مشاوره پیش از ازدواج احتمال جدایی را کم می کند

به گفته کارشناسان حوزه روان، سطح سواد سلامت روان در کشور ما پایین است و باید بیشتر روی آن کار شود. یکی از مباحثی که سال هاست در کشورهای پیشرفته جا افتاده اما همچنان به دلایل عدیده در کشور ما به درستی فرهنگسازی نشده، استفاده از خدمات مشاوره و روانشناسی است.

البته رقم بالای هزینه هر جلسه مشاوره، در بروز این مساله بی تاثیر نیست و قطعا یکی از دلایل استقبال نکردن مردم همین ناتوانی در پرداخت این مبالغ است. هرچند به تازگی اعلام شده خدمات روانشناسی تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفته است، اما این اقدام تازه آغاز شده و فقط بخشی از خدمات را شامل می شود.

چندی پیش، علی فتحی آشتیانی، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور نیز خبر داد: «درصد خیلی کمی از خانواده ها، شاید 2 تا 3 درصد و در خوشبینانه ترین حالت 10 درصد، مشاوره پیش از ازدواج می گیرند.» این درحالی است که هر طلاقی که اتفاق می افتد، چندین فرد را به طور مستقیم با آسیب های مختلف روبه رو می کند. دکتر فرشاد نجفی پور، روانشناس و مشاور، در این باره به «ایران» می گوید: «نگرانی اصلی درباره هر ازدواجی، ناپایداری آن است و بقیه موارد زیر سایه این نگرانی، کمتر خودنمایی می کنند.

درباره پایداری ازدواج قطعا شناخت، اهمیت بسزایی دارد و اگرچه تفاوت ها جذابند ولی منجر به پایداری ازدواج نمی شوند. شناخت یکدیگر کاری نسبتا سخت و زمان بر است که بدون کمک حرفه ای معمولا نتایج مفیدی نخواهد داشت. اینجاست که مشاوره پیش از ازدواج اهمیت خودش را نشان می دهد، اما با وجود این بسیاری از زوج ها مشاوره پیش از ازدواج را در طول فرایند برنامه ریزی ازدواج در نظر نمی گیرند و اغلب زوج ها از اجبار برای مشاوره درباره زندگی مشترک، ناراحت می شوند.»

مراجعه به روانشناس بعد از مرگ سهراب!

این روانشناس می گوید: مردم معمولا وقتی به روانشناس یا مشاور مراجعه می کنند که مشکلات پیچیده می‌شود و به قولی گره‌های زندگی آنقدر کور می‌شود که دیگر نمی توان آنها را به راحتی گشود؛ یعنی دقیقا همان وقتی که دیگر آب از سر گذشته و نمی توان راه به جایی برد.

وی نتایج تعدادی از تحقیقات درباره اثربخشی مشاوره پیش از ازدواج را مطرح می کند و می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین نمونه‌ها، مطالعه روی 1285 زوج جوان است که نتایج آن نشان می‌دهد، زوج‌هایی که در مشاوره پیش از ازدواج شرکت می‌کنند، در صورت بروز یا بدتر شدن مشکلات، بیشتر از سایرین با روانشناس مشورت می کنند. یک محقق گزارش داده که مشاوره قبل از ازدواج، نرخ طلاق را تا 31 درصد کاهش می دهد. محقق دیگری دریافته زوج‌هایی که در مشاوره قبل از ازدواج شرکت می کنند، نسبت به درصد بسیار بالای زوج هایی که شرکت نمی کنند، وضعیت بهتری دارند.

محقق دیگری هم مدعی شده که مشاوره قبل از ازدواج با تنظیم انتظارات واقع بینانه از طریق بهبود مهارت های ارتباطی و حل تعارض، به حل مشکلات خانوادگی، مالی، جنسی و تقویت باورها و ارزش های معنوی کمک می‌کند.»

او می گوید: «در گزارشی از نتایج یک پژوهش درباره زوج های ایرانی، به این نکته اشاره شده است که در مشاوره قبل از ازدواج، طیف گسترده ای از دانش در مورد هدف از ازدواج مطرح می شود.

این مشاوره ها به زوج ها کمک می کند تا از مسائل مربوط به سلامت باروری آگاه شوند، روابط خود را بر پایه درستی قرار دهند و ازدواجی شادتر و پایدارتر داشته باشند.»

با وجود یافته های مثبت، اما درصد زیادی از زوج ها در مشاوره پیش از ازدواج شرکت نمی کنند. نجفی پور با اشاره به نتایج تحقیقاتی در این زمینه، خاطرنشان می کند: یکی از دلایل این امر «اضطراب» است؛ برخی از زوج ها از افشای خود مضطرب می شوند، چون نگران هستند مشکلات بیشتری در روابط آنها ایجاد شود.

یک محقق دلایل متعددی را برای اجتناب از مشاوره قبل از ازدواج ذکر کرده است، ازجمله مشغولیت بیش از حد مانند مشغله های مقدمات ازدواج و مراسم که زمان و انرژی زیادی از آنها می گیرد. دلیل دیگر می تواند تردید باشد. هزینه بر بودن جلسات مشاوره، ترس از آنچه ممکن است در جلسات رخ دهد و اینکه اصلا نمی دانند به چه کسی می توانند مراجعه کنند، از دیگر علل اجتناب از مشاوره است.

