ایجاد احساس امنیت اجتماعی با واکسیناسیون همگانی
به گزارش ایرنا، دکتر محمدعلی مظاهری روز شنبه در پاسخ به این سوالی درمورد پیامدهای روانشناختی شیوع کووید ۱۹ در جامعه، اظهار داشت: کرونا آثار جانبی بسیار وسیع و متنوعی بر زندگی عمومی افراد به جا گذاشته که ممکن است بخشی از آنها خود را به وضوح نشان نداده باشند؛ اما همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد؛ مسایلی مانند افزایش اضطراب و استرس، احساس ناامنی، کاهش روابط اجتماعی و به تبع آن حمایت روانشناختی افراد، افزایش وسواس ناشی از الزامات پروتکل‌های بهداشتی و فوبیای اجتماعی (هراس بیمارگونه) جوامع مختلف را در گیر کرده است.
وی ادامه داد: موضوع دیگر، برگزار نشدن آیین‌ها و مراسم‌های سوگواری به عنوان روشی برای مقابله با سوگ است که منجر به سوگ‌های پیچیده و مزمن میشود و نتیجه آن می‌تواند افسردگی‌های وخیم باشد. بنابراین میتوان گفت آثار و پیامدهای روانشناختی کرونا متنوع است که البته همه آنها هم منفی نبوده است. برای مثال بخشی از آیین‌ها و مراسم تشریفاتی ازدواج که هزینه بالایی دربر داشت حذف شد و سبب شد بخش زیادی از دانشجویان ما ازدواج کنند.
رییس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی همچنین در پاسخ به این سوال که چرا برخی افراد در برابر تزریق واکسن مقاومت می‌کنند، آیا این موضوع دلیل روانشناختی دارد، گفت: شاهد بودیم که شبکه‌های اجتماعی تا حد زیادی به توسعه بحث‌ها و تردیدهای حول و حوش واکسن کووید ۱۹ دامن زدند. از طرف دیگر اعتماد اجتماعی در کشور ما به دلایلی که بحث آن در این مجال نمی‌گنجد آسیب دیده است و در این موقعیت ممکن است مردم نتوانند به اندازه کافی به مراجع اجرایی و تصمیم‌گیرنده اعتماد کنند و به جای توجه به توصیه‌های آنها درباره مزایای تزریق واکسن، بیشتر به حرف‌هایی که در زمینه خطرات و عوارض جانبی آن گفته میشود توجه کنند.
مظاهری اضافه کرد: گاهی هم مطالبی که در شبکه‌های مجازی منتشر میشود یا حتی شاهد تاکید شبکه‌ها و مراجع رسمی بر موضوعاتی مانند ناکارآمدی سیستم پزشکی در مقابله با پزشکی سنتی و قرار دادن این دو در تقابل با یکدیگر؛ در حالی که در سایر کشورها مکمل یکدیگر شناخته میشوند، نتایجی مانند واکسن گریزی را در بر دارد. گذشته از این به طور کلی میزان محتاط بودن افراد با یکدیگر متفاوت است و البته این موضوع مختص ایران نیست.
وی ادامه داد: در کشورهای دیگر هم یکی از چالش‌های دولت‌ها، چاره‌اندیشی درباره قشری از افراد است که هنوز قانع نشده‌اند به تزریق واکسن اقدام کنند. اعتقاد من بر این است که اعتماد به حوزه‌های تخصصی باید در سطح کشور افزایش پیدا کند و جلوی تخریب آن گرفته شود.
براساس گزارش دانشگاه شهید بهشتی، این روانشناس بالینی کودک و نوجوان در پاسخ این سوال که آیا میتوان گفت واکسیناسیون سلامت روانی را بهبود می‌بخشد و ارتباطی بین دریافت واکسن کرونا و ارتقای سلامت روحی وجود دارد، گفت: واکسیناسیون می‌تواند امنیت روانی افراد را در نتیجه احساسی که نسبت به واکسیناسیون عمومی و کاهش مخاطرات مربوط به شیوع بیماری به وجود می‌آید، افزایش دهد. کاهش احساس ناامنی و افزایش احساس امنیت در افراد زیرساخت سلامت روان به شمار می‌رود.
مظاهری افزود: بنابراین واکسیناسیون حتماً در سطح فردی و اجتماعی به افزایش احساس امنیت روانی کمک می‌کند و افراد می‌توانند از این احساس برای بازگشت به زندگی طبیعی وسالم که در طول این همه گیری دو ساله به شدت به چالش کشیده شده بود بهره ببرند.
وی تصریح کرد: در سطح اجتماعی هم افراد احساس امنیت را از دیگران می‌گیرند و وقتی دولت به امر واکسینه کردن توجه می‌کند میزان اعتماد افراد به کارگزارانی که به فکر بهداشت و توسعه سلامت آنها هستند افزایش می‌یابد. من فکر می‌کنم واکسیناسیون در هر صورت نقش موثری در افزایش احساس امنیت روانی افراد دارد.
رییس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که نقش عوامل روانشناختی بر روی ایمنی و کارآمدی واکسن کرونا چیست، اظهار داشت: به طور کل بهبودی از بیماری تا اندازه زیادی به روحیه و نوع نگرش افراد نسبت به زندگی، بیماری و احتمال بهبودی فرد ارتباط دارد. تحقیقات علمی در سطح جهان اثبات کرده‌اند هر چه افراد خوشبین‌تر و امیدوارتر باشند، آسیب‌پذیری آنها حتی در برابر ابتلای به بیماری کاهش پیدا می‌کند و هرچه خلق و روحیه پایین‌تری داشته باشند در برابر ابتلا به بیماری و شدت آن آسیب پذیرترند و دوره بیماری آنها هم طولانی‌تر میشود.
مظاهری یادآور شد: به طوری که حتی ممکن است شدت بیماری فرد از نظر پزشکی چندان زیاد نباشد؛ اما چون روحیه پایینی دارد دوره بیماری او بیشتر طول بکشد یا حتی از پا دربیاید؛ اما افرادی که امیدوارتر هستند و روابط عاطفی و شبکه اجتماعی عمیق‌تر و گسترده‌تری دارند معمولاً در برابر بیماری یا آسیب جدی ناشی از آن مقاوم‌تر هستند و زودتر به وضعیت عادی بازمی‌گردند. در بسیاری از گزارش‌های علمی هم تاکید شده است زمانی که افراد به بیماری کووید ۱۹ دچار میشوند در صورتیکه خود را ببازند بیشتر دچار آسیب‌های جدی میشوند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا امتناع از واکسیناسیون را میتوان جزو حقوق فردی انسان‌ها به شمار آورد، افزود: ممکن است ما گمان کنیم حق داریم در سطح فردی درباره واکسن زدن خودمان تصمیم بگیریم؛ اما این موضوع در شرایطی صدق می‌کند که در محیط‌های اجتماعی حضور پیدا نکنیم. وقتی افراد در یک سازمان حضور پیدا می‌کنند، در تقابل با سایرین قرار می‌گیرند و در شرایط پاندمی یک فرد مبتلا به بیماری می‌تواند سبب شیوع و سرایت بیماری به دیگران شود و در نهایت بر کارکرد سازمان اثر بگذارد.
رییس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: بنابراین افراد در سطح فردی می‌توانند انتظار داشته باشند در مورد واکسیناسیون خود تصمیم بگیرند؛ اما حضور افرادی که واکسینه نشده‌اند در مراکزی مانند کلاس‌های درس یا سازمان‌ها، می‌تواند افرادی که مانند آنها فکر نمی‌کنند و بر این عقیده هستند که واکسیناسیون می‌تواند مصونیت را به جامعه بازگرداند، به مخاطره بیندازد و در آنان حس ناامنی ایجاد کند.
