خطر رویافروشی با روان شناسی زرد!
سازمان نظام روان شناسی و مشاوره کشور، چندی پیش، چند لیست بلندبالا از روان شناس نماها منتشر کرد، اما این اقدام به نظر کافی نیست و انگیزه و اقدامی همه جانبه، حتی به واسطه تعامل با دستگاه قضا و پلیس فتا برای مقابله با روان شناسان زرد و تولیدکنندگان محتوای غیرعلمی و آسیب رسان لازم است. در دنیای پرسرعت و پیچیده امروز که سبک زندگی افراد تحت تاثیر قرار گرفته و به عبارتی برخی از مردم از نظر ذهنی و روانی تحت فشار قرار گرفته اند، توجه به مسائل معنوی، مراقب از سلامت روحی و روانی و بهره مندی از علوم روان شناختی و متخصصان روان شناسی و روان پزشکی هم بیشتر شده است.
به طور کلی مباحث روان شناسی یکی از حوزه هایی است که در سال های اخیر، با اقبال خوب مردم مواجه شده است. نسخه های روان شناسی توانسته است سطح سلامت روان افراد را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار دهد، به طوری که امروز می توان با کمک یک متخصص روان شناسی یا مطالعه کتاب راهنما یا آموزش مهارت های روان شناسی، البته نه کتاب های موسوم به روان شناسی زرد، یک یا چند عادت شناختی یا رفتاری غلط مثل وسواس، اهمال کاری و یا اضطراب و استرس خود را مدیریت کرد.
از سوی دیگر، رونق در هر حوزه ای، با سوءاستفاده برخی مواجه می شود. در روان شناسی هم افرادی هستند که آگاهانه یا ناخودآگاه با ارائه نسخه های غیرعلمی و اغلب آسیب زننده، فارغ از اینکه دانش و تخصصی در این حوزه کسب کرده باشند، موجب گرفتاری و صدمه روانی به خواهان این مطالب در فضای مجازی و حقیقی شده اند.
عباراتی مثل «همه چیز مثبت است و باید نگاه مثبت به زندگی داشته باشی»، یا جمله «ذهن تو ثروتمند نیست و مقصر همه چیز تو هستی» نمونه هایی از جملات غلطی هستند که در اغلب موارد افراد را به سمت کمال گرایی مرضی، اضطراب، احساس گناه، عزت نفس پایین و افسردگی سوق می دهند. این جملات انگیزشی که غالبا حالت دستوری دارند، عمدتا در دسته «روان شناسی زرد» قرار می گیرند که با روان شناسی علمی کاملا متفاوت اند.
متاسفانه روان شناسی زرد اغلب به دلیل انگیزه کاذب و هیجان زیاد اما کوتاه مدتی که به افراد می دهد، با استقبال زیاد همراه می شود؛ این درحالی است که بسیاری از این جملات و نسخه ها، به خودی خود نه تنها در درازمدت فایده ای برای افراد ندارد، بلکه باعث احتمال درگیری افراد با آسیب های روانی و اختلالاتی مثل شخصیت های اضطرابی، وسواسی و کمال گرایی مرضی شوند. معتادان جملات روان شناسی زرد، عمدتا می توانند اضطراب و استرس زیادی را به واسطه شکست در اهداف و عدم موفقیت در برنامه های خود تجربه کنند.
برخی از مشتریان این جملات پر زرق و برق، گاهی به قدری غرق در این مطالب می شوند که از واقعیت و دنیای پیرامون خود فاصله می گیرند و کارشان به جایی می رسد که شاید علاوه بر مشاور و روان شناس، برای باز کردن گره های ذهنی آنها لازم است از متخصصان روان پزشکی و اعصاب و روان کمک گرفت، چرا که برخی از این جملات انگیزشی ممکن است افراد را تا مرز آسیب رسانی به خود نیز پیش ببرد.
چه بسیارند کتاب هایی که ویژگی های زنان و مردان را فارغ از ویژگی های شخصیتی، فرهنگی، اجتماعی، تربیتی و قومی آنها در یک کتاب جمع کرده اند و به افراد می گویند «زن ها این ویژگی را دارند و مردها این ویژگی را!» و چه بسیارند صفحات مجازی و ویدئوهای انگیزشی که به افراد رویافروشی می کنند و آنها را به دلیل نرسیدن به موفقیت و خواسته هایشان، تحقیر و درجه احساس گناه آنها را به سقف می رسانند! معمولا متولیان و تولیدکنندگان محتوای روان شناسی زرد از کلماتی مثل «قدرت»، «راز»، «اسرار»، «ترفندها»، «موفقیت» و یا جملاتی مثل«پنج راه برای رسیدن به هدف» یا «چگونه پولدار یا قدرتمند شویم» و امثال اینها زیاد استفاده می کنند، حال آنکه محتوای این جملات انگیزشی اگرچه موقتا احساسات و هیجانات ما را دگرگون می کند، اما اعتباری از نظر علمی و پژوهشی ندارند و تغییری جز آثار منفی در زندگی و رفتار ما در درازمدت ایجاد نمی کنند.
متاسفانه روان شناسان زرد یا روان شناس نماها، امروز با هدف جذب مخاطب و افزایش تعداد دنبال کنندگان در شبکه های اجتماعی به شدت فعال شده اند. این شبه روانشناس ها یا بهتر بگوییم، رمال ها و بلاگرهای مجازی، برای فروش بسته های آموزشی، برگزاری کارگاه های مجازی و حتی حضوری و ارائه مشاوره های غیرقانونی روش های مختلف و جذابی را برگزیده اند و در صورتی که مخاطب امکان تشخیص توصیه های علمی از غیرعلمی و هدف نهایی این افراد را نداشته باشد، بدون شک ممکن است به آسیب های روانی، فرهنگی، اجتماعی و خانوادگی مختلفی که پیش از این به برخی از آنها اشاره شد، دچار شود.
در تعریف روان شناسی آمده است که روان شناسی علم رفتار و فرایندهای روانی انسان هاست، همچنین روان درمانی در این حوزه به روش های مختلفی تقسیم شده است که از روانکاوی و روش های شناختی-رفتاری گرفته تا روش های کوتاه مدت، راه حل محور و هیجان مدار و... تقسیم می شوند.
روان شناسان با توجه به مشکل و پارامترهای مختلفی که در مراجع خود مشاهده می کنند، یکی از روش های مذکور را برای درمان انتخاب کرده و به حل مسائل مراجعان خود می پردازند. حال آنکه روان شناسی زرد نه تنها به هیچ یک از مکاتب و رویکردهای علمی روان شناسی متکی نیست، بلکه با روش هایی جذاب اما آزاردهنده که نهایتا با سرزنش و احساس گناه همراه است، کار خود را جلو می برد و جملات خود را در قالب بسته بندی های پر زرق و برق به مخاطب خود ارائه می کند.
در زمانی که مدیریت صحیحی بر صفحات فضای مجازی، کتاب ها و به طور کلی ابزارهای رسانه ای با عناوین روان شناسی وجود ندارد و «روان شناسی زرد» رونق زیادی یافته است، توجه به اینکه «روان شناسی زرد چیست؟»، تفاوت آن با روان شناسی علمی در چه مواردی است و روان شناسان و خصوصا روان درمانگران این حوزه، عمدتا از چه رویکردها و روش های علمی برای روان درمانی و مشاوره استفاده می کنند، ضروری به نظر می رسد، که این مسئولیت مهم بر عهده مخاطبان این حوزه، فعالان روان شناسی و مشاوره و همچنین مسئولان مربوط به این شاخه علمی پرطرفدار است.
اگرچه سازمان نظام روان شناسی و مشاوره کشور، چندی پیش، چند لیست بلندبالا از روان شناس نماها منتشر کرد، اما این اقدام به نظر کافی نیست و انگیزه و اقدامی همه جانبه، حتی به واسطه تعامل با دستگاه قضا و پلیس فتا برای مقابله با روان شناسان زرد و تولیدکنندگان محتوای غیرعلمی و آسیب رسان لازم است.
به طور کلی مباحث روان شناسی یکی از حوزه هایی است که در سال های اخیر، با اقبال خوب مردم مواجه شده است. نسخه های روان شناسی توانسته است سطح سلامت روان افراد را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار دهد، به طوری که امروز می توان با کمک یک متخصص روان شناسی یا مطالعه کتاب راهنما یا آموزش مهارت های روان شناسی، البته نه کتاب های موسوم به روان شناسی زرد، یک یا چند عادت شناختی یا رفتاری غلط مثل وسواس، اهمال کاری و یا اضطراب و استرس خود را مدیریت کرد.
از سوی دیگر، رونق در هر حوزه ای، با سوءاستفاده برخی مواجه می شود. در روان شناسی هم افرادی هستند که آگاهانه یا ناخودآگاه با ارائه نسخه های غیرعلمی و اغلب آسیب زننده، فارغ از اینکه دانش و تخصصی در این حوزه کسب کرده باشند، موجب گرفتاری و صدمه روانی به خواهان این مطالب در فضای مجازی و حقیقی شده اند.
عباراتی مثل «همه چیز مثبت است و باید نگاه مثبت به زندگی داشته باشی»، یا جمله «ذهن تو ثروتمند نیست و مقصر همه چیز تو هستی» نمونه هایی از جملات غلطی هستند که در اغلب موارد افراد را به سمت کمال گرایی مرضی، اضطراب، احساس گناه، عزت نفس پایین و افسردگی سوق می دهند. این جملات انگیزشی که غالبا حالت دستوری دارند، عمدتا در دسته «روان شناسی زرد» قرار می گیرند که با روان شناسی علمی کاملا متفاوت اند.
متاسفانه روان شناسی زرد اغلب به دلیل انگیزه کاذب و هیجان زیاد اما کوتاه مدتی که به افراد می دهد، با استقبال زیاد همراه می شود؛ این درحالی است که بسیاری از این جملات و نسخه ها، به خودی خود نه تنها در درازمدت فایده ای برای افراد ندارد، بلکه باعث احتمال درگیری افراد با آسیب های روانی و اختلالاتی مثل شخصیت های اضطرابی، وسواسی و کمال گرایی مرضی شوند. معتادان جملات روان شناسی زرد، عمدتا می توانند اضطراب و استرس زیادی را به واسطه شکست در اهداف و عدم موفقیت در برنامه های خود تجربه کنند.
