۱. اگر مشکلات معیشتی تنها دلیل بروز و رشد کژکارکردی‌های روانی بود، باید حال روحی و روانی اقشار ثروتمند جامعه خوب می‌بود، اما مشاهدات میدانی روانشناسان و مشاوران نشان می‌دهد، با بروز و شیوع ویروس کرونا، حال همگی اقشار و طبقات جامعه در همه گروه‌های سنی و شغلی و درآمدی مناسب نیست و نیازمند یک توجه جدی و عزم ملی مضاعف و فوری است.
۲. هیچ فرد منصف و دلسوزی منکر تلاش نفسگیر و شبانه‌روزی ۱۰ ماهه ستادهای ملی و استانی مقابله با کرونا نیست؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد، غفلت یا بی‌توجهی ناخواسته‌ای درباره سلامت و بهداشت روان در این ستادها رخ داده است؛ اسفند سال گذشته که ستاد ملی مقابله با کرونا تشکیل شد، ابعاد و زمان طولانی کرونا و پیامدهای آن برای هیچکس آشنا نبود و به همین دلیل به نظر می‌رسد آن زمان تدبیر خاصی برای کمیته تخصصی «سلامت روان» اندیشیده نشد؛ اما امروز با گذشت نزدیک به یکسال از همه‌گیری کرونا، مشخص شده که در کنار پیامدهای جسمانی، اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی، آثار ویرانگر روانی آن به شدت مساله‌ساز شده است.
۳. بررسی اعضا و کمیته‌های مختلف ستاد ملی مقابله با کرونا نشان می‌دهد، موضوع «روان و بهداشت روانی» حتی یک نماینده یا متولی در ستاد یادشده ندارد؛ کمیته‌های بهداشت و درمان، امنیتی اجتماعی، آموزش و تبلیغات و به تازگی قرارگاه عملیاتی، همه بخش‌ها و کارگروه‌های این ستاد است.
اگرچه در اقدامی قابل تحسین در همان روزهای نخست، «کمیته اطلاعرسانی و مدیریت جو روانی» به ریاست وزیر ارشاد تشکیل شد، اما وظیف اصلی این کمیته چنانچه در حکم رئیس ستاد آمده بود اطلاعرسانی مناسب و «مقابله با شایعه پراکنی‌های مغرضانه و ایجاد سازوکارهای مناسب جهت آگاهی جامعه» بوده و ارتباطی با مباحث تخصصی بیماری‌ها و مشکلات و اختلالات روان ندارد.
۴. متاسفانه در ستاد یادشده بسیاری از معاونت‌های وزارت بهداشت از جمله معاون کل، معاون درمان، معاون بهداشت، معاون و رئیس سازمان غذا و دارو، معاون تحقیقات و فناوری، معاون آموزشی و حتی مشاور مدیرکل و رئیس حوزه وزارتی، حضور دارند اما خبری از مدیرکل دفتر سلامت روانی نیست؛ در میان اعضای کمیته علمی نیز انواع و اقسام تخصص‌ها و فوق‌تخصص‌ها شامل متخصص ریه، قلب، بیماری‌های، جراحی کلیه و مجاری ادراری، عفونی، روماتولوژی، ویروس‌شناسی پزشکی، داروسازی، رادیولوژی، آسیب‌شناسی، بیماری‌های عفونی کودکان و ... به درستی حضور دارند اما در غفلتی سهوی حتی یک روانپزشک و روانشناس هم در این کمیته حضور ندارد.
۵. درباره غربت و بی‌مهری وزارت بهداشت به حوزه تخصصی روانشناسی، در این شرایط ویژه کرونایی فرصت مناسبی برای پرداختن به آن نیست؛ اما متولی رسمی و ملی حوزه بهداشت روان که در یک مدیریت کل (و نه معاونت) با عنوان« مدیرکل سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت» گنجانده شده و از قضا رئیس آن هم یک روانپزشک است نه یک روانشناس، انتظار می‌رود به هر شکل ممکن اوضاع روان مردم را به اطلاع وزیر بهداشت رسانده و با بهره گیری از مشاوره‌های تخصصی چاره‌ای عاجل بیندیشد.
۶. بعد از گذشت ۱۰ ماه از ورود و گسترش ویروس کرونا، به نظر می‌رسد فوریترین و عاجلترین اقدام برای سامان وضعیت کنونی، تشکیل کمیته «بهداشت روان» در ستاد ملی مقابله با کروناست تا بیش از این از موضوع مهم و حیاتی روان و ذهن مردم مورد غفلت قرار نگرفته و پیامدهای منفی کرونا در زندگی شخصی و اجتماعی آحاد جامعه کاهش یابد یا مدیریت شود.
از رئیس‌جمهوری محترم درخواست می‌شود، تدبیر اساسی اندیشیده و با تشکیل اضطراری کمیته علمی بهداشت و سلامت روان، امید به کاهش ناملایمات روانی جامعه را زنده نگه دارد.
*دکتر محمدرضا رئیسی-روانشناس
دریافت صفحه با کد QR