تحول روابط میان زن و شوهر، در دهه‌های اخیر، قابل تردید نیست. برخی، تحولات موجود را، از آن رو که به افزایش ناسازگاری‌ها و فزونی طلاق انجامیده است نگران کننده ارزیابی می‌کنند و برخی آن را ناشی از تغییراتی می‌دانند که در روند توسعه‌ی اجتماعی و دستیابی به نقطه‌ی تعادل جدید، اجتناب‌ناپذیر و گاه مطلوب می‌نماید. نگاه نقادانه به این تحولات و بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر آن، از دو جنبه حائز اهمیت است؛ هم به لحاظ تبیین مسئولیت‌های فردی زن و مرد به عنوان دو رکن پیوند خانواگی و هم به لحاظ تبیین مسئولیت نهادهای اجتماعی؛ اما در ابتدا، لازم است به تبیین موضوع بحث و زوایای آن پرداخته شود.
ميگنا: وقتی سخن از روابط زوجین به میان می‌آید، غالباً تصویری از تفاهم و سازگاری و یا اختلاف و ناسازگاری ارائه می‌گردد و بنابراین موضوع بحث، بررسی میزان سازگاری یا ناسازگاری زوجین و تحولات آن خواهد بود؛ اما به نظر می‌رسد روابط زوجین در گستره‌ای فراتر از موضوع سازگاری قابل بحث باشد به ویژه اگر نقطه آرمانی در روابط زناشویی را رابطه‌ای بدانیم که نتیجه آن از یک سو آرامش روانی و احساس ارزشمندی و از سوی دیگر کارآمدی هر یک از زوجین در کارکردهای مــورد انتظار از آنان باشد و البته آرامش و کارآمدی را نیز براساس آموزه‌های دینی تفسیر کنیم.
به منظور بررسی دقیق تر و اهمیت آموزش صحیح روابط جنسی به همسران، گفتگوی زير با دکتر حمید حبشی، روانشناس و مشاور خانواده انجام شده کـه در ذیل از نظر می گذرانید.
اهمیت و ارزش روابط جنسی در کارکردهای زندگی همسران به چه میزان است؟
زندگی مشترک مجموعه ای از روابط رفتارهاست، بخشی از این رفتارها معطوف به داد و ستدهای جنسی است. داد و ستدهای جنسی یک نوع رفتار زائد و اضافه زندگی نیست، این داد و ستد های جنسی نه تنها جزئی از کارکردهای زندگی است بلکه این امر در سایر اجزای زندگی تأثیر کارگشایی دارد، یعنی اگر انتظار داریم در زندگیمان روابط عاطفی، کارکردی، معاشرتی، حسی و هر نوع رابطه رضایت بخش دیگری شکل بگیرد،یک بخش عمده اش در میزان نوع روابط جنسی معطوف است. برخلاف برخی افراد که گمان می کنند این رفتارها می تواند یک رفتار ناشی از عنایت و لطف همسر به همسر باشد و در برابر این عنایت و لطف باید یک دریافتی داشته باشند تا دادی صورت گیرد، باید گفت روابط جنسی همسران جز کارکردها و تکالیف اصلی همسران از یکدیگر است، در واقع داشتن روابط جنسی با همسر جز تکالیف و حقوق هر زوجی محسوب می شود.