مظاهری همچنین گفت: بنابراین افراد باید در کنار حقی که برای خود قائل میشوند، این حق را برای سایرین هم در نظر بگیرند که از آنان انتظار داشته باشند نقش خود را در توسعه امنیت جمعی ایفا کنند. در نتیجه بنده از همه همکاران و دانشجویانی که هنوز قانع به انجام واکسیناسیون نشده‌اند، تقاضا می‌کنم به زنجیره کلی مصونیت بپیوندند تا بتوانیم با سرعت هر چه بیشتر به زندگی عادی بازگردیم.
وی ادامه داد: موضوع دیگر، برگزار نشدن آیین‌ها و مراسم‌های سوگواری به عنوان روشی برای مقابله با سوگ است که منجر به سوگ‌های پیچیده و مزمن میشود و نتیجه آن می‌تواند افسردگی‌های وخیم باشد. بنابراین میتوان گفت آثار و پیامدهای روانشناختی کرونا متنوع است که البته همه آنها هم منفی نبوده است. برای مثال بخشی از آیین‌ها و مراسم تشریفاتی ازدواج که هزینه بالایی دربر داشت حذف شد و سبب شد بخش زیادی از دانشجویان ما ازدواج کنند.
رییس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی همچنین در پاسخ به این سوال که چرا برخی افراد در برابر تزریق واکسن مقاومت می‌کنند، آیا این موضوع دلیل روانشناختی دارد، گفت: شاهد بودیم که شبکه‌های اجتماعی تا حد زیادی به توسعه بحث‌ها و تردیدهای حول و حوش واکسن کووید ۱۹ دامن زدند. از طرف دیگر اعتماد اجتماعی در کشور ما به دلایلی که بحث آن در این مجال نمی‌گنجد آسیب دیده است و در این موقعیت ممکن است مردم نتوانند به اندازه کافی به مراجع اجرایی و تصمیم‌گیرنده اعتماد کنند و به جای توجه به توصیه‌های آنها درباره مزایای تزریق واکسن، بیشتر به حرف‌هایی که در زمینه خطرات و عوارض جانبی آن گفته میشود توجه کنند.
مظاهری اضافه کرد: گاهی هم مطالبی که در شبکه‌های مجازی منتشر میشود یا حتی شاهد تاکید شبکه‌ها و مراجع رسمی بر موضوعاتی مانند ناکارآمدی سیستم پزشکی در مقابله با پزشکی سنتی و قرار دادن این دو در تقابل با یکدیگر؛ در حالی که در سایر کشورها مکمل یکدیگر شناخته میشوند، نتایجی مانند واکسن گریزی را در بر دارد. گذشته از این به طور کلی میزان محتاط بودن افراد با یکدیگر متفاوت است و البته این موضوع مختص ایران نیست.
وی ادامه داد: در کشورهای دیگر هم یکی از چالش‌های دولت‌ها، چاره‌اندیشی درباره قشری از افراد است که هنوز قانع نشده‌اند به تزریق واکسن اقدام کنند. اعتقاد من بر این است که اعتماد به حوزه‌های تخصصی باید در سطح کشور افزایش پیدا کند و جلوی تخریب آن گرفته شود.
براساس گزارش دانشگاه شهید بهشتی، این روانشناس بالینی کودک و نوجوان در پاسخ این سوال که آیا میتوان گفت واکسیناسیون سلامت روانی را بهبود می‌بخشد و ارتباطی بین دریافت واکسن کرونا و ارتقای سلامت روحی وجود دارد، گفت: واکسیناسیون می‌تواند امنیت روانی افراد را در نتیجه احساسی که نسبت به واکسیناسیون عمومی و کاهش مخاطرات مربوط به شیوع بیماری به وجود می‌آید، افزایش دهد. کاهش احساس ناامنی و افزایش احساس امنیت در افراد زیرساخت سلامت روان به شمار می‌رود.
مظاهری افزود: بنابراین واکسیناسیون حتماً در سطح فردی و اجتماعی به افزایش احساس امنیت روانی کمک می‌کند و افراد می‌توانند از این احساس برای بازگشت به زندگی طبیعی وسالم که در طول این همه گیری دو ساله به شدت به چالش کشیده شده بود بهره ببرند.
