تغییر وضعیت ذهنی چیست؟

هنگامی که مغز شما دچار اختلال می‌شود، ممکن است آن طور که معمولاً هستید فکر یا عمل نکنید این پدیده تغییر وضعیت ذهنی نام گرفته است .مغز اندام شگفت‌انگیزی است که بر نحوه تفکر، حرکت و احساس ما تأثیر می‌گذارد. بسیاری از عوامل می‌توانند بر نحوه عملکرد مغز تأثیر بگذارند؛ هنگامی که مغز شما دچار اختلال می‌شود، ممکن است آن طور که معمولاً هستید فکر یا عمل نکنید. تغییر وضعیت ذهنی، عنوانی است که برای این موقعیت به کار برده می‌شود.

 تغییر وضعیت ذهنی (AMS) یک اصطلاح کلی است که به تغییر در عملکرد ذهنی متوسط شما اشاره دارد. تغییر وضعیت روانی یک تشخیص خاص نیست؛ نشانه یک مشکل گسترده‌تر است. تغییر وضعیت ذهنی، اصطلاحی گسترده برای طیف وسیعی از علائم عصبی است.

انواع تغییر وضعیت ذهنی
متخصصان تغییر وضعیت ذهنی را به سه نوع تقسیم می‌کنند:
روان آشفتگی
زوال عقل 
روان پریشی

روان آشفتگی: دلیریوم یا روان آشفتگی، تغییر در عملکرد ذهنی است که اغلب منجر به سردرگمی و عدم آگاهی از محیط می‌شود. علائمش هم اغلب به سرعت ظاهر می‌شوند.

زوال عقل: زوال عقل کاهش عملکرد ذهنی است که منجر به مشکل در به خاطر سپردن چیزها و مشکل در تفکر یا تصمیم‌گیری می‌شود. اگرچه زوال عقل معمولاً نتیجه افزایش سن است، اما عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث بروز آن در افراد جوان‌تر شوند.

روان پریشی: اصطلاح «روان پریشی» زمانی استفاده می‌شود که افراد ارتباط خود را با واقعیت از دست بدهند. روان پریشی معمولاً شامل توهماتی است که در آن فرد چیزی را می‌بیند، می‌شنود یا حس می‌کند که در واقعیت وجود ندارد.
روان پریشی ممکن است به دلایلی مانند ضربه، استرس، افسردگی شدید، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی ایجاد شود.
برخی پزشکان تغییرات در هوشیاری، مانند کما یا بی‌حسی را نیز به عنوان انواع تغییر وضعیت ذهنی در نظر می‌گیرند.


چه عواملی باعث تغییر وضعیت ذهنی می‌شوند؟
عوامل بسیار زیادی وجود دارد که می‌توانند منجر به تغییر وضعیت ذهنی شود. انواع مختلف تغییر وضعیت ذهنی ممکن است دلایل متفاوتی داشته باشند. اصلی‌ترین دلایلی که باعث بروز تغییر وضعیت ذهنی می‌شوند، از این قرارند:

مشکلات سیستم عصبی مرکزی: سیستم عصبی مرکزی از اعصاب مغز و نخاع تشکیل شده است. مشکلات سیستم عصبی مرکزی که ممکن است منجر به روان پریشی یا هذیان شود عبارتند از:

خونریزی مغزی: خونریزی مغزی به معنای خونریزی در مغز است. بسیاری از موارد می‌توانند باعث خونریزی مغزی شوند، از جمله اختلالات خونریزی، لخته شدن خون، ضربه به سر، عوارض بارداری و مصرف بیش از حد الکل یا داروهای مخدر.

تومور مغزی: تومور مغزی رشد سلول‌های غیرطبیعی در مغز است. انواع مختلفی از تومورهای مغزی وجود دارد. برخی سرطانی هستند، اما نه همه.

آنسفالوپاتی کبدی: آنسفالوپاتی کبدی یک بیماری سیستم عصبی است که در اثر بیماری کبد ایجاد می‌شود. اگر کبد به‌درستی کار نکند، سموم در خون جمع می‌شوند و می‌توانند به مغز راه پیدا کنند.

هیدروسفالی انسدادی: هیدروسفالی انسدادی وضعیتی است که در آن انسداد باعث تجمع مایع مغزی نخاعی و در نتیجه افزایش فشار بر روی مغز می‌شود.

تشنج: تشنج ناشی از یک اختلال الکتریکی ناگهانی و کنترل‌نشده در مغز است. انواع مختلفی از تشنج با دلایل مختلف وجود دارد.
سکته: سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که خون‌رسانی به مغز یا به دلیل لخته شدن یا ترکیدن رگ خونی، قطع می‌شود.

مصرف بیش از حد یا قطع دارو: مصرف بیش از حد مواد مخدر زمانی اتفاق می‌افتد که فردی بیش از توانایی بدنش داروی مخدر مصرف کند. قطع مصرف زمانی اتفاق می‌افتد که فردی که از نظر جسمی به دارو وابسته است، مصرف دارو را متوقف کند یا مصرف آن را کاهش دهد. هر کدام ممکن است منجر به تغییر وضعیت ذهنی شود.

عفونت‌ها: عفونت‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که میکروب‌ها به بدن نفوذ کرده و در سراسر بدن پخش شوند. بسیاری از انواع عفونت‌ها (مانند مننژیت، ذات‌الریه، و حتی عفونت های دستگاه ادراری) می‌توانند منجر به تغییر وضعیت ذهنی شوند.

واکنش به داروهای تجویزی: برخی از داروهای تجویزی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند که منجر به تغییر وضعیت ذهنی شوند. داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای ضدتشنج، آرام‌بخش‌ها و قرص‌های خواب همگی به عنوان یک عارضه جانبی نامطلوب، وضعیت روانی را تغییر می‌دهند.

شوکه شدن: شوک زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما جریان خون کافی نداشته باشد. این عارضه می‌تواند ناشی از مشکلات قلبی، عفونت، واکنش آلرژیک یا خونریزی شدید باشد.

آسیب های تروماتیک مغزی: صدمات تروماتیک مغزی (TBIs) زمانی اتفاق می‌افتند که مغز آسیب می‌بیند، اغلب هم به دلیل ضربه شدید به سر. برخی از TBI ها خفیف هستند و به‌خوبی بهبود می‌یابند، اما برخی دیگر می‌توانند باعث مشکلات طولانی مدت و حتی مرگ شوند.

علائم تغییر وضعیت ذهنی
 علائم تغییر وضعیت ذهنی، بسته به نوع تغییر و عامل ایجاد آن متفاوت خواهند بود.علائم روان آشفتگی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تغییرات رفتاری: ممکن است شامل توهم، بی‌قراری و مشکلات خواب باشد؛
اختلال شناختی: اختلال شناختی (مهارت‌های ضعیف تفکر) ممکن است به صورت بی‌نظمی، حافظه ضعیف، سر و صدا کردن یا مشکل در گفتار، و مشکل در خواندن یا نوشتن ظاهر شود؛
اختلالات عاطفی: اختلالات عاطفی می‌توانند از احساس افسردگی تا شیدایی متغیر باشند. اختلالات احتمالی شامل اضطراب، بی‌تفاوتی، افسردگی، سرخوشی، تحریک‌پذیری و عصبانیت است، همه اینها ممکن است به سرعت تغییر کنند؛
علائم زوال عقل ممکن است شامل موارد زیر باشد:
مشکلات حافظه: مانند فراموش کردن نام یکی از اعضای خانواده یا گم شدن در یک محله آشنا؛
مشکلات توجه: از جمله ناتوانی در انجام وظایف
مشکلات ارتباطی
حل مشکل یا قضاوت نادرست
علائم روان پریشی
دو علامت اصلی روان پریشی توهم و هذیان هستند.
توهمات: وقتی کسی توهم را تجربه می‌کند یعنی چیزی را حس می‌کند که وجود ندارد.
توهمات هذیان: زمانی اتفاق می‌افتد که یک فرد به چیزی اعتقاد قوی داشته باشد که اکثر افراد دیگر آن را باور ندارند یا منطقی نیست.

تشخیص تغییر وضعیت ذهنی
تشخیص وضعیت ذهنی اغلب با ارزیابی فیزیکی آغاز می‌شود. پزشک راه هوایی و تنفس، آسیب احتمالی و وضعیت روانی فرد را ارزیابی می‌کند. همچنین ممکن است با نزدیکان که با نحوه رفتار او آشنا هستند، صحبت کند.
اگر وضعیت ذهنی فرد، تغییریافته تشخیص داده شود، قدم بعدی این است که مشخص شود چه چیزی باعث آن شده است. برای انجام این کار، پزشک ممکن است از طیف وسیعی از آزمایش‌ها از جمله آزمایش خون، آزمایش ادرار و اسکن تصویربرداری استفاده کند.

درمان تغییر وضعیت ذهنی
درمان تغییر وضعیت ذهنی به معنای درمان علت تغییر وضعیت ذهنی شماست. این درمان می‌تواند به معنای تجویز یا تغییر دارو، تجویز اکسیژن یا مایعات یا در نهایت جراحی باشد برخی از علل تغییر وضعیت روانی، مانند بیماری آلزایمر، درمانی ندارند و در عوض نیازمند مراقبت حمایتی هستند.