به گزارش فارس، قرص برنج دو مدل دارد یک مدل آنکه مخلوط سیر و نمک است و برای جلوگیری از آفات در حبوبات استفاده می‌شود که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد، مدل دوم ترکیب فسفید آلومینیوم است که مصارف خانگی ندارد و تنها برای صنعت و کشاورزی مصرف دارد و همین مدل باعث ایجاد مسمومیت و در ‌‌نهایت باعث مرگ می‌شود مسمومیت با قرص برنج صنعتی، تنها مرگ را به دنبال دارد و متاسفانه در سال 91 مسمومیت با قرص برنج دو برابر شده و طبق آمار پزشکی قانونی 600 نفر در اثر مسمومیت با این قرص جان خود را از دست داده‌اند. قرص برنج صنعتی جزو کالاهای قاچاق قرار گرفته است و در صورت رؤیت آن در هر مغازه یا هر مکانی یا فرد خاطی مطابق با قوانین برخورد با قاچاق رفتار می‌شود، همچنین تماس انسان با قرص برنج می‌تواند باعث ایجاد عارضه‌های شدید و مرگ شود.

 بهزاد شریف مخمل‌زاده معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در این باره در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در اهواز گفت: بر اساس گزارشات، فسفید‌ها (فسفید آلومینیوم) باعث تحریک شدید دستگاه گوارش، اختلالات قلبی عروقی، هیپوتاسیون، شوک، آرتیمی، نارسایی قلبی، ادم ریوی، اسیدوز متابولیک، آسیب کبدی و کلیوی، ترومبوسیتوپنی، تشنج و نهایتا کما و مرگ تا 72 ساعت بعد از مصرف می‌شود.

وی افزود: عارضه‌های گوارشی 5 تا10 دقیقه پس از مصرف اتفاق می‌افتد و سپس سایر نشانه‌ها و علایم مسمومیت ظاهر می‌شود.

مخمل‌زاده تصریح کرد: تسریع در درمان حتی در بیماران به ظاهر بی‌علامت اهمیت بارزی در بهبود بیماران دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در پاسخ به این سئوال که قرص برنج چیست؟ گفت: قرص برنج ترکیب خطرناکی از فسفیدهاست که برای جلوگیری از آفت زدگی برنج انبار شده و مصرف می‌شود.

وی با بیان اینکه فسفید‌ها همچنین برای دفع آفات سایر غلات انبار شده و جلوگیری از کپک زدگی و جونده کش و غیر نیز مصرف می‌شود، افزود: با تماس این ماده با رطوبت با اسید، گاز خطرناک فسفین آزاد می‌شود که علت اصلی توکسیسیتی این ماده است و هر چه این ترکیبات تازه‌تر باشد گاز بیشتری آزاد کرده و خطرناک‌تر هستند.

این مقام مسوول تصریح کرد: مکانیزم احتمالی اثر این مواد (فسفین) بلوک سیتوکروم اکسیداز و مهار فسفوریلاسیون اکسیداتیو و در نتیجه مرگ سلولی است. بنابراین دستگاه‌هایی همچون مغز، قلب، کبد و غیره که به مقدار اکسیژن بیشتری نیاز دارند نسبت به این سم حساستر و آسیب‌پذیرترند.

مخمل‌زاده به عارضه‌های ناشی از مصرف قرص برنج اشاره کرد و گفت: استنشاق این ماده باعث بروز نارسایی ریوی، سرفه شدید همراه با خلط سبز رنگ، سرد رد، تنگی نفس، گیجی، خواب آلودگی، گشادی قلب، تشنج و کما خواهد شد.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز، تاکید کرد: مصرف خوراکی این قرص باعث ایجاد تهوع، درد معده، استفراغ، اسهال، تنگی نفس، احساس سرما، عطش، سر درد، تشنج و کما است، مرگ بعد از چهار روز یا حداکثر دو هفته با نارسایی قلبی حادث می‌شود.

