جهشی خوان ها چه ویژگی هایی باید داشته باشند؟
دانش آموزی که می خواهد جهشی بخواند باید چند ویژگی داشته باشد. نخستین ویژگی استعداد است. دقت داشته باشید که صرف داشتن نمرات بالا یا خوش حافظه بودن به معنای با استعداد بودن نیست. برخی از دانش آموزان نمرات خوبی در امتحانات به دست می آورند اما برای دست یابی به این نتیجه مجبورند که وقت زیادی را به درس اختصاص دهند تا موفق شوند. چنین افرادی نمی توانند در مدت کوتاه تابستان از پس درس ها بربیایند.
برخی دیگر از دانش آموزان هرچند حافظه قوی دارند و مطالب را سریع یاد می گیرند اما زود خسته می شوند و طبیعتا نمی توانند به شکل فشرده همه کتاب های درسی را بخوانند بنابراین دانش آموز با استعداد کسی است که بتواند درس ها را در مدت کوتاه و با کیفیت خوبی یاد بگیرد.
ویژگی بعدی علاقه است. هرچقدر هم که دانش آموز با استعداد باشد اما اگر خودش دوست نداشته باشد که جهشی بخواند نباید وارد این میدان شوند. والدین نباید فرزندشان را با دادن وعده هایی مثل جایزه و... نسبت به جهشی خواندن تحریک کنند بلکه این امر را به خودش واگذار کنند.
ویژگی مهم بعدی سطح فکری است. دقت داشته باشید که ضریب هوشی و حافظه قوی به معنای بالا بودن سطح فکری نیستند. دانش آموزی که یک یا چند سال را به صورت جهشی می خواند هم با افراد بزرگ تر از خودش همکلاسی می شود هم در پایان زودتر وارد جامعه می شود. قطعا اگر یک دانش آموز سطح فکری اش با سن شناسنامه اش برابر باشد با ورود زود هنگام به جامعه و یا دانشگاه به مشکل برمی خورد بنابراین کسانی باید جهشی بخوانند که درک و فهم اجتماعی شان بیشتر از سنشان باشد. ویژگی بعدی این است که باید هدف آن دانش آموز در زندگی پیشرفت علمی باشد. دانش آموزی که واقعا به درس علاقه دارد و می خواهد به سطوح بالای تحصیلی و علمی دست پیدا کند خوب است که جهشی بخواند تا در طول سال با درس و کتاب سر و کار داشته باشد اما اگر یک دانش آموز دوست دارد که در امور هنری یا فنی پیشرفت کند باید درس را طبق همان روال معمولی بخواند تا وقت بیشتری برای انجام فعالیت های دلخواهش داشته باشد.

زود تمام کردن مدرسه خوب است یا بد؟
واقعیت تلخ این است که نظام آموزشی ما چیزی جز حفظ کردن کتاب و نمره گرفتن نیست. در این نظام خبری از پرورش خلاقیت، تدریس مطالب کاربردی، آموزش مسائل اجتماعی و... نیست بنابراین به نظر می رسد دانش آموزی که ویژگی های بالا را دارد بهتر است خودش را زودتر از این نظام خلاص کند اما مسئله ای که این جا مطرح می شود این است که آیا سریع خواندن و پاس کردن کتاب های درسی درست است یا خیر؟
کارشناسان در این جا دو نظر متفاوت دارند. برخی می گویند سریع خواندن درس به معنای سطحی خواندن آن است. دانش آموزی که بیش از ده جلد کتاب درسی را طی فقط سه ماه بخواند و امتحان دهد قطعا آن ها را عمیق مطالعه نکرده و بسیاری از نکات را یاد نگرفته است.
برخی دیگر از کارشناسان براین باورند که اتفاقا اگر دانش آموز درس هایش را سریع بخواند مطالب به شکل کامل تر و جامع تری در ذهنش باقی می مانند و او ارتباط میان بحث ها را به خوبی متوجه می شود زیرا اگر بخواهد هر کتاب را طی نه ماه بخواند بسیاری از مطالب گذشته را فراموش خواهد کرد.

سوال آخر: آیا جهشی خواندن از لحاظ اخلاقی کار درستی است؟
 جهشی خواندن را نباید فقط از بعد درسی اش بررسی کرد بلکه باید بعد اخلاقی آن را نیز مدنظر قرار داد. به بیانی دیگر دانش آموزی که می خواهد جهشی بخواند باید از لحاظ اخلاقی و روانی شایستگی این کار را داشته باشد زیرا او با مسائل گوناگونی رو به رو خواهد شد که باید آمادگی آن ها را داشته باشد.

یکی از این مسائل بحث سازگاری عاطفی با همکلاسی هاست. دانش آموزی که یک یا چند سال را جهشی می خواند از ارتباط با هم سن و سالان خود محروم می شود و باید با افراد بزرگتر از خودش نشست و برخاست کند. این دانش آموز باید باید از نظر روانی با این امر کنار بیاید. روشن است که اگر دانش آموز از سطح فکری بالایی برخوردار باشد می تواند با این مسئله سازگار باشد.
مسئله بعدی مشکل تکبر است. برخی از دانش آموزانی که جهشی خوانده اند به دلیل اینکه خودشان را یک سر و گردن بالاتر و موفق تر از همکلاسی های سابقشان می بینند دچار تکبر می شوند. این مسئله آن ها را در ارتباطات اجتماعی شان دچار مشکل خواهد کرد بنابراین والدین و مسئولان مدرسه باید فروتنی را به این دانش آموزان بیاموزند.
مسئله دیگری که برخی از جهشی خوان ها با آن مواجه می شوند افت درسی است. این دسته از دانش آموزان در سال تحصیلی قبلی شاگرد اول کلاس بودند اما با ورود به سال بالاتر ممکن است تبدیل به یک شاگرد معمولی شوند. یک جهشی خوان باید با این امر کنار بیاید و احساس ضعف و شکست نکند.

نتیجه گیری
 در پایان باید گفت که نمی توان یک نسخه کلی پیچید و همه دانش آموزان را به جهشی خواندن ترغیب کرد یا آن ها را از این کار بازداشت. برگزیدن این شیوه تحصیلی کاملا وابسته به توانمندی ذهنی، اجتماعی و اخلاقی دانش آموز است و بهترین کار برای تصمیم گیری در ارتباط با جهشی خواندن رجوع به مشاور است. والدین نباید در این زمینه احساسی برخورد کنند بلکه باید با مراجعه به مشاور نسبت به این کار تصمیمی منطقی بگیرند.

محمد حمله دار