / ۶۱، ورجوع کنید به بقیه روایات در الغدیر ج ۶ / ۱۲۷٫)

احکام ارث
مسأله ۳۲۲۶: کسانى که به جهت خویشى ارث مى برند سه دسته اند:
دسته اوّل: پدر، مادر و فرزندان میت مى باشند. و با نبودن اولاد، فرزندان اولاد هرچه پایین روند، هر کدام که به میّت نزدیکتر است ارث مى برد و تا یک نفر از این دسته هست، دسته دوم ارث نمى برد.

دسته دوم: جدّ یعنى پدر بزرگ، جدّه یعنى مادر بزرگ، خواهر و برادر مى باشند و با نبودن برادر و خواهر، اولاد ایشان، هر کدام که به میّت نزدیکتر است ارث مى برد و تا یک نفر از این دسته هست، دسته سوم ارث نمى برند.

دسته سوم: عمو، عمّه، دایى، خاله و فرزندان آنان مى باشند و تا یک نفر از عموها، عمّه ها، دایها و خاله هاى میّت زنده اند، اولاد آنان ارث نمى برند، ولى اگر میّت، عموى پدرى و پسر عموى پدر و مادرى داشته باشد، ارث به پسر عموى پدر و مادرى مى رسد و عموى پدرى ارث نمى برد.

مسأله ۳۲۲۷: اگر عمو، عمه، دایى، خاله خود میّت، اولاد آنان و فرزندان اولاد آنان نباشند، عمو، عمّه، دایى و خاله پدر و مادر میّت ارث مى برند. و اگر اینها نباشند، اولادشان ارث مى برند و اگر اینها نیز نباشند، عمو، عمّه، دایى و خاله جدّ و جدّه میّت ارث مى برند و اگر اینها نباشند، اولادشان ارث مى برند.

مسأله ۳۲۲۸: زن و شوهر به تفصیلى که گفته مى شود، از یکدیگر ارث مى برند.

ارث دسته اوّل
مسأله ۳۲۲۹: اگر وارث میّت فقط یک نفر از دسته اوّل باشد، مثلا پدر، یا مادر، یا یک پسر و یا یک دختر باشد، همه مال میّت به او مى رسد و اگر فقط چند پسر یا چند دختر باشد، مال را سه قسمت مى کنند، دو قسمت به پسر و یک قسمت به دختر مى رسد. و اگر چند پسر و چند دختر باشند، مال را بطورى قسمت مى کنند که به هر پسرى دو برابر دختر برسد.

مسأله ۳۲۳۰: اگر وارث میّت، فقط پدر و مادر او باشد، مال سه قسمت مى شود، دو قسمت به پدر و یک قسمت به مادر مى رسد، ولى اگر میّت دو برادر، یا چهار خواهر و یا یک برادر و دو خواهر داشته باشد که همه آنان از یک پدر باشند، خواه مادرشان نیز با مادر میّت یکى باشد یا نه، اگرچه، تا میّت پدر و مادر دارد اینها ارث نمى برند، امّا بر اثر بودن اینها، مادر یک ششم مال را مى برد و بقیّه را به پدر مى دهند.
مسأله ۳۲۳۱: اگر وارث میّت، فقط پدر و مادر و یک دختر باشد، چنانچه میّت دو برادر، یا چهار خواهر یا یک برادر و دو خواهر پدرى نداشته باشد، مال را پنج قسمت مى کنند، به پدر و مادر، هر کدام یک قسمت و به دختر سه قسمت مى رسد. و اگر دو برادر، یا چهار خواهر و یا یک برادر و دو خواهر پدرى داشته باشد، مال را شش قسمت مى کنند، به پدر و مادر هر کدام یک قسمت و به دختر سه قسمت مى رسد. و یک قسمت باقیمانده را چهار قسمت مى کنند یک قسمت را به پدر و سه قسمت را به دختر مى دهند، مثلا اگر مال میّت را ۲۴ قسمت کنند، پانزده قسمت آن را به دختر و پنج قسمت آن را به پدر و چهار قسمت آن را به مادر مى دهند.

مسأله ۳۲۳۲: اگر وارث میّت، فقط پدر و مادر و یک پسر باشد، مال را شش قسمت مى کنند، به پدر و مادر هر کدام یک قسمت و به پسر چهار قسمت مى رسد. و اگر چند پسر یا چند دختر باشند، آن چهار قسمت را به طور مساوى بین خودشان قسمت مى کنند و اگر پسر و دختر باشند، آن چهار قسمت را طورى تقسیم مى کنند که به هر پسر دو برابر دختر برسد.

مسأله ۳۲۳۳: اگر وارث میّت، فقط پدر و یک پسر، یا مادر و یک پسر باشد، مال را شش قسمت مى کنند، یک قسمت آن را به پدر و یا مادر و پنج قسمت را به پسر مى دهند.

مسأله ۳۲۳۴: اگر وارث، پدر یا مادر و پسر و دختر باشد، مال را شش قسمت مى کنند، یک قسمت آن را پدر یا مادر مى برد و بقیّه را طورى قسمت مى کنند که به هر پسرى دو برابر دختر برسد. مسأله ۳۲۳۵: اگر وارث میّت، فقط پدر و یک دختر، یا مادر و یک دختر باشد، مال را چهار قسمت مى کنند، یک قسمت آن را به پدر یا مادر و بقیّه را به دختر مى دهند.

مسأله ۳۲۳۶: اگر وارث میّت، فقط پدر و چند دختر یا مادر و چند دختر باشد، مال را پنج قسمت مى کنند، یک قسمت به پدر یا مادر مى رسد و چهار قسمت به طور مساوى بین دخترها تقسیم مى شود.

مسأله ۳۲۳۷: اگر میّت اولاد نداشته باشد، نوه پسرى او، اگرچه دختر باشد، سهم پسر میّت را مى برد و نوه دخترى او اگرچه پسر باشد، سهم دختر میّت را مى برد، مثلا اگر میّت یک پسر از دختر خود و یک دختر از پسرش داشته باشد، مال را سه قسمت مى کنند، یک قسمت را به پسرِ دختر و دو قسمت را به دخترِ پسر مى دهند.