وی به استنشاق مزمن این قرص اشاره کرد و افزود: کاهش اشتها، کاهش وزن، آنمی، شکستگی خود بخود استخوان، دندان درد و تورم و نکروز فک از عوارض استنشاق این قرص است که با مصرف 1/4 قرص مسمومیت ایجاد می‌شود، همچنین در بزرگسالان، خوردن این ماده یکی از علل خودکشی است؛ برای مثال شایع‌ترین عامل خودکشی در هند خوردن یا استنشاق این ماده سمی است. (مصرف حتی 1/5 گرم از این قرص باعث مرگ می‌شود.)

مخمل‌زاده تاکید کرد: مصرف قرص برنج (فسفیدالومینیوم) به اشتباه به جای قرص‌های روانگردان (اکستازی) به دلیل شباهت ظاهری این دو قرص به یکدیگر مصرف می‌شود و گاهی وجود ناخالصی در قرص‌های اکستازی که در پروسه سنتز این قرص‌ها ایجاد می‌شود عامل مسمومیت است که یکی از این ناخالصی‌ها سم فسفین است.

وی به خصوصیات فیزیکی این قرص اشاره کرد و گفت: این قرص گازی بدون رنگ، قابل اشتعال، بوی شبیه به ماهی گندیده، حلالیت مناسب در آب و الکل به صورت قرص یا پودر در بازار یافت می‌شود.

این داروساز با بیان اینکه سمیت این قرص گازی با سمیت بالا که بر سیستم گوارشی و سیستم اعصاب اثر می‌گذارد، اظهار کرد: فسفین به عنوان یک حشره کش برای جلوگیری از آلودگی غلات، خوراک دام، تنباکو استفاده می‌شود که به صورت قرص‌های فسفید (فسفید روی، فسفید کلسیم و فسفید آلومینیوم) موجود است، این ماده سمی به راحتی جذب گوارش شده و بعد از حل شدن در مایعات بدن، به صورت ماده سمی فسفین در می‌آید.

مخمل‌زاده با بیان اینکه عوارض جانبی از ساعات اولیه بعد از استنشاق فسفین ظاهر می‌شود، تاکید کرد: طبق مطالعات انجام شده در 92 درصد مصرف کننده آلومینیوم فسفید، 66 مورد مرگ (72 درصد) مشاهده شد که 60 نفر در ساعات اولیه بعد از مصرف این ماده فوت شده‌اند، همچنین عوارض مزمن عبارت است از آنمی، برونشیت، اختلال گوارشی، نارسایی ریه عدم تعادل در تکلم و حرکت است.

وی تصریح کرد: خوردن مقادیر زیاد سم فسفین یا فسفید آلومینیوم باعث ایجاد یرقان و افزایش سطح سرمی ترانس آمیلاز می‌شود. 30 درصد افرادی که با فسفید آلومینیویم مسموم شده‌اند دچار یرقان شده و 20 درصد از ‌آن‌ها دچار افزایش غلظت سرمی ترانس آمیناز می‌شود 8 درصد از مسمومین افزایش بیلی روبین داشته‌اند.

مخمل‌زاده در ادامه تاکید کرد: متاسفانه در ساعات اولیه امکان تشخیص سریع سم در بدن وجود ندارد و صرفاً با مشاهده علائم نمی‌توان میزان مسمومیت را تخمین زد. بعد از 24ساعت با اندازه گیری مت هموگلوبین، مسمومیت با فسفید آلومینیوم تائید می‌شود.

این مقام مسوول به شیوه درمان این بیماری اشاره کرد و گفت: بعد از مشاهده اولین علائم که شامل تهوع، استفراغ، درد شکم، تنگی نفس است، مسموم را به هوای ‌آزاد برده و در صحت هوشیار بودن و مصرف خوراکی با ایجاد تهوع سعی در خارج کردن ماده سمی می‌کنیم. در مورد افرادی که دچار تنگی نفس شده‌اند باید اکسیژن رسانی صورت گیرد.

شریف مخمل‌زاده در ادامه خاطرنشان کرد: شهروندان در صورت مشاهده، موارد تخلف را به صورت تلفنی با شماره 1490 یا 2232352-0611 به واحد رسیدگی و پیگیری به شکایات معاونت غذا و داروی خوزستان اطلاع دهند.