چرا سن خودکشی کاهش یافته است؟

«کاهش سن آسیب‌های اجتماعی مدت‌هاست که در جامعه‌مان مطرح شده است اما این اتفاق حالا با موضوعی گره خورده است که به نظر می‌رسد باید هشدارهای کارشناسان را درباره آن جدی گرفت و از نهادهایی مانند آموزش و پرورش و صدا و سیما خواست توجه بیشتری به آن نشان دهند.»؛

اینها گفته‌های دکتر علیرضا شریفی یزدی، جامعه‌شناس است در گفت‌وگو با پانا به موضوع خودکشی نوجوانان اشاره و اظهار کرد:‌ خودکشی یک پدیده روانشناختی و در این حال جامعه‌شناختی است. به همین دلیل، «دورکیم» به عنوان یک جامعه‌شناس درباره این موضوع تحقیقات گسترده‌ای انجام داد و تاثیرگذاری بسیاری از رخدادها و آسیب‌های اجتماعی بر خودکشی را بررسی کرد.
یکی از مهمترین مواردی که باعث می‌شود نوجوانی دست به خودکشی بزند، ارتباط ناکافی او با والدینش است. در وضعی که تفاوت نسلی زیادی وجود دارد و هم خانواده‌ها و هم فرزندانشان از نبود درک متقابل سخن می‌گویند، چنین اتفاقاتی محتمل است. کاری که باید انجام شود این است که فرهنگ‌سازگاری را در خانواده‌ها ترویج دهیم. آموزش و پرورش هم در این زمینه می‌تواند نقش کلیدی ایفا کند. مدارس برای این تاسیس نشده‌اند که همه افراد را به عنوان رتبه‌های یک کنکور تحویل دهند، در مدارس قرار است تعلیم و تربیت اتفاق بیفتد،‌ اتفاقی که از آن غفلت می‌شود و دانش‌آموزان در یک رقابت فرسایشی قرار می‌گیرند.

شریفی یزدی با بیان اینکه وقتی آمار خودکشی افزایش پیدا می‌کند مانند یک دماسنج است که التهاب جامعه را به تصویر می‌کشد، افزود:‌ در جامعه امروز ما هم آمار خودکشی در سنین نوجوانی افزایش پیدا کرده و هم سن خودکشی کاهش داشته است. این موارد نشان می‌دهد باید آسیب‌شناسی دقیقی از موضوع داشته باشیم. البته این آمار چندان هم تعجب‌برانگیز نیست چون وقتی سن سایر آسیب‌های اجتماعی مانند مصرف سیگار، مصرف مواد مخدر، روابط جنسی نامتعارف و ... پایین آمده است، کاهش سن خودکشی هم دور از انتظار نیست.

 

این جامعه‌شناس با بیان این که نباید از اختلالات روانشناختی هم غافل شویم، گفت: اگر در مدارس مشاوران یا مددکارانی باشند که اختلالاتی مانند افسردگی، شخصیت‌های مرزی و ... را تشخیص دهند می‌توانند هرچه سریعتر آن کودک یا نوجوان را به متخصص ارجاع دهند و از خودکشی پیشگیری کنند. فضای مجازی هم یکی از عواملی است که در کاهش سن خودکشی تاثیر می گذارد، وقتی بچه‌ها در معرض اطلاعات و ارتباط‌هایی قرار می‌گیرند که برای سن آنها مناسب نیست و نظارتی بر این موضوع انجام نمی‌گیرد،بحران‌های بیشتری آنها را تهدید می‌کند.

مجموع بسیاری از دلایل فردی و اجتماعی باعث می‌شود نوجوان زیر بار انواع فشارهای روانی قرار بگیرد و به خودکشی اقدام کند. این مساله در وضعی است که هنوز بسیاری از مسئولان نمی‌خواهند چنین موضوعی را بپذیرند و ترجیح می‌دهند خودکشی در سنین پایین را کتمان کنند، آمارها هم در این زمینه ضعیف است و بسیاری از خودکشی‌ها تحت عنوان مسمومیت ثبت می‌شوند و این موضوع باعث می‌شود بحران جدی گرفته نشود.

شریفی یزدی به مد شدن بعضی انواع خودکشی هم اشاره کرد و گفت: اگر حرف زدن از خودکشی تابو باشد نتیجه همان می‌شود که یک بازی به نام نهنگ آبی در حال نفوذ بین جوان‌ها بود و جایی از خطرات و مضرات آن حرف زده نمی‌شد. سکوت درباره این موارد باعث می‌شود بعضی موج‌های خودکشی در سکوت اظهارات کارشناسی و اقدامات مسئولان شکل بگیرد در حالی که اگر واقعا نگران این موارد هستیم باید اجازه داده شود با شفافیت و البته رعایت ملاحظات خاص درباره آسیب‌های اجتماعی و تبعات آن سخن گفته شود.