ارث دسته دوم
مسأله ۳۲۳۸: دسته دوم از کسانى که به جهت خویشى ارث مى برند، جدّ یعنى پدر بزرگ، جدّه یعنى مادر بزرگ، برادر و خواهر میّت مى باشند. و اگر برادر و خواهر نداشته باشد، اولادشان ارث مى برند.

مسأله ۳۲۳۹: اگر وارث میّت، فقط یک برادر یا یک خواهر باشد، همه مال به او مى رسد اگر فقط چند برادر پدر و مادرى، یا فقط چند خواهر پدر و مادرى باشند، مال به طورى مساوى بین آنان قسمت مى شود. و اگر برادر و خواهر پدر و مادرى با هم باشند، به هر برادر دو برابر خواهر مى رسد، مثلا اگر دو برادر و یک خواهر پدر و مادرى دارد، مال را پنج قسمت مى کنند، به هریک از برادرها دو قسمت و به خواهر یک قسمت مى رسد.

مسأله ۳۲۴۰: اگر میّت برادر و خواهر پدر و مادرى دارد، برادر و خواهر پدرى که از مادر با میّت جداست ارث نمى برد و اگر برادر و خواهر پدر و مادرى ندارد، چنانچه فقط یک خواهر یا یک برادر پدرى داشته باشد، همه مال به او مى رسد و اگر فقط چند برادر یا فقط چند خواهر پدرى داشته باشد، مال به طور مساوى بین آنان قسمت مى شود و اگر هم برادر و هم خواهر پدرى داشته باشد، به هر برادر دو برابر خواهر مى رسد.

مسأله ۳۲۴۱: اگر وارث میّت، فقط یک خواهر یا یک برادر مادرى باشد که از پدر با میّت جداست، همه مال به او مى رسد و اگر چند برادر مادرى یا چند خواهر مادرى یا چند برادر و خواهر مادرى باشند، مال به طور مساوى بین آنان تقسیم مى شود.

مسأله ۳۲۴۲: اگر میّت، برادر و خواهر پدر و مادرى و برادر و خواهر پدرى و یک برادر یا یک خواهر مادرى داشته باشد، برادر و خواهر پدرى ارث نمى برند و مال را شش قسمت مى کنند، یک قسمت به برادر یا خواهر مادرى و بقیّه را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى دهند و به هر برادر دو برابر خواهر مى رسد.

مسأله ۳۲۴۳: اگر میّت، برادر و خواهر پدر و مادرى و برادر و خواهر پدرى و برادر و خواهر مادرى داشته باشد، برادر و خواهر پدرى ارث نمى برند. و مال را سه قسمت مى کنند، یک قسمت آن را به برادر و خواهر مادرى مى دهند تا مساوى بین خود تقسیم کنند و بقیّه را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى دهند و به هر برادر دو برابر خواهر مى رسد.

مسأله ۳۲۴۴: اگر وارث میّت، فقط برادر و خواهر پدرى و یک برادر مادرى یا یک خواهر مادرى باشد، مال را شش قسمت مى کنند، یک قسمت به برادر یا خواهر مادرى مى رسد و بقیّه را به برادر و خواهر پدرى مى دهند و به هر برادر دو برابر خواهر مى رسد.

مسأله ۳۲۴۵: اگر وارث میّت، فقط برادر و خواهر پدرى و چند برادر و خواهر مادرى باشد. مال را سه قسمت مى کنند، یک قسمت بین برادر و خواهر، به طور مساوى تقسیم مى شود و بقیّه به برادر و خواهر پدرى، به هر برادر دو برابر خواهر مى رسد.

مسأله ۳۲۴۶: اگر وارث میّت، فقط برادر، خواهر و زن او باشد، ارث زن به تفصیلى است که گفته مى شود وارث خواهر و برادر، همان طورى است که در مسائل گذشته گفته شد. و نیز اگر زنى بمیرد و وارث او فقط خواهر، برادر و شوهر او باشد، به شوهر نصف مال مى رسد و ارث خواهر و برادر، به طورى که در مسائل پیش گفته شد مى باشد. و چون زن یا شوهر، ارث مى برد از سهم برادر و خواهر مادرى، چیزى کم نمى شود ولى از سهم برادر و خواهر پدر و مادرى یا پدرى کم مى شود، مثلا اگر وارث میّت شوهر، برادر و خواهر مادرى و برادر و خواهر پدر و مادرى او باشد، نصف مال به شوهر مى رسد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر و خواهر مادرى مى دهند و آنچه باقى مى ماند مال برادر و خواهر پدر و مادرى است، پس اگر همه مال او شش تومان باشد، سه تومان به شوهر، دو تومان به برادر و خواهر مادرى و یک تومان به برادر و خواهر پدر و مادرى مى رسد.

مسأله ۳۲۴۷: اگر میّت، خواهر و برادر نداشته باشد، سهم ارث آنان را به اولادشان مى دهند و سهم برادرزاده و خواهرزاده مادرى به طور مساوى بین آنان تقسیم مى شود و سهمى که به برادرزاده و خواهرزاده پدرى یا پدر و مادرى مى رسد، به هر پسر دو برابر دختر مى رسد.

مسأله ۳۲۴۸: اگر وارث میّت، فقط یک جدّ یا یک جدّه است، چه پدرى باشد یا مادرى، همه مال به او مى رسد و با بودن جدّ میّت، پدر جدّ او ارث نمى برد.

مسأله ۳۲۴۹: اگر وارث میّت، فقط جدّ و جدّه پدرى باشد، مال سه قسمت مى شود، دو قسمت به جدّ و یک قسمت به جدّه مى رسد و اگر جدّ و جدّه مادرى باشد، مال به طور مساوى بین آنها تقسیم مى شود. مسأله ۳۲۵۰: اگر وارث میّت، فقط یک جدّ یا جدّه پدرى و یک جدّ یا جدّه مادرى باشد، مال سه قسمت مى شود، دو قسمت به جدّ یا جدّه پدرى و یک قسمت به جدّ یا جدّه مادرى مى رسد.

