تاريخچه تغييرات آموزشي و پرورشي
1- ايجاد دوره 3 ساله آموزش متوسطه (طي سال 1287 شمسي)
2- تغيير دوره3 ساله آموزش متوسطه به 6 سال، ايجاد دوره تعليمات عمومي12 ساله و ايجاد نظام 6 ـ 3 ـ 3 (طي سال 93 ـ1292 شمسي)
3- تقسيم دوره6 ساله آموزش متوسطه به دو دوره اول و دوم برپايه دستورالعمل مصوب شوراي عالي معارف وتقسيم دوره دوم متوسطه به دو رشته ادبي و علمي(طي سال 1310 شمسي)
4- تقسيم دوره دوم متوسطه بـــه رشته هاي ادبي ، رياضي، طبيعي، خانه داري،كشاورزي و فني برپايه مصوبات شوراي عالي فرهنــگ(طي سال 35 ـ 1334 شمسي)
5- افزايش دو رشته فني و حرفه اي هنرستاني به دوره دوم متوسطه(طي سال 1337 شمسي)
6- تغيير مجدد نظام آموزشي كشور به سيستم 5 ـ3 ـ 4 ( مرحله ابتدائي ( 5 سال ) ، راهنمايي ( 3 سال) و متوسطه ( 4 سال) (طي سال 46 ـ 1345 شمسي)
گفتني است كه دوره 5 ساله آموزش ابتدائي از سال تحصيلي46 ـ 1345 شمسي، دوره 3 ساله راهنمايي از سال 51 ـ 1350 و دوره 4 ساله متوسطه از سال تحصيلي 54 ـ 1353 از شكل جديدي برخوردار گرديد.
7- تغييرطرح آموزشي كشورو دوره آموزش متوسطه به3 سال و تعيين سال چهارم دبيرستان به عنوان دوره 1ساله آموزش تكميلي متوسطه، به منظور آمادگي جهت تحصيلات دانشگاهي(طي سال 1350 شمسي)
گفتني است كه آموزش متوسطه فني نيز به3 شاخه صنعت ، خدمات و مشاغل روستايي تقسيم گرديد .
8- تقسيم آموزش متوسطه به 3 شاخه آموزش متوسطه4 ساله نظري، جامع و فني و حرفه اي (طي سال 1353)
9- تقسيم آموزش متوسطه به دو شاخه متوسطه عمومي ( با 2 زير شاخه ) و متوسطه فني ( با3 زير شاخه ) به مدت 3 سال و اختصاص يك سال آخر متوسطه ، به اهداف اختصاصي آمادگي جهت پرداختن به تحصيلات دانشگاهي و يا آمادگي جهت جذب به بازار كار (طي سال 1354 شمسي)
10- تثبيت دوره4 ساله آموزش متوسطه (طي سال 1355 شمسي)
واقعيتهاي تاريخي فوق نشانگر اين است كه تغييرات اساسي در نظام آموزشي متوسطه كشور ايران به دفعات مكرر اعمال گرديده كه اين خود به عدم ثبات نسل جوان منتهي گرديده است.
طي سال 1367، درچار چوب طرح كليات نظام آموزش و پرورش كه به تصويب شورايعالي انقلاب فرهنگي رسيد حركت در جهت تغيير بنيادي نظام آموزش و پرورش آغاز گرديد . بنا براهميت دوره آموزش متوسطه در تربيت نيروي انساني و توسعه اجتماعي و اقتصادي كشور، تغيير نظام آموزشي از مقطع بحران زاي مذكور، آغاز گرديد .
پس از تشكيل كميسيونهاي كاري سرانجام در سال 71 ـ 1370 10 در صد از دانش آموزان سال اول متوسطه تحت پوشش طرح جديد آموزش متوسطه قرار گرفتند. گفتني است كه طرح مذكور در8 مرحله و ظرف مدت 7 سال به اجرا درمي آيد.
دلايل تغيير نظام پيشين آموزشي
از جمله مهمترين دلايل تغيير نظام پيشين آموزشي كشور ايران مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:
الف ) جــواني جمعيت : كشور ايـران در زمره يكي از جوانترين جمعيت هاي جهان قرار دارد به نحوي كه دو سوم جمعيت كشور زير رده سني30 سال با ميانگين سني 16 سال مي باشد . طي دهه 1370 تعداد دانش آموزان مقطع آموزش متوسطه از حدود 9ر1 ميليون نفر به 5 ميليون نفر و شمار فارغ‌التحصيلان آموزش متوسطه از سالانه حدود 280 هــزار بـه 700 هزار فارغ التحصيل ديپلمه افزايش يافته است . طبق آخرين آمار بدست آمده طي سال تحصيــلي 79 ـ 1378 بالغ بر20ميليون دانش آموز در سرا سر كشور به تحصيل مبادرت مي نمايند. از اين روي اهميت عملكرد وزارت آموزش و پرورش با توجه به جواني جمعيت آماده تحصيل كشور بيش از پيش روشن مي گردد.
ب) كاهش نسبت فارغ التحصيلان دوره متوسطه نظام قديم به دانش آموزان ورودي سال اول آموزش به كمتر از40 نفر از صدنفر (طي سالهاي دهه 1360) و افزايش سريع جمعيت دانش آموزان و جمعيت مردودين علمي و عدم استقبال دانش آموزان از دوره هاي آموزشي فني و حرفه اي كه طي دهه 1360 به كمتر از 8 ر12 در صد كل دانش آموزان دوره متوسطه تقليل يافت.
ج) عدم سازماندهي، طراحي و سمت گيري نامنظم آموزش متوسطه كه به بازماندن بيش از 80 درصد فارغ التحصيلان ديپلمه دبيرستاني از ورود به دانشگاه و سرازيري آنان به بازاركار بدون كسب مهارتهاي لازم جهت جذب آنان به بازار كار به نحويكه طي دهه1360 تنها 8.4 در صد دانش آموزان مقطع آموزش متوسطه به فارغ التحصيلي از رشته هاي فني حرفه ي نائل آمدند.
د) نامناسب بودن برنامه هاي آموزشي رشته هاي نظري قديم جهت برطرف نمودن نيازدانشگاهها ، عدم استقبال از رشته هاي فني حرفه اي ، انعطاف ناپذيري نظام آموزش متوسطه جهت بهره گيري از امكانات آموزشي خارج از مدارس ، پذيرش نوآوري ها و پاسخگويي به نياز هاي ويژه مناطق آموزشي
خلاصه طرح كلي نظام آموزشي جديد در قالب موارد ذيل لحاظ گرديده است:
1- عدم حضورمجدد دانش آموزان مردودي دردروس آموزشي پذيرفته شده و آزمون دروس مذكور جهت حل اين معضل، روش امتحانات ترمي كه مشابه نظام آموزشي دانشگاهها است ، اتخاذ گرديده تا از اين طريق دانش آموزان به گذراندن مواد درسي بصورت واحدي نائل آيند. به عبارت ديگرعبارتي تحت عنوان دانش آموز مردودي از ميان رفته و دانش آموزان تنها ملزم به گذراندن دروس مشروط وحضور مجدد درآزمون مربوطه مي باشند. گفتني است كه چنين شيوه اي در جهت كاهش شماردانش آموزان مردودي ترك تحصيل نموده اتخاذ گرديده است. در نظام آموزشي گذشته بنا بر آمار وارقام موجود از هر 100 نفر ورودي به دوره آموزش متوسطه بالغ بر 48 نفر پيش از پايان دوره چهار ساله به ترك تحصيل مبادرت واين در حاليست كه در نظام آموزشي جديد از هر 100 نفر ، 15 نفر پيش از پايان دوره 3 ساله به ترك تحصيل مبادرت مي نمايند. از اين روي شمار كلي ترك تحصيل كنندگان در نظام آموزشي جديد كمتر است.
2- تغيير ساختار نظام آموزش متوسطه و طراحي شاخه كار دانش
با اجراي سياست مذكور، دانش آموزان فارغ التحصيل ديپلمه با فراگيري حرفه وفن در طول مدت تحصيلات متوسطه، به آساني وارد بازار كار ميشوند.
3- كاهش طول دوره آموزش متوسطه از 4 سال به 3 سال
در نظام جديد آموزشي 3 شاخه اصلي نظري ، فني حرفه اي و كار دانش به دانش آموزان ارائه مي گردد .در نظام آموزشي مذكور با پشت سرگذاردن دوره3 ساله آموزش عمومي ( نظري و فني و حرفه اي ) ديپلم متوسطه به فارغ التحصيلان اعطاء مي گردد. درمقابل به آندسته از افرادي كه به گذراندن دوره هاي حرفه آموزي مبادرت مي نمايند نيز بنا به درجه مهارت ، گواهينامه آموزشي اعطاء مي گردد.
گفتني است كه با گذراندن دوره آموزشي يكساله پيش دانشگاهي ويژه افراد علاقمند به ادامه تحصيل در دانشگاهها، نظام جديد آموزش متوسطه تكميل مي گردد. دارندگان ديپلم متوسطه نظام جديد با حضوردرآزمون سراسري از مجوزحضور دردوره پيش دانشگاهي برخوردار مي گردند. پذيرفته شدگان مي توانند براي يك سال تحصيلي در دوره پيش دانشگاهي حضور يابند . دانش آموزان دوره پيش دانشگاهي ملزم به گذراندن 32 واحد درسي مي باشند كه از يك سو با شاخه تحصيلي آنها متناسب بوده و از سوي ديگر با نياز دانشگاه ها ي كشور هماهنگ مي باشد.گفتني است دانش آموزان مقطع پيش دانشگاهي در صورت اخذ گواهينامه قبولي از مجوز حضور در آزمون ورودي دانشگاه برخوردار مي گردند.
4- ارائه دروس به شكل 96 واحد درس هاي مشترك واختصاصي .
به عبارت ديگر در نظام جديد آموزش متوسطه 3 شاخه اصلي نظري ، فني حرفه اي و كار دانش طراحي گرديده و كليه دانش آموزان دوره متوسطه ملزم به گذراندن تعدادي از دروس بصورت مشترك مي باشند.گفتني است تعداد دروس مشترك در شاخه نظري بر66 واحد، شاخه فني حرفه اي بر 58 واحد و شاخه كار دانش بر 45 واحد بالغ مي گردد .علاوه بر اين، دانش آموزان شاخه كار دانش نيز ملزم به گذراندن 45 واحد درسي مشترك با شاخه هاي ديگر آموزش متوسطه وگذراندن 47واحد درسي به عنوان واحد هاي مهارتي در رشته هاي مورد علاقه در خارج از مدارس و آموزشگاهها يا كارگاههاي آموزشي وابسته به نهاد هاي غير وابسته به وزارت آموزش و پرورش و4 واحد درسي اختياري مي باشند.با مرور زمان كارگزاران وبرنامه نويسان نظام جديد آموزش متوسطه دريافتند كه به بررسي كليه جوانب كار مبادرت ننموده و به آمادگي لازم جهت اجراي طرح نظام آموزشي جديد نائل نيامده اند. بعنوان مثال آندسته ازوزارتخانه ها و دستگا ههاي اجرايي كه موظف به همكاري با وزارت آموزش و پرورش درعرصه شاخه كار دانش بودند از همكاري و همياري انصراف نمودند كه اين خود به ايجاد بحران در پيشبرد طرح جديد آموزشي منجر گرديد.علاوه براين اتخاذ روش امتحانات ترمي نيز نتايج عمومي خوبي ببار نياورده و دانش آموزان و معلمين و... به اطلاعات لازم از جزئيات طرح جديد دست نيافتند. بدين ترتيب مقدمات افت تحصيلي و سرخوردگي همگاني ، نسبت به نظام جديد آموزشي آغاز گرديد.
درنظرسنجي هايي كه از دانش آموزان 5 دبيرستان به عمل آمد ، با وجود كليه مشكلات موجود دريـك نظرسنجي درمجــموع 87 ر81 % دانش آموزاني كه به تحصيل در رشته هاي تحصيلي علوم رياضي فيزيك ، علوم تجربي و علوم انساني مبادرت مي نمودند ، همگي بر اين ايده اتفاق نظرداشتند كه نظام جديد آموزش متوسطه ، از عهده برطرف نمودن نيازهاي آموزشي و پرورشي مقطع متوسطه برنيامده است.
در ميان مشكلات متعدد مطرح شده62% دانش آموزان به حجم وسيع وگسترده كتابهاي درسي به عنوان بزرگترين ايراد نظام جديد آموزشي اشاره داشته اند. در اين ميان دانش آموزان رشته علوم تجربي كه با حجم وسيع كتابهاي زيست شناسي ، زمين شناسي و شيمي و ... مواجه بوده اند، ناراضي تر از سايرين بنظر ميرسند. دانش آموزان علوم رياضي فيزيك ، مشكل نظام جديد آموزش متوسطه را در كمبود معلمان ورزيده دروس پايه و تخصصي من جمله رياضي و فيزيك عنوان نموده اند.
درنظر سنجي ديگري57 ر51 % دانش آموزان ابراز داشتند كه با از ميان برداشتن نظام واحدي ، مشكلات آموزش و پرورش متوسطه برطرف مي گردد . بيشتر آنها علت اين امر را ، در عدم وجود برنامه ريزي درست و ثابت براي اين نظام و عدم كارآئي اين نظام دركاهش ساعات درسي دانسته اند.از جمله ديگر معضلات نظام جديد آموزش متوسطه، مطالعه دروس اصلي و تخصصي ظرف مدت زمان3 سال تحصيلي و ترمهاي آموزشي6 ماهه مي باشد . نتيجه چنين مشكلاتي ، تا حدودي به كم سوادي دانش آموزان نظام جديد منجر گرديده است. با مرور زمان يكسري تغييرات واصلاحات درساختار نظام جديد آموزش متوسطه اعمال گرديده كه از آن جمله ميتوان به تبديل سيستم واحدي ـ نيمسالي به واحدي ـ سالي و تبديل دوره پيش دانشگاهي به دوره تكميلي اشاره نمود.
http://mashhadmorghab.blogfa.com/post-4.aspx