 

این روانشناس با اشاره به آمار بالای طلاق، می‌گوید: «زمانی در یک برنامه تلویزیونی از من خواستند خیلی کوتاه، درباره ازدواج پیشنهادی بدهم.گفتم شاید خیلی از ما نیازی به یادگرفتن جبر و مثلثات نداشته باشیم، گرچه به زور در مدرسه یادمان می دهند یا مجبورمان می کنند که یاد بگیریم، ولی واقعا به آموزش در مورد ازدواج، البته قبل از ازدواج، در هر دوره ای از مدرسه تا دانشگاه نیاز داریم چون این سخت ترین کاری است که در زندگی انجام می دهیم.درحالی که این آموزش را اصلا یا نداریم یا جدی نمی گیریم.»

دکتر نجفی پور، چهار موضوع مهم را که پیش از ازدواج حتما باید هنگام مشاوره مورد توجه قرار گیرند، عنوان می کند. به گفته این روانشناس، در مشاوره قبل از ازدواج باید به این موارد اصولی بیشتر توجه شود. توضیح وی درباره این چهار موضوع را در ادامه می خوانید.

خودشناسی/ زوج باید بر شناخت خود در عمیق ترین سطح ممکن تمرکز کنند و مشخص کنند که از طرف مقابل خود چه می خواهند. این کار شجاعت می خواهد چون به هر شکل، هزینه دارد. اگر دختر می گوید که یک شوهر کاری می خواهد و پسر از ساعات طولانی کار لذت نمی برد، یا ترجیح می دهد که همه بار مالی به دوشش نباشد، باید این موضوع حل و فصل شود. اگر نشود، انتظارات غیر واقعی منجر به عصبانیت، رنجش و ناامیدی می‌شود. باید مشخص شود نیازهای هر یک از زوجین از کجا می آید. بعضی ها در خانواده شان پدر یا مادر همه مشکلات را حل می کنند و مسئولیتی به ایشان داده نشده است و این نیاز به درمان دارد. شناخت کمک می کند انتخاب های ضعیف، مکرر نشود.

شناخت شریک زندگی/ زوجین باید با واقعیت روبه رو شوند و توانایی همسر احتمالی خود را برای ایجاد رضایت ارزیابی کنند. به سرنخ هایی توجه کنند که می تواند نشان دهد که آینده با این شخص چگونه خواهد بود. بعضی ها خودخواه هستند و بر نیازهای خود تمرکز می کنند. دیگران سخت تلاش می کنند، اما ظرفیت شان محدود است. بعضی ها نمی توانند متعهد باشند. پس یا باید محدودیت های همسر احتمالی را بپذیرند یا فردی را پیدا کنند که شایستگی بیشتری برای ایجاد رضایت داشته باشد. با این خیال واهی که همسر احتمالی شان بی نقص است ابدا ازدواج نکنند.

با این ذهنیت محال هم وارد رابطه نشوند که این آدم را تغییر خواهند داد یا که بهتر خواهد شد. تغییر ممکن است، اما ابدا نباید روی آن حساب کرد. من به تجربه دریافته ام که هر رفتاری که قبل از ازدواج می بینند، در طی زندگی زناشویی تشدید می شود. مثلا اگر همسر احتمالی آینده از مادرش جدایی ناپذیر یا عمیقا در خانواده خود گرفتار است، انتظار نداشته باشند که پس از ازدواج، ناگهان متحول شود. حتی احتمالا بدتر هم می شود. در آخر، اگر یکی بیش از حد سوال می کند، دلیل آن را بررسی کنند. شاید ناخودآگاه دارد طرف را برای شکست آماده می کند.

ارزیابی ظرفیت همسر احتمالی آینده/ همه مشکلاتی دارند. به ندرت پیش می آید که کسی با پس زمینه ای کاملا هماهنگ پیدا شود و این اشکالی ندارد. زمان را به دنبال یا انتظار کمال نباید هدر داد. در عوض، به عنوان بخشی از شناخت همسر احتمالی آینده، بررسی کنند که آیا او مایل است در صورت بروز مشکل با آن مواجه شود و برای حل آن وقت بگذارد؟ سرسختی او را در انجام این کار بسنجند. بعضی از آدم ها در خانواده های فراری از تعارض بزرگ شده اند که حتی به بزرگترین بحران های خانوادگی هم رسیدگی نمی کنند. صرف نظر از دلیل بی ظرفیتی، ظرفیت همسر احتمالی آینده برای سلامت پایدار رابطه خیلی مهم است.

ارزیابی تفاوت ها/ بسیاری از نامزدها با مشکلات بزرگ وارد مشاوره پیش از ازدواج می شوند. گاهی حتی به نظر می رسد که مایل به حل و فصل هستند، ولی سطح اختلاف آنقدر زیاد است که کار سازنده ای نمی شود انجام داد. اگر نامزدها اوایل رابطه دائما با هم مشاجره می کنند، این اصلا نشانه خوبی نیست. اگر چندین بار از هم جدا شده اند یا یکی یا هر دو حین نامزدی خیانت کرده اند، به وضوح دوگانگی وجود دارد و باید جدی گرفته شود.

مشاوره قبل از ازدواج مزایای زیادی دارد، با این همه در کنار آن افراد نباید روی علائم تمرکز کنند و باید علت اصلی را پیدا کنند. ازدواج یا زندگی مشترک یک تعهد جدی است و با شناخت و تفاهم خیلی راحت تر می توان ازدواجی پایدار داشت. بنابراین بهتر است هر کاری که می توانید برای اطمینان از پایداری ازدواج انجام دهید.