حقوق از این ناحیه محسوب می شود که انسان در این میدان، معمول به تامین این نیاز در شـریک جنسی اش است، تامین نیاز جنسی فرد توسط همسرش همچون تامین نیازهای پوشاک، خوراک و … به عنوان تکلیف و وظایف اصلی همسر محسوب می شود به همین خاطر است در نگاه دینی اگر به عنوان مثال یکی از زوجین معلول شود، اجازه طلاق به زوجی که درخواست طلاق کرده صادر نمی شود ولی اگر یکی از زوجین قابلیت تامین جنسی نداشته باشد، اجازه طلاق برای زوجی که درخواست طلاق کرده، صادر می شود و یا در تکالیف زوجیت تمکین و تامین صورت نگیرد، یعنی تمکین زن به مرد و تامین مرد نسبت به زن در روابط زناشویی انجام نشود می توان هر کدام از زوج ها درخواست طلاق بدهند. تمکین زن به مرد و تامین مرد نسبت به زن در روابط زناشویی به اندازه ای تکلیف مهمی است که در صورت احراز این موضوع می توان این موضوع را حقوقی کرد، یعنی مرد نسبت به ناشزه(فردی که در تامین نیازهای جنسی مقاومت یا ناتوانی دارد) بودن همسرش، اقدام قانونی کند. خانم هم با اثبات به دادگاه مبنی بر اینکه به عنوان مثال همسرش قدرت باروری نداشته یا امکان تامین جنسی نداشته باشد و… این امر از جوازهای خانم بـرای حق طلاق محسوب می شود، در واقع خانم دیگر اجازه مرد را برای طلاق نمی خواهد، همین که دادگاه را مجاب کند به اینکه همسرش توان جنسی ندارد و اگر دادگاه تردید به صحت این ادعا داشته باشد می تواند توسط متخصصینش صحت این ادعا را احراز کند، به خانم حق طلاق داده می شود. بیان این مثال ها بخاطر اهمیت حقوقی این مسأله نیست، بلکه هدفم از بیان آن اهمیت و ارزش روابط جنسی در کارکردهای زندگی همسران است، روابط جنسی به اندازه ای مهم است که در ادامه زندگی نقص آن، نقص بزرگ زندگی همسران است.
امروزه همسران به چه میزان به اهمیت این آموزش ها در بقا زندگی مشترک خود پی برده و به آن آگاه هستند؟
متاسفانه دانش های آکادمیک هیچ نقشی در آگاهی های جنسی ندارند، در بررسی های متعددی که در این خصوص انجام شده بود، مشخص گردید سطح آگاهی های جنسی در افراد در تمام طبقات تحصیلی یکسان است، یعنی فردی که دارای تحصیلات ابتدایی و یا سیکل دارد با فردی که دانش دکتری تخصصی در یکی از رشته های غیر مرتبط با روابط جنسی دارد، یکسان بوده و هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند. علت اینکه آگاهی های جنسی افراد در هر طبقه و تحصیلاتی با یکدیگر فرقی نمی کند، بدین خاطر است که در این مسأله عموما افراد جامعه بعلت رعایت حریم فردی و رعایت حیای اجتماعی از داد و ستد مسائلی که به آن مبتلا و درگیر هستند، اجتناب می کنند یعنی این طور نیست که اگر فرد به مشکلی جنسی در رابطه با همسرش برخورد، جهت رفع آن به متخصص و مشاور در این حوزه مراجعه کند، یعنی فرد اگر مبتلا به ویروس سرماخوردگی شد از رفتن به پزشک هیچ عبایی ندارد، ولی اگر همین فرد دچار مشکل نعوظ شود از رفتن به دکتر امتناع می کند.