وی تصریح کرد: در سطح اجتماعی هم افراد احساس امنیت را از دیگران می‌گیرند و وقتی دولت به امر واکسینه کردن توجه می‌کند میزان اعتماد افراد به کارگزارانی که به فکر بهداشت و توسعه سلامت آنها هستند افزایش می‌یابد. من فکر می‌کنم واکسیناسیون در هر صورت نقش موثری در افزایش احساس امنیت روانی افراد دارد.
رییس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که نقش عوامل روانشناختی بر روی ایمنی و کارآمدی واکسن کرونا چیست، اظهار داشت: به طور کل بهبودی از بیماری تا اندازه زیادی به روحیه و نوع نگرش افراد نسبت به زندگی، بیماری و احتمال بهبودی فرد ارتباط دارد. تحقیقات علمی در سطح جهان اثبات کرده‌اند هر چه افراد خوشبین‌تر و امیدوارتر باشند، آسیب‌پذیری آنها حتی در برابر ابتلای به بیماری کاهش پیدا می‌کند و هرچه خلق و روحیه پایین‌تری داشته باشند در برابر ابتلا به بیماری و شدت آن آسیب پذیرترند و دوره بیماری آنها هم طولانی‌تر میشود.
مظاهری یادآور شد: به طوری که حتی ممکن است شدت بیماری فرد از نظر پزشکی چندان زیاد نباشد؛ اما چون روحیه پایینی دارد دوره بیماری او بیشتر طول بکشد یا حتی از پا دربیاید؛ اما افرادی که امیدوارتر هستند و روابط عاطفی و شبکه اجتماعی عمیق‌تر و گسترده‌تری دارند معمولاً در برابر بیماری یا آسیب جدی ناشی از آن مقاوم‌تر هستند و زودتر به وضعیت عادی بازمی‌گردند. در بسیاری از گزارش‌های علمی هم تاکید شده است زمانی که افراد به بیماری کووید ۱۹ دچار میشوند در صورتیکه خود را ببازند بیشتر دچار آسیب‌های جدی میشوند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا امتناع از واکسیناسیون را میتوان جزو حقوق فردی انسان‌ها به شمار آورد، افزود: ممکن است ما گمان کنیم حق داریم در سطح فردی درباره واکسن زدن خودمان تصمیم بگیریم؛ اما این موضوع در شرایطی صدق می‌کند که در محیط‌های اجتماعی حضور پیدا نکنیم. وقتی افراد در یک سازمان حضور پیدا می‌کنند، در تقابل با سایرین قرار می‌گیرند و در شرایط پاندمی یک فرد مبتلا به بیماری می‌تواند سبب شیوع و سرایت بیماری به دیگران شود و در نهایت بر کارکرد سازمان اثر بگذارد.
رییس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان کرد: بنابراین افراد در سطح فردی می‌توانند انتظار داشته باشند در مورد واکسیناسیون خود تصمیم بگیرند؛ اما حضور افرادی که واکسینه نشده‌اند در مراکزی مانند کلاس‌های درس یا سازمان‌ها، می‌تواند افرادی که مانند آنها فکر نمی‌کنند و بر این عقیده هستند که واکسیناسیون می‌تواند مصونیت را به جامعه بازگرداند، به مخاطره بیندازد و در آنان حس ناامنی ایجاد کند.
مظاهری همچنین گفت: بنابراین افراد باید در کنار حقی که برای خود قائل میشوند، این حق را برای سایرین هم در نظر بگیرند که از آنان انتظار داشته باشند نقش خود را در توسعه امنیت جمعی ایفا کنند. در نتیجه بنده از همه همکاران و دانشجویانی که هنوز قانع به انجام واکسیناسیون نشده‌اند، تقاضا می‌کنم به زنجیره کلی مصونیت بپیوندند تا بتوانیم با سرعت هر چه بیشتر به زندگی عادی بازگردیم.