مسأله ۳۲۵۱: اگر وارث میّت، جدّه پدرى و جدّه و جدّه مادرى باشد، مال سه قسمت مى شود، یک قسمت بین جدّ و جدّه مادرى، به طور مساوى تقسیم مى شود و دو قسمت آن را به جدّ وجدّه پدرى مى دهند و به جدّ دو برابر جدّه مى رسد.

مسأله ۳۲۵۲: اگر وارث میّت، فقط زن، جدّ و جده پدرى و جدّ و جده مادرى او باشد، ارث زن به تفصیلى است که گفته مى شود و یک قسمت از سه قسمت اصل مال، به طور مساوى بین جد و جده مادرى تقسیم مى گردد و بقیّه را به جد و جده پدرى، مى دهند و به جدّ دو برابر جده مى رسد. و اگر وارث میّت، شوهر جدّ و جده باشد، به شوهر نصف مال مى رسد و ارث جدّ و جدّه، به دستورى است که در مسائل گذشته گفته شد.

ارث دسته سوم
 مسأله ۳۲۵۳: دسته سوم: عمو، عمّه، دایى، خاله و اولاد آنان هستند و به تفصیلى که گفته شد اگر از طبقه اوّل و دوم کسى نباشد، اینها ارث مى برند.

مسأله ۳۲۵۴: اگر وارث میّت، فقط یک عمو یا یک عمّه است، چه با میّت از یک پدر و مادر باشد و چه پدرى یا مادرى باشد، همه مال به او مى رسد. و اگر چند عمو یا چند عمّه، باشند و همه از یک پدر و مادر، یا همه از یک پدر باشند، مال به طور مساوى بین آنان قسمت مى شود و اگر عمو و عمّه هر دو باشند و همه از یک پدر و مادر، یا همه از یک پدر باشند، عمو دو برابر عمه مى برد، مثلا اگر وارث میّت دو عمو و یک عمّه باشد مال را پنج قسمت مى کنند، یک قسمت را به عمّه مى دهند و چهار قسمت، به طور مساوى بین آنان تقسیم مى شود.

مسأله ۳۲۵۵: اگر وارث میّت، فقط چند عموى مادرى، یا چند عمّه مادرى و یا عمو و عمّه مادرى باشد، مال به طور مساوى بین آنان تقسیم مى شود.

مسأله ۳۲۵۶: اگر وارث میّت، عمو و عمّه باشد و بعضى از پدر و بعضى از مادر و بعضى از پدر و مادر باشند، عمو و عمّه پدرى ارث نمى برند، پس اگر میّت یک عمو یا یک عمّه مادرى دارد، مال را شش قسمت مى کنند، یک قسمت را به عمو یا عمّه مادرى و بقیّه را به عمو و عمّه پدر و مادرى، مى دهند و عموى پدر و مادرى، دو برابر عمّه پدر و مادرى مى برد. و اگر همه عمو و هم عمّه مادرى دارد، مال را سه قسمت مى کنند، دو قسمت را به عمو و عمّه پدر و مادرى، مى دهند و به عمو دو برابر عمّه مى رسد و یک قسمت را به طور مساوى بین عمو و عمّه مادرى تقسیم مى کنند. و بنابر احتیاط در تقسیم با یکدیگر مصالحه کنند.

مسأله ۳۲۵۷: اگر وارث میّت، فقط یک دایى یا یک خاله باشد، همه مال به او مى رسد و اگر هم دایى و هم خاله باشد و آنها پدر و مادرى، یا پدرى و یا مادرى باشند، مال به طور مساوى بین آنان تقسیم مى شود. و بنابر احتیاط در تقسیم با یکدیگر مصالحه کنند.

مسأله ۳۲۵۸: اگر وارث میّت، فقط یک دایى یا یک خاله مادرى و دایى و خاله پدر و مادرى و دایى و خاله پدرى باشد، به دایى و خاله پدرى ارث نمى رسد و مال را شش قسمت مى کنند، یک قسمت به دایى یا خاله مادرى و بقیّه به دایى و خاله پدر و مادرى، مى رسد و بنابر احتیاط در تقسیم با یکدیگر مصالحه کنند.

مسأله ۳۲۵۹: اگر وارث میّت، فقط دایى و خاله پدرى، دایى و خاله مادرى و دایى و خاله پدر و مادرى باشد، دایى و خاله پدرى ارث نمى برد و باید مال را سه قسمت کنند، یک قسمت به طور مساوى بین دایى و خاله مادرى تقسیم نمایند و بقیّه را به دایى و خاله پدر و مادرى بدهند و بنابر احتیاط در تقسیم، با یکدیگر مصالحه کنند.

مسأله ۳۲۶۰: اگر وارث میّت، یک دایى یا یک خاله و یک عمو یا یک عمّه باشد، مال را سه قسمت مى کنند، یک قسمت را به دایى یا خاله و بقیّه را به عمو یا عمّه مى دهند.

مسأله ۳۲۶۱: اگر وارث میّت، یک دایى یا یک خاله و عمو و عمّه باشد، چنانچه عمو و عمّه از یک پدر و مادر یا از یک پدر باشند، مال را سه قسمت مى کنند، یک قسمت به دایى یا خاله مى رسد و از بقیّه، دو قسمت به عمو و یک قسمت به عمّه مى دهند، بنابراین اگر مال را نُه قسمت کند، سه قسمت به دایى یا خاله و چهار قسمت به عمو و دو قسمت به عمّه مى دهند.

مسأله ۳۲۶۲: اگر وارث میّت، یک دایى یا یک خاله و یک عمو یا یک عمّه مادرى و عمو و عمّه پدر و مادرى یا پدرى باشد، مال را سه قسمت مى کنند، یک قسمت آن را به دایى یا خاله مى دهند و دو قسمت باقیمانده را شش قسمت مى کنند، یک قسمت را به عمو یا عمّه مادرى و بقیّه را به عمو و عمّه پدر و مادرى یا پدرى، مى دهند و به عمو دو برابر عمّه مى رسد. بنابراین اگر مال را نه قسمت کنند، سه قسمت به دایى یا خاله و یک قسمت به عمو یا عمّه مادرى و پنج قسمت دیگر را به عمو و عمّه پدر و مادرى یا پدرى مى دهند.

مسأله ۳۲۶۳: اگر وارث میّت، یک دایى یا یک خاله و عمو و عمّه مادرى و عمو و عمّه پدر و مادرى یا پدرى باشد، مال را سه قسمت مى کنند، یک قسمت به دایى یا خاله مى رسد و دو قسمت باقیمانده را سه سهم مى کنند، یک سهم به طور مساوى بین عمو و عمّه مادرى، تقسیم مى شود و دو سهم دیگر بین عمو و عمّه پدر و مادرى یا پدرى، قسمت مى نمایند و به عمو دو برابر عمّه مى رسد، بنابراین اگر مال را نه قسمت کنند، سه قسمت آن، سهم خاله یا دایى و دو قسمت، سهم عمو و عمّه مادرى و چهار قسمت، سهم عمو و عمّه پدر و مادرى یا پدرى مى باشد.

مسأله ۳۲۶۴: اگر وارث میّت، چند دایى و چند خاله باشد، که همه پدر و مادرى یا پدرى یا مادرى باشند و عمو و عمّه نیز داشته باشد، مال سه سهم مى شود، دو سهم آن به دستورى که در مسأله پیش گفته شد، بین عمو و عمّه، تقسیم مى شود و یک سهم به طور مساوى بین دایى ها و خاله ها، قسمت مى گردد.

مسأله ۳۲۶۵: اگر وارث میّت، دایى یا خاله مادرى و چند دایى و خاله پدر و مادرى یا پدرى و عمو و عمّه باشد، مال سه سهم مى شود، دو سهم به دستورى که گفته شد بین عمو و عمّه تقسیم مى شود، پس اگر میّت، یک دایى یا یک خاله مادرى دارد، یک سهم دیگر آن را شش قسمت مى کنند، یک قسمت را به دایى یا خاله مادرى مى دهند و بقیّه را به دایى و خاله پدر و مادرى یا پدرى مى دهند و بنابر احتیاط در تقسیم آن با هم مصالحه کنند. و اگر چند دایى مادرى، یا چند خاله مادرى و یا هم دایى مادرى و هم خاله مادرى دارد، آن یک سهم را سه قسمت مى کنند، یک قسمت، به طور مساوى بین دایى ها و خاله هاى مادرى تقسیم مى شود و بقیّه را به دایى و خاله پدر و مادرى یا پدرى مى دهند و بنابر احتیاط در تقسیم با هم مصالحه نمایند.

مسأله ۳۲۶۶: اگر میّت، عمو، عمّه، دایى و خاله نداشته باشد، مقدارى که به عمو و عمّه مى رسد، به اولاد آنان و مقدارى که به دایى و خاله مى رسد، به اولاد آنان داده مى شود.

مسأله ۳۲۶۷: اگر وارث میّت، عمو، عمّه، دایى و خاله پدر و عمو، عمّه، دایى و خاله مادر او باشند، مال سه سهم مى شود، یک سهم به طور مساوى بین عمو، عمّه، دایى و خاله مادر میّت تقسیم مى شود و دو سهم دیگر آن را سه قسمت مى کنند، یک قسمت را به طور مساوى به دایى و خاله پدر میّت داده و دو قسمت دیگر آن را به عمو و عمّه پدر میّت، مى دهند و به عمو دو برابر عمّه مى رسد.

ارث زن و شوهر
مسأله ۳۲۶۸: اگر زن بمیرد و اولاد نداشته باشد، نصف همه مال به شوهر او و بقیّه به ورثه دیگر مى رسد. و اگر از آن شوهر یا از شوهر دیگرى، فرزند داشته باشد، یک چهارم همه مال به شوهر و بقیّه به ورثه دیگر مى رسد.

مسأله ۳۲۶۹: اگر مرد بمیرد و فرزند نداشته باشد، یک چهارم مال او به زن و بقیّه به ورثه مى رسد. و اگر از آن زن یا از زن دیگر، فرزند داشته باشد، یک هشتم مال به زن و بقیّه به ورثه دیگر مى رسد.

مسأله ۳۲۷۰: زن از زمین و از قیمت آن ارث نمى برد و همچنین از خود متعلّقات به زمین مانند بنا و درخت ارث نمى برد، ولى از قیمت آنها ارث مى برد.

مسأله ۳۲۷۱: اگر زن بخواهد در چیزهایى که از آن ارث نمى برد، مانند زمین، تصرّف کند، باید از ورثه دیگر اجازه بگیرد و نیز بنابر احتیاط واجب ورثه تا سهم زن را نداده اند، در چیزهایى که زن از قیمت آنها ارث مى برد، مانند بنا و درخت، بدون اجازه او تصرّف نکنند و چنانچه پیش از دادن سهم زن، آن را بفروشند در صورتى که زن معامله را اجازه دهد، صحیح وگرنه باطل است.

مسأله ۳۲۷۲: اگر بخواهند بنا، درخت و مانند آن را قیمت نمایند، باید حساب کنند که اگر بدون اجاره، در زمین بماند تا وقتى از بین برود، چقدر ارزش دارد، سپس سهم زن را از قیمت آن بدهند.

مسأله ۳۲۷۳: مجراى آب قنات و مانند آن، حکم زمین دارد. و آجر و چیزهایى که در آن به کار رفته، در حکم ساختمان است.

مسأله ۳۲۷۴: اگر میّت بیش از یک زن داشته باشد، چنانچه فرزند نداشته باشد، یک چهارم مال و اگر اولاد داشته باشد، یک هشتم مال، به شرحى که گفته شد، به طور مساوى بین زنهاى او تقسیم مى شود، اگرچه شوهر با هیچ یک از آنان یا بعضى از آنان نزدیکى نکرده باشد. ولى اگر در مرضى که به آن مرض از دنیا رفته، زنى را عقد کرده و با او نزدیکى نکرده است، آن زن از او ارث نمى برد و حقّ مهر نیز ندارد.

مسأله ۳۲۷۵: اگر زن در حال بیمارى، شوهر کند و به همان بیمارى بمیرد، شوهرش اگرچه با او نزدیکى نکرده باشد، از او ارث مى برد.

مسأله ۳۲۷۶: اگر زن را به ترتیبى که در احکام طلاق گفته شد، طلاق رجعى بدهد و در بین عدّه بمیرد، شوهر از او ارث مى برد و نیز اگر شوهر در بین عدّه زن بمیرد، زن او ارث مى برد، ولى اگر بعد از گذشتن عدّه رجعى یا در عدّه طلاق باین، یکى از آنان بمیرد، دیگرى از او ارث نمى برد.

مسأله ۳۲۷۷: اگر شوهر در حال بیمارى، همسرش را طلاق دهد و پیش از گذشتن دوازده ماه، بمیرد زن با سه شرط از او ارث مى برد، اوّل: در بین این مدّت شوهر دیگرى نکرده باشد. دوم: به جهت بى میلى به شوهر خود، مالى به او نداده باشد که او را طلاق دهد، بلکه اگر چیزى نیز به شوهر ندهد، ولى طلاق به تقاضاى زن باشد، ارث بردنش، محل اشکال است. سوم: شوهر در مرضى که در آن زن را طلاق داده، بر اثر آن بیمارى یا به جهت دیگرى بمیرد، امّا اگر از آن بیمارى خوب شود و به جهت دیگرى از دنیا برود، زن از او ارث نمى برد.

مسأله ۳۲۷۸: لباسى که مرد براى پوشیدن زن خود گرفته و به زن نبخشیده، اگرچه زن آن را پوشیده باشد، بعد از مردن شوهر، جزو مال شوهر است.


مسائل متفرقه ارث
 مسأله ۳۲۷۹: قرآن، انگشتر، شمشیر میّت و لباسى که پوشیده مال پسر بزرگتر است و اگر میّت، از این چهار چیز بیشتر از یکى دارد، مثلا دو قرآن یا دو انگشتر دارد، بنابر احتیاط پسر بزرگ در آن با ورثه دیگر مصالحه کند.

مسأله ۳۲۸۰: اگر پسر بزرگ میّت، بیش از یکى باشد، مثلا از دو زن او در یک وقت، دو پسر به دنیا آمده باشد، باید لباس، قرآن، انگشتر و شمشیر میّت را به طور مساوى بین آنها تقسیم کنند.

مسأله ۳۲۸۱: اگر میّت بدهى داشته باشد، چنانچه بدهى به اندازه مال او یا زیادتر باشد، باید چهار چیزى نیز که مال پسر بزرگتر است و در مسأله پیش گفته شد، بابت بدهى او بدهند. و اگر قرضش کمتر از مال او باشد، باید از آن چهار چیز نیز به نسبت، بدهى او را بدهند، مثلا اگر همه دارایى او شصت تومان است و به مقدار بیست تومان آن، چیزهایى است که مال پسر بزرگتر است و سى تومان نیز بدهى دارد، پسر بزرگ باید به مقدار ده تومان از آن چهار چیز بابت بدهى میّت بدهد.

مسأله ۳۲۸۲: مسلمان از کافر ارث مى برد، ولى کافر اگرچه پدر یا پسر میّت باشد از مسلمان ارث نمى برد.

مسأله ۳۲۸۳: اگر کسى یکى از خویشان خود را عمداً و به ناحق بکشد، از او ارث نمى برد، ولى اگر از روى خطا باشد، مثلا سنگ را به هوا بیندازد و اتّفاقاً به یکى از خویشان او بخورد و او را بکشد، از او ارث مى برد، ولى بنا بر اقوى از دیه قتل، ارث نمى برد.

مسأله ۳۲۸۴: هرگاه بخواهند ارث را تقسیم کنند، براى بچّه اى که در شکم است که اگر زنده به دنیا بیاید ارث مى برد، سهم دو پسر را کنار مى گذارند، ولى اگر احتمال بدهند بیشتر است، مثلا احتمال بدهند که زن، به سه بچّه حامله باشد، سهم سه پسر را کنار مى گذارند و چنانچه مثلا یک پسر یا یک دختر به دنیا آمد، زیادى را بین ورثه تقسیم مى کنند.

پرسش و پاسخ درباره ارث
پاسخ دهنده: حضرت آیة اللة حاج سید محمد محسن حسینی طهرانی

حق طلب ارث در زمان حیات مادر
 سؤال: درصورت فوت پدر ووصیت شفاهی مبنی بررد نمودن اموال به همسر آیا وراث حق درخواست ارث درزمان حیات مادر خود را دارند اگر یکی از وراث اظهار نارضایتی کند تکلیف چیست .

پاسخ:
وارث حق دارد درخواست ارث کند.

ارث
 سؤال: یکی از وراث مادرم ، مادر بزرگم میباشد ایشان در شرایط کهولت سن بالا هستند و قدرت تشخیص خوب و بدر را ندارندو تحت کفالت دایی بزرگ بنده هستند جهت انحصار وراثت دایی من گفتند نام ایشان را جزء وراث اعلام نکنید چون اگر چیزی هم به ایشان برسد ایشان توان خرج ندارند و نهایتاٌ پس از مرگ ایشان به من (دایی)میرسد و ایشان اجازه اعلام نام ایشان بعنوان ورثه را به ما نمی دهند تکلیف شرعی ما چیست با تشکر و التماس دعا

پاسخ: اگر از نظر شرعی اشکالی در تقسیم اموال پیش نیاید مانعی ندارد زیرا در هر حال سهم ایشان باید شرعا پرداخت گردد چه دائی شما بخواهد یا نخواهد.

ارث
سؤال: اگر مردی که دارای مذهب شافعی است فوت نماید و از طبقه اول تنها ورثه یک دختر باشد آیا برادر و خواهر متوفا نیز جزء وراث وی درمذهب مذکور تلقی میشوند و یا خیر؟درصورت مثبت بودن پاسخ ،سهم الارث هرکدام از آنان چقدر است؟ لطفاٌراهنمایی بفرمایید.
پاسخ:
فقط ارث به دختر می رسد. قانون تقسیم ارث در اهل تسنن

سؤال: اگر مردی از اهل تسنن و مذهب شافعی ، بغیر از دختر فرزندی نداشته باشد و زن اول یا مادر این خانم را طلاق داده و بعدا با همسر فعلیشان ازدواج کردند آیا ارث به همسر فعلیشان هم میرسد یا خواهر و برادر ایشان ….لطفا در این مورد و قانون موجود راهنمایی بفرمائید .
پاسخ: شرعا به دختر او می‌رسد، ولی قانونا اطلاعی ندارم

 ارث
سؤال: فردی در زمان حیاط پدرش توسط وکالتی روی سند خانه پدرش وام گرفته و بعد از مرگ پدر اقساط راپرداخت نکرده و وارثان برای جلوگیری از ضبط خانه خانه را فروختند و بانک را تسویه کردند اما غافل از اینکه خریدار خانه از طلبکاران فرد است و الان هنوز خریدار پول خرید خانه را کامل نداده و سند خانه را گرفته و توقیف کرده اند که بتوانند مبلغ مورد نظر را از سهم ان فرد بر دارند در صورتیکه سهم ان فرد به بانک داده شده است وراث چکار می توانند بکنند؟
پاسخ:
طبق قانون عمل نمایند.

تعیین سهم الارث
سؤال: اگر زنی فوت کرده در حالی که همسر و فرزندی ندارد همچنین پدر و مادر ایشان نیز فوت کرده اند. دارای یک برادر و پنج خواهر می باشند. سهم الارث ایشان چگونه است؟

پاسخ:
 ۱ برادر دو سهم و خواهر یک سهم می برد.
 انحصار وراثت
سؤال: در صورتی که متوفی شافعی مذهب باشد اما همسر وتنها فرزندش شیعه باشند وحصر وراثت فقط همسر ودختر را وارث خوانده باشد درصورتی که برادر وخواهر متوفی با استناد به استفتا ئیه در منطقه شافعی نشین در ردیف سوم وچهارم وراث نوشته شده باشند حصر وراست قبلی با وجود اجرای حکم باطل می شود یا خیر لطفا مرا راهنمایی فرمایید حکم شرعی و قانونی آن چیست . متشکرم

پاسخ:
 حکم شرعی انحصار ارث در فرزند و همسر او می باشد و برادران متوفی سهمی ندارند.

سهم الارث
سؤال: میزان سهم الارث شوهر ویک دختر و دو پسر یک زن متوفی چگونه است؟
پاسخ: شوهر یک چهارم از ارث را می برد و باقی به نسبت دو و یک بین دو پسر و یک دختر تقسیم می شود یعنی ماترک پس از کسر سهم شوهر به پنج سهم تقسیم می شود، چهار سهم به دو برادر و یک سهم به دختر می رسد.

سهم الارث
سؤال:اگر مراجع تقلید وارثان میتی متعدد بوده و نظر آنها درباره سهم الارث آن وارثان مختلف باشد کدام نظردر تقسیم ارث معیار عمل است؟
پاسخ: در صورت عدم رعایت احتیاط و مصالحه ازطرف ورّاث، طبق نظر حاکم شرع بین آنان تقسیم می شود

ارث
سؤال: پدر همسرم بعد از فوت دو دختر (دو ساله و یکماهه)داشت . همسرش بعد از مرگ از داراییهای آن مرحوم یک خانه به اسم خود می خرد و بعد از چندسال ازدواج میکند .لازم به ذکر است که قیم پدر بزرگم بوده و از همان اول مخالف این کار بوده
پاسخ:
 اگر زائد بر ارث تصرف کرده است حرام است و باید به قیم باز گرداند.
ارث
  سؤال: پدر من در سال ۱۳۸۷ فوت نمودند و هیچ وصیت نامه هم نداشتند ولی در زمان حیات خود به گفته مادرم به ایشان گفته بوده که یکی ار ۲ خانه ای که دارم را به اسم تو می کنم و بقیه مال و اموال را خود فرزندان تقسیم می نمایند.
سوال ۱ : با توجه به این که هیچ وصیت نامه ای در کار نیست ایا به حرف مادر می شود اکتفا کرد با توجه به این که چند تا ار فرزندان ناراضی هستند.
سوال ۲ : ۲ تا برادر مجرد و ۱ خواهر مجرد در خانه داریم و ۲ تا خواهر و ۳ تا برادر ازدواج کرده ان در زمان حیات پدرمان ایا برای هزینه ازدواج انها چیزی تعلق می گیرد از مال و اموال یا خیر؟؟
سوال ۳:سهم زن در حال حاضر طبق قانون چطوری باید به ایشان سهم تعلق گیرد ایا مثل زمان قدیم فقط از ارزش ساخت خانه میتواند ارث ببرد یا نه بیشتر است ؟؟؟
سوال ۴ :میزان سهم برادران و خواهران چطوری است منظورم این است که ایا خواهر نصف برادر است یا نه به طور مساوی سهم می برند.
سوال ۵ : یک زمینی است که پدر ان را خریده بوده و از یکی ازبرادران ام ملبغی را البته به گفته مادرم و برادرم گرفته بود و در ان زمان گفته بوده که یک سوم زمین برای تواست و مادرم هم این را می گوید باتوجه به اینکه هیچ گونه سندی در خصوص یک سوم سهم برادرم تکلیف چیست ایا به ایشان بدهیم یا نه ؟؟ لازم به ذکر است که هیچ وصیت نامه ای وجود ندارد… با کمال تشکر اجرکم عندالله
پاسخ:
۱ـ به صرف ادعای مادر نمی شود از حکم شرعی صرف نظر کرد.
۲ـ خیر.
۳ـ فقط از ارزش ساختمان.
۴ـ سهم خواهر نصف برادر است.
۵ـ در این مورد چون سندی وجود ندارد شرعا نمی شود چیزی پرداخت نمود مگر اینکه شهود بر این ادعا شهادت شرعیه بدهند .

 ارث بردن نوه از پدر بزرگ
سؤال: پدر من در سال ۱۳۶۳ فوت نمود و پدر بزرگم قانونا”و شرعا” از یکی از وراث محسوب میشد و ارث به او نیز تعلق گرفت. پدر بزرگم در سال۱۳۶۸ فوت نمود عموهایم با این عذر که پدر من قبل از پدر بزرگم فوت نموده ما را از سهم برندگان ارث ندانستند و تنها عنوان کردند که مبلغ نا چیزی (۵۰ هزار تومان) طبق وصیت پدر بزرگم(که ما هیچ وقت آن وصیت نامه را ندیدیم) به ما تعلق میگیرد. حال سوال من این است که:
۱ آیا به ما ارث تعلق میگرفت یا نه؟
۲ اگر جواب مثبت است بعد از گذشت ۲۰ سال ما میتوانیم ادعایی داشته باشیم یا نه؟ با تشکر و آرزوی توفیق روزافزون برای شما عزیزان
پاسخ:
 ۱ خیر
۲ خیر

سهم ارث
سؤال: میزان سهم ارث مادر و زن و دو پسر و یک دختر و برادر و خواهر چگونه محاسبه می شود؟ پاسخ: مادر ۶/۱ «یک ششم» و زن ۸/۱ «یک هشتم» و بقیه بین دو پسر و یک دختر تقسیم می شود.

ارث
سؤال: درمن درسال ۱۳۷۷ فوت نمود.ضمناًپدرم زمانی که درقیدحیات بودندبرای برادرناتنی ام مقدار ۲۵۰۰۰ متر زمین کشاورزی دادندبدون هیچگونه دستنوشته ای که دیگر از همسر ودوپسر و۶ دختر از همسر دیگرش ادعایی نداشته باشدودرسال ۱۳۸۶ مقدار ۱۰۰۰۰ متر ازاین زمین را رسماً به نام ایشان انتقال دادیم ولی حالا پس از ۱۰ سال از فوت پدرم برادرم ادعا کرده که ازتمام املاک ازجمله یک باب مغازه ویک باب منزل مسکونی ودو قطعه زمین کشاورزی ارثم رامیخواهم .باتوجه به اینکه سهم الرث وراث تقریباٌ به اندازه همان زمین است که گرفته آیا میبایست سهم الارث ازکلیه اموال را به ایشان داد؟به حق ترین کاری که باید انجام داد تا خانواده ام را ازاین نگرانی درآورم وحقی نیز از ایشان ضایع نشودچیست؟ باتشکرفراوان

پاسخ:
اگر چنانچه برای اهداء مقدار ۲۵۰۰۰ متر در زمان حیات قرائنی وجود دارد باید همان مقدار را بعنوان ارث از مایملک پدر به ایشان واگذار نمود، در غیر این صورت سهم ارث ایشان مثل سایر ورثه می باشد.

سهم ارث پدر
سؤال: پدر من بعد از فوت پدرش زمینی به ارث برده بود. پدر من چند سال پیش فوت کرد. میخواستم بدانم سهم ارث مادرم و من و خواهرم به چه گونه میباشد؟
پاسخ:
 سهم مادر از زمین نخواهد بود و زمین به دو قسم تقسیم می شود و دو سهم به پسر و یک سهم به دختر می رسد.

سهم ازدواج از ارث
سؤال: من پسر آخر خانواده ام و پدرم ۲ سال است که فوت کرده و تمام برادرانم قبل از فوت پدر ازدواج کرده که همه هزینه ازدواج برادرانم را پدر داده است و من پس از فوت پدر ازدواج کرده ام سوال من این است که آیا هزینه ازدواج من از ثلث سهم پدر کسر میشود اگر کسر شود تا چه مقدار تعلق میگیرد کلیه هزینه ها یا مقدار خاصی از هزینه ها متشکرم
پاسخ:
خیر هزینه ازدواج ارتباطی به ثلث ندارد مگر اینکه متوفی وصیت کرده باشد.
سهم الارث
سؤال: پدر در قید حیات است و مبلغ فروش یک باب خانه را بین مادر دو خواهر و یک پسر میخواهد تقسیم نماید چگونه میشود وسهم الارث هرنفر را بفرمایید چقدر میشود . من الله التوفیق
پاسخ:
 ۶/۱ «یک ششم» را به مادر و بقیه را به چهار قسم تقسیم می کند، به پسر دو قسمت و به هر کدام از دختر ها یک قسمت می پردازد.

سهم الارث زوجه
سؤال:
۱ آیا محاسبه سهم الارث زوجه بر اساس سال فوت است یا زمان تقسیم ارث؟
۲ آیا قانون جدید تعیین سهم الارث زوجه عطف به ماسبق میشود؟ ( تاریخ فوت ۲۲/۱۲/۱۳۸۶ تاریخ انحصار وراثت ۲۷/۲/۱۳۸۷ تاریخ اجرای قانون جدید ۲۰/ ۱۲/ ۱۳۸۷ میباشد )
۳ آیا سهم الارث زوجه باید بصورت نقدی پرداخت شود یا باید ملک باشد؟( لازم به ذکر است با توجه به فرزند دار بودن زوجه از زوج بعد از فوت زوج یک هشتم از کلیه درآمدهای حاصله نقداٌ به زوجه پرداخت شده است. )

پاسخ:
۱ زمان تقسیم ارث مثل سایر وراث.
۲ بنده از قانون جدید اطلاعی ندارم.
 ۳ زوجه از زمین ارث نمی برد و فقط از بناء و سایر ما یملک ارث می برد.

تقسیم
ارث
سؤال: پدر ما بر اثر تصادف فوت کردند وهنوز انحصار وراثت نشده است .در ضمن ورثه با هم اختلاف دارند و مال اموال هم مشخص نشده است .ناظر قید شده در وصیت نامه اقدام به فروش قالیهای متوفی ودیگر اموال او بدون اطلاع ورثه و انحصار وراثت کرده است
.۱_تکلیف ورثه چیست
۲_آیا در صورت انحصار وراثت اموال باید برگرد
پاسخ:
باید به تقسیم اموال بپردازند و انحصار وراثت تاثیری ندارد. تقسیم ارث و ثلث اموال
سؤال: همسر بنده در سال۱۳۸۵ وصیتنامه رسمی تنظیم نموده وبنده را وصی ثلث قرار داده است در سال ۱۳۸۷ ایشان فوت نمود. بعد از فوت متوجه شدیم که قبل از فوتشان به بانک رفته وسپرده های ثابتی را که داشته به نام من و بچه ها بطور جداگانه نموده است تا از جنبه ارث بیرون بیاید وبه یکی از بچه ها نرسد.اما بانک به دلیل اشکالات قانونی حاضر به پرداخت این سپرده ها نشد وهمه را به صورت قانونی که مد نظر خودشان می باشد یعنی یک هشتم به بنده وبقیه به نسبت دو برابر سهم پسر ودختر تقسیم نمود ودر نتیجه مبلغی بیشتر از سهم سایر وراث به اولادی رسیده که متوفی نمی خواسته است وایشان نیز حاضر به پرداخت مابه التفاوت وجه نمی باشد ومی گوید این پول را چون بانک به من داده قانونی می باشد. حال سوال من اینست که با توجه به اینکه بنده وصی ثلث می باشم می توانم خسارت بقیه را از ثلث جبران نمایم یا خیر اگر بله تا چه مقدار ؟
۲ زمینی در زمانی که زنده بودند فروخته اند که پول آن بعد از فوتشان به دست بنده رسیده است آیا می توانم مبلغی را که آن ورثه اضافه بر حقش گرفته از سهم ایشان از این زمین کم کنم زیرا ایشان اطلاعی از این پول ندارد.۳ آیا به پول این زمین خمس تعلق می گیرد یا خیر؟
4وظیفه بنده در قبال ایشان که به پدر خود یعنی متوفی فحش می دهد وبدوبیراه می گوید چیست ؟
پاسخ:
 ۱ راجع به ارث متوفّی از آنجا که تقسیم درزمان حیاتشان انجام نشده است باید کما فرض الله یعنی یک هشتم سهم زوجه و باقی بین اولاد تقسیم شود و صرف عدم رضایت متوفّی نسبت به سهم الارث یکی از ورثه موجب منع او از ارث نخواهد شد.بنابراین میزان ارثیه ای که به ورّاث رسیده است صحیح است و ثلث باید در مورد خود صرف شود و به کسی پرداخت نشود.
۲ درباره زمین فروخته شده اگر خمس آن قبلاً داده شده است چیزی تعلّق نمی گیرد و گرنه باید اوّل خمس آنرا پرداخت نمود.
۳ باید فرزند را نصیحت کرد که رعایت ادب را نسبت به والدین انجام دهد و بداند که این گونه روش زیان و خسارت دنیا و آخرت را در پی خواهد داشت و راه ورود به رضوان الهی را مسدود خواهد ساخت . گذشتگان هرچه بودند و گفتند فعلاً در میان ما نیستند و انسان باید قلب خود را از رفتار آنان اگر به ناحق بوده است پاک کند و بداند که گذشت و اغماض انسان نسبت به سایر افراد موجب اغماض و عفو پروردگار نسبت به اعمال خود او در روز قیامت خواهد شد.

بازگشت ارث به ورثه قبلی
سؤال:چنانچه فردی به نام الف دارای پدری فوت شده وعلاوه بر فرزندان یک ششم به مادر ایشان (مادربزرگ الف) ارث برسد. پس از فوت مادربزرگ چنانچه ایشان شوهر و فرزندی نداشته باشند. آیا این ارث به نوه ایشان یعنی آقای الف بر می گردد؟
پاسخ:
هو العلیم

خیر . ایا پسر خوانده ارث می برد؟
سؤال:هفت سال پیش پسری از طریق مراجع قانونی تحت تکفل من قرار گرفت. با توجه به اینکه خانواده من تشکیل شده است از : خواهر مادر همسر (اشخاصی که از نظر احکام اسلامی از من ارث برد) راهنمایی بفرمایید، بهترین روش تا بعد از مرگم این پسر خوانده نیز دارای بخشی از اموالم باشد چگونه است.

سپاسگذارم
پاسخ:
پسر خوانده هیچگاه از شما ارث نمی برد مگر اینکه وصیّت به ثلث کرده باشید ، یا اینکه قبل از فوت قدری از اموال خود را به او ببخشید.

کیفیت تقسیم
ارث
سؤال: درسال ۱۳۵۲ پدرم با داشتن زن و ۶ فرزند که بزرگترین۱۲ سال و کوچکترین آنها ۹ ماهه بوده فوت نمود. پدر بزرگ و مادربزرگم چند سال بعد از ایشان فوت شدند. که طبق قانون از وراث محسوب میشوند که آنها نیز اکنون فوت شده اند و این ارث به فرزندان آنها میرسد حال سئوال این است که از این خانه ای که از پدرما به جا مانده آیا طبق ادعایی که دارند می توانند از ما کرایه ای بابت این چندسال زندگی در خانه بگیرند یا نه؟ آیا غیر از یک دانگ از آن که سهم مادرمان است چیزی دیگر به او میرسد یانه و سئوال سوم اینکه آیا مهریه مادرم را می توانیم به اجرا گذاشته و از کل ارث بجا مانده قبل از تقسیم کم کنیم؟ و آیا میزان ارثی که به پدربزرگ و مادربزرگمان و اکنون به وارثین ایشان ( عموهایم ) میرسد از مقدار کل عرصه و اعیانی است و یا اعیانی تنها ؟

پاسخ:
 ۱ـ بلی می توانند مدّعی کرایه منزل به میزان یک سوم شوند.
۲ـ زن از زمین خانه ارث نمی برد بلکه از اعیانی آن.
۳ـ بلی قبل از تقسیم ارث باید بدهی ها از جمله مهریه را خارج نمود.
۴ـ از عرصه و اعیانی.

تقسیم ارث
سؤال:با سلام و خسته نباشید عموی اینجانب ده سال پیش فوت کرده است و از او فقط یک دختر بوده است که بعد از دو ماه از ایشان فوت می کند . در هنگام فوت عمو ، مادر و همسرش در قید حیات بوده اند و همان یک دختر . حالا می خواستم از شما بپرسم ارث این عمو چطوری بین این سه نفر تقسیم میشود ؟ لطفا مشخص فرمایید آیا ارث دختر هم به مادر می رسد ؟
پاسخ:
هو العلیم به مادر ۶/۱ «یک ششم» . به همسر ۸/۱ «یک هشتم». و بقیه به دختر. ارث دختر به مادر می رسد.

بخش پرسش و پاسخ : سایت متقین