مرز آگاهی صحیح از روابط جنسی با انحراف جنسی در همسران کجاست؟
متاسفانه بخاطر بعضی از انحرافات که ابـزار آن امروزه برای افراد فراهم است به عنوان مثال مشاهده فایل های جنسی و… وقتی افراد این فایل ها را مشاهده می کنند، نه تنها به دانش روابط جنسی خود اضافه نمی شود، بلکه انتظارات و توقعات نابجای جنسی هم از شریک جنسی خود پیدا می کنند.یک زن و مرد به عنوان همسر از لحاظ تبادلات جنسی سالم و مطلوب است ولی از لحاظ همسرش نامطلوب تلقی می شود، دلیل این امر بر می گردد به ایجاد تصویر سازی های جنسی غیر معقول توسط فایل جنسی برای همسرش بر می گردد که عموما این تصویر سازی های جنسی غلط عموما از جوامع دیگر به غیر از کشورمان است که عموما این فایل های حقیقی و واقعی نبوده بلکه نمایشی است. بنده به عنوان مشاور اکثر اوقات با افرادی که شاکی از عدم توانایی و تامین جنسی همسرانشان هستند، مواجه هستم وقتی بنده از همسر فرد مصاحبه های لازم را انجام می دهم، درمی یابم فرد شاکی از همسرش انتظار نابجای جنسی دارد، یعنی آنچه که فرد رفته ازطریق مشاهده فایل های جنسی آن را به عنوان گمان تلقی کرده، تبدیل به توقعات جنسی اش شده در صورتیکه این توقعات از لحاظ طبیعی قابل داد و ستد نیست. این فایل های جنسی، که نمی آید رابطه جنسی زوجین را آموزش دهد، بلکه این فایل ها تنوع رابطه های جنسی را برای فرد مشاهده کننده تحریک می کند، بنده حتی در برخی از کیس های مشاوره ام شاهد انتظار همسران از یکدیگر در رابطه جنسی، تنوع در روابط جنسی در یک صحنه جنسی مورد انتظار بوده است.لذا هم اکنون یکی از اعوجاج هایی که روابط جنسی همسران را به شدت آزار می دهد، انتظارات و توقعات نابه جا از طریق مشاهده فایل های جنسی است.
آموزش پیش از ازدواج به زوجین چه نقشی در افزایش آگاهی آنان به روابط جنسی همسران دارد؟
در کشورمان قبل و بعد از ازدواج آموزشی مشخص و مدونی در خصوص روابط جنسی همسران وجود ندارد، این عدم آموزش نه بخاطر محدودیت های جامعه ما است بلکه در جوامع اروپایی هم آموزش درستی در این خصوص در اختیار افراد قرار نمی گیرد و تنها اتفاقی که در این جوامع می افتد به اشتراک گذاشتن و در دسترس قراردادن این فایل ها به افراد جامعه است که به تبعات ناگوار مشاهده این فایل ها در روابط جنسی همسران اشاره شد.به همین خاطر است میزان عــدم رضایت جنسی در جـــوامع اروپایی بیشتر از جامعه شرقی است، یعنی اینطور نیست که اگر در اروپا نمایه های جنسی راحت داد و ستد می شود،پس موجب فراگیری و آموزش صحیح افراد جامعه می شود و در نهایت رضایت کندی جنسی را برای همسران در آن جامعه فراهم آورده است. در جوامع اروپایی یا هر جامعه ای که نمایه های جنسی در آن به راحتی داد و ستد می شود، باعث تزریق تنوع رابطه جنسی در جامعه می شود که این امر به هیچ عنوان رضایت جنسی را برای افراد جامعه فراهم نمی آورد. در علم روانشناسی و مشاوره همواره یک قاعده وجود دارد که اگر در هر موردی تنوع بالا رفت، رضایت به همان میزان کاهش پیدا می کند به عنوان مثال اگر فرد در نوع پوشاکش تنوع زیادی صورت گیرد، دیگر از پوشیدن پوشاکی که پوشیده است حس رضایت در او شکل نمی گیرد چون فرد پوشاک متعددی با تنوع زیاد در ویترین مغازه ها مشاهده کرده است.
به نظرتان در این حوزه هم روانشناسی زرد ورود پیدا کرده است؟
هر نوع مداخله در این موضوع فرقی هم نمی کند که از کدام جایگاه آکادمیک و غیر آکادمیک باشد باید محتوای آن صحیح و توسط افراد آگاه نسبت به این مسأله صورت گیرد؟ به عنوان مثال مسئول دفتر مشاوره داریم به دلیل اینکه توانسته مدرک کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی را اخذ کند، با اینکه مجرد است دارد در حوزه روابط جنسی همسران و رفع مشکلات آنان در این حوزه مشاوره و مداخلات درمانی انجام می دهد، اینجا این پرسش مطرح می شود چگونه فردی که مجرد است و نمی داند روابط جنسی همسران چه هست؟ در حال درمان مشکلات و اختلالات روابط جنسی همسران است؟ لذا بنده به اینکه عنوان کنیم درمان مشکلات و اختلالات روابط جنسی همسران با مبانی روانشناسی و یا به غیر از مبـانی روانشناسی صورت می گیرد، معیار قـــرار نمی دهم، بلکه تأکیدم بر ارائه محتوای صحیح در زمینه ها و انگیزه های، شأن شرایط، مهارت تامین و…در خصوص روابط جنسی به همسران است. اگر از بنده بپرسند منبعی که این آموزش ها را به شیوه صحیح و جامع به آن پرداخته شده باشد، وجود دارد؟یا خیر؟ متاسفانه پاسخم خیر است. آموزش هایی که در حوزه روابط جنسی همسران که تحت عنوان اطلاعات آکادمیک در کشور ارائه می شود، صحیح نیست زیرا این آموزش ها برگرفته از جوامع دیگر است.
می توان گفت دروازه ورود طلاق عاطفی همسران، عدم آموزش صحیح آنان در حوزه روابط جنسی است؟
باید به این نکته مهم توجه داشت، عدم آموزش صحیح روابط جنسی به همسران، عدم رضایت همسران از یکدیگر و زندگی مشترک را به همراه دارد. یکی از ابزار زندگی زناشویی داشتن حس رضایت از رابطه جنسی با همسر خویش است و وقتی آموزش صحیحی در خصوص روابط جنسی همسران صورت نگرفته چگونه انتظار می رود که فرد بتواند در برقراری رابطه جنسی با همسر خویش رضایت او را حاصل کند؟ وقتی فرد نیاز جنسیش دم کرد ولی تامین نشد، تاثیر به سزایی در خلقیات و اخلاق او با همســرش می گذارد و این امر یکی از زمینه ایجاد طلاق عاطفی خواهد بود.
راهکارتان برای آموزش صحیح روابط جنسی به همسران چیست؟ و به نظرتان زیرساخت های اینگونه آموزش ها در کشور برای همسران فراهم است؟
آموزش مدون و منظم ، آموزش صحیح، آموزش حساب شده تنها راهکار جلوگیری از مشکلات روابط جنسی همسران خواهد بود. بنده معتقدم برای این آموزش ها هم از نظر متن و محتوا و هم از نظر عوامل اجرایی آموزش باید یک کـــار ابتدایی انجام شود، نمی توان گفت هم اکنون عده ای در این آموزش ها فعال هستند و به سمت آموزش این افراد سوق پیدا کنیم.
رسانه ها چقدر می توانند به موضوعاتی همچون اهمیت آموزش صحیح روابط جنسی همسران و… بپردازند؟
خط قرمزی در پرداختن به این موضوعات در دین نیست و رسانه ها می توانند به این موضوعات و اهمیت آن بپردازند، آنچه کـه در دین اسلام آمــــده است می خواهد چیزی که درست است، بد آموزش داده نشود بر این اساس رسانه ها مجاز هستند به این موضوعات بپردازند به شرط اینکه ما شرایط تحریک، تنوع و آسیب را در جامعه درست نکنیم، بیان هیچ اطلاعاتی خط قرمز نیستند، بلکه شکل ارائه اطلاعات خط قرمز را درست می کند.هم اکنون جوامع اروپایی اطلاعات را بدون هیچ محدودیتی در اختیار افراد جامعه می گذارند، ولی سوال اینجاست با این کار توانسته اند، جامعه خود را آباد کنند؟ که در پاسخ باید گفت این امر صورت نگرفته است.
دریافت صفحه با کد QR