برخی از مشتریان این جملات پر زرق و برق، گاهی به قدری غرق در این مطالب می شوند که از واقعیت و دنیای پیرامون خود فاصله می گیرند و کارشان به جایی می رسد که شاید علاوه بر مشاور و روان شناس، برای باز کردن گره های ذهنی آنها لازم است از متخصصان روان پزشکی و اعصاب و روان کمک گرفت، چرا که برخی از این جملات انگیزشی ممکن است افراد را تا مرز آسیب رسانی به خود نیز پیش ببرد.
چه بسیارند کتاب هایی که ویژگی های زنان و مردان را فارغ از ویژگی های شخصیتی، فرهنگی، اجتماعی، تربیتی و قومی آنها در یک کتاب جمع کرده اند و به افراد می گویند «زن ها این ویژگی را دارند و مردها این ویژگی را!» و چه بسیارند صفحات مجازی و ویدئوهای انگیزشی که به افراد رویافروشی می کنند و آنها را به دلیل نرسیدن به موفقیت و خواسته هایشان، تحقیر و درجه احساس گناه آنها را به سقف می رسانند! معمولا متولیان و تولیدکنندگان محتوای روان شناسی زرد از کلماتی مثل «قدرت»، «راز»، «اسرار»، «ترفندها»، «موفقیت» و یا جملاتی مثل«پنج راه برای رسیدن به هدف» یا «چگونه پولدار یا قدرتمند شویم» و امثال اینها زیاد استفاده می کنند، حال آنکه محتوای این جملات انگیزشی اگرچه موقتا احساسات و هیجانات ما را دگرگون می کند، اما اعتباری از نظر علمی و پژوهشی ندارند و تغییری جز آثار منفی در زندگی و رفتار ما در درازمدت ایجاد نمی کنند.
متاسفانه روان شناسان زرد یا روان شناس نماها، امروز با هدف جذب مخاطب و افزایش تعداد دنبال کنندگان در شبکه های اجتماعی به شدت فعال شده اند. این شبه روانشناس ها یا بهتر بگوییم، رمال ها و بلاگرهای مجازی، برای فروش بسته های آموزشی، برگزاری کارگاه های مجازی و حتی حضوری و ارائه مشاوره های غیرقانونی روش های مختلف و جذابی را برگزیده اند و در صورتی که مخاطب امکان تشخیص توصیه های علمی از غیرعلمی و هدف نهایی این افراد را نداشته باشد، بدون شک ممکن است به آسیب های روانی، فرهنگی، اجتماعی و خانوادگی مختلفی که پیش از این به برخی از آنها اشاره شد، دچار شود.
در تعریف روان شناسی آمده است که روان شناسی علم رفتار و فرایندهای روانی انسان هاست، همچنین روان درمانی در این حوزه به روش های مختلفی تقسیم شده است که از روانکاوی و روش های شناختی-رفتاری گرفته تا روش های کوتاه مدت، راه حل محور و هیجان مدار و... تقسیم می شوند.
روان شناسان با توجه به مشکل و پارامترهای مختلفی که در مراجع خود مشاهده می کنند، یکی از روش های مذکور را برای درمان انتخاب کرده و به حل مسائل مراجعان خود می پردازند. حال آنکه روان شناسی زرد نه تنها به هیچ یک از مکاتب و رویکردهای علمی روان شناسی متکی نیست، بلکه با روش هایی جذاب اما آزاردهنده که نهایتا با سرزنش و احساس گناه همراه است، کار خود را جلو می برد و جملات خود را در قالب بسته بندی های پر زرق و برق به مخاطب خود ارائه می کند.
در زمانی که مدیریت صحیحی بر صفحات فضای مجازی، کتاب ها و به طور کلی ابزارهای رسانه ای با عناوین روان شناسی وجود ندارد و «روان شناسی زرد» رونق زیادی یافته است، توجه به اینکه «روان شناسی زرد چیست؟»، تفاوت آن با روان شناسی علمی در چه مواردی است و روان شناسان و خصوصا روان درمانگران این حوزه، عمدتا از چه رویکردها و روش های علمی برای روان درمانی و مشاوره استفاده می کنند، ضروری به نظر می رسد، که این مسئولیت مهم بر عهده مخاطبان این حوزه، فعالان روان شناسی و مشاوره و همچنین مسئولان مربوط به این شاخه علمی پرطرفدار است.
اگرچه سازمان نظام روان شناسی و مشاوره کشور، چندی پیش، چند لیست بلندبالا از روان شناس نماها منتشر کرد، اما این اقدام به نظر کافی نیست و انگیزه و اقدامی همه جانبه، حتی به واسطه تعامل با دستگاه قضا و پلیس فتا برای مقابله با روان شناسان زرد و تولیدکنندگان محتوای غیرعلمی و آسیب رسان لازم است.
مرجع : کیهان
