آیا لیتیوم از زوال عقل محافظت کند؟

مطالعات قبلی نشان داده که لیتیوم باعث اختلال در تولید پروتئین‌هایی در مغز می‌شود که با بیماری آلزایمر مرتبط هستند. یک مطالعه هم گروهی گذشته نگر جدید نشان داد که افراد مبتلا به شرایط سلامت روان که مصرف لیتیوم برای آنها تجویز شده بود، خطر کمتری برای ابتلا به زوال عقل داشتند.

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، موارد زوال عقل هر سال ۱۰ میلیون نفر در سراسر جهان افزایش یافته است. این موضوع تا حدی به دلیل پیری جمعیت است، زیرا خطر ابتلا به زوال عقل با افزایش سن افزایش می یابد. با این افزایش هزینه‌های بهداشتی و مراقبت‌های اجتماعی بالا رفته است. در واقع، دانشمندان بر این باورند که تاخیر در شروع زوال عقل تا ۵ سال می‌تواند شیوع و تأثیر اقتصادی آن را تا ۴۰ درصد کاