شب يلداي ايراني ها، علاوه بر اينکه از نظر آداب و رسوم بر روي بسياري از فرهنگهاي مختلف جهان تاثير گذاشته بر پايه پديده اي علمي پايه گذاري شده که بر کل کشورهاي نيمکره شمالي زمين تاثيرگذار است؛ انقلاب زمستاني که آغازگر روزهاي کوتاهتر و شب هاي طولاني تر در اين کشورها است.
به گزارش مهر، «يلدا» به زبان سرياني به معني تولد ، تولد خورشيد بر حاشيه تاريکي هاي طولاني ترين شب سال، از کودکي تا به امروز ياد آور شبي زيبا و دوست داشتني بوده که در آن در کنار همه خوراکي هاي رنگارنگي که بر اساس رسوم و آداب اين شب خورده مي شوند، مي توان در آن طولاني تر و عميق تر از هميشه خوابيد! کنايه از طولاني بودن اين شب زيبا که آيين آن در تاريخ باستان ايراني و پارسي ريشه دارد، در اصل برگرفته از علم نجوم است. در واقع اين شب در پي وقوع پديده اي نجومي به نام انقلاب زمستاني به عنوان طولاني ترين شب سال نامگذاري شده است. آخرين روز ماه آذر و اواسط ماه دسامبر زماني است که نيمکره شمالي زمين به فصل زمستان و نيمکره جنوبي زمين به فصل تابستان خوشامد مي گويند. آغاز تابستان در نيمکره جنوبي همزمان خواهد بود با طولاني ترين روز در اين نيمکره و طولاني ترين شب در نيمکره شمالي که زمستان را به خانه خود راه داده است. دليل نجومي شکل گيري اين دو فصل متضاد در دو نيمکره زمين، در اصل وجود اختلاف زاويه ميان محور دوران زمين به دور خود با محور دوران زمين نسبت به خورشيد است که اختلافي 23.5 درجه اي را به وجود آورده است. به اين شکل با آغاز انقلاب زمستاني، زاويه تابش خورشيد نسبت به نيمکره شمالي زمين کوتاهتر خواهد شد و با دورتر شدن از خط استوا مدت زمان آغاز غروب خورشيد آخرين روز پاييز و طلوع خورشيد اولين روز زمستان کمي طولاني تر از هميشه خواهد شد، به شکلي که اين شب به عنوان طولاني ترين شب سال شناخته مي شود. طول شب در شب يلداي امسال تهران در حدود 14 ساعت و 17 دقيقه خواهد بود، يعني يک دقيقه طولاني تر از شب قبلش! همانطور که گفته شد طول شب در کشورهاي نيمکره شمالي زمين در تاريک ترين و طولاني ترين شب سال متناسب با فاصله آنها از خط استوا متفاوت است. به طوري که طول شب در کشور دانمارک در حدود 17 ساعت، در بريتانيا 16 ساعت و 10 دقيقه، در آلمان 16 ساعت و 22 دقيقه، در ايران 14 ساعت و 16 دقيقه، و در روسيه 17 ساعت خواهد بود. همچنين مردم کشور فنلاند در اين شب يلدا براي خوابيدن 18 ساعت و 12 دقيقه، در نروژ 18 ساعت و 9 دقيقه و در سوئد در حدود 17 ساعت و 57 دقيقه فرصت خواهند داشت.
مي توان گفت طولاني ترين شب در يکي از شمالي ترين مناطق جهان يعني گرينلند و پس از آن ايسلند آغاز خواهد شد، طول شب در اين دو منطقه کمابيش 19 ساعت و 54 دقيقه خواهد بود.
 نام کشور                          طول شب يلدا
1 ايران                                    14 ساعت و 17 دقيقه 
2 دانمارک                                17 ساعت
3 بريتانيا                                 16 ساعت و 10 دقيقه 
4 آلمان                                  16 ساعت و 22 دقيقه 
5 روسيه                                 17 ساعت 
6 فنلاند                                  18 ساعت و 12 دقيقه 
7 نروژ                                    18 ساعت و 9 دقيقه 
8 سوئد                                 17 ساعت و 57 دقيقه 
9 ايسلند                                19 ساعت و 54 دقيقه 
نکته جالب توجه ديگر در مورد شب يلداي امسال، همانطور که در بالا نيز اشاره شد تاريک بودن استعاره اي آن نيز هست زيرا ساعاتي پيش در کشورهايي مانند بريتانيا و ايرلند مردم شاهد ماه گرفتگي کاملي بودند که همزمان بودن تقريبي آن با آغاز انقلاب زمستاني پديده اي نادر و کمياب به شمار مي رود.