شروع واکنش استرسی حاد با عملیات خاصی در سیستم عصبی سمپاتیک همراه است که شروع آنها را آدرنالین و نورآدرنالین، دو هورمون غده های آدرنال باعث می شوند.

این دو هورمون، با سرعت بخشیدن به تپش قلب و تنفس، و با تنگ کردن رگ ها، باعث تسهیل واکنش های فیزیکی می شوند. فراوانی این هورمون ها در سایت های گیرندۀ نوروترانسمیترها باعث تسهیل رفتارهای خودجوش یا بلافاصله و ناخودآگاهی می شود که فرد را به جنگ یا گریز وادار می سازند.

استرس حاد در نتیجۀ یک رویداد تروماتیک به وجود می آید که در آن، فرد به عنوان قربانی یا شاهد، ترس،استرس، یا درد بسیار شدید، ناراحت کننده یا غیر منتظره ای را تجربه می کند، یا این که شدیداً مجروح می شود، یا از خطر جراحت جدی جان سالم به در می برد مثلاً گلوله هایی که به طرف شلیک می شوند ولی اصابت نمی کنند، به علت جراحت جدی وارده مطمئن می شود که در حال مردن است، یا مرگ فرد دیگری ذرا با چشمان خود میبیند، مشاهده می کند که خودش یا دیگران تهدید به مرگ می شوند.

به هنگام وقوع تروما، یکی از اولین مراحل، مرحلۀ گیج شدن یا بهت زدگی (state of “dazc”) است که در طی آن، از هشیاری فرد کاسته می شود، توجهش محدود می شود (یعنی، فقط به یک یا دو چیز توجه می کند)، نمی تواند محرک ها را ادراک کند، و احساس زمان و مکان را از دست می دهد.

مرحله بعدی یکی از این دو حالت است:
1) فرد کلاً از محیط و واقعه ای که در شرف روی دادن است یا لحظه ای پیش پایان یافته است "دور می شود"
2) یا بیشاز حد متشنج می شود و فعالیت های زیاده از حدی نشان می دهد، بشدت مضطرب می شود، قوۀ قضاوتش مختل می شود، سردرگم می شود، از خود بیخود می شود، یا افسرده می شود. علائم وحشتزدگی یا پنیک نیز معمولاً مشاهده می شوند(عرق کردن، سرخ شدن یا سفید شدن صورت).

این سمپتوم ها معمولاً در عرض چند ساعت یا  دو تا سه روز از بین می روند. فرد ممکن است مدتی به فراموشی جزئی یا کلی ذدچار شود. طبق معیارهای DSM-5، اگر سمپتوم ها از 3 روز تا 1 ماه بعد از وقوع تروما ادامه یابند، فرد مبتلا به اختلال استرس حاد تشخیص داده می شود.

درمان
روش های درمانی اختلال استرس حاد تقریباً همان روش های درمانی PTSD هستند، برای مثال، شناخت درمانی، مواجهه درمانی بلند مدت (prolonged exposure therapy)، گروه درمانی یا خانواده درمانی، EMDR، دارو درمانی (انواع داروهای آنتی دپرسانت، انواع داروهای ضداضطراب، داروهای ضدفشارخون(antihypertensives)، در مورد هر دو به کار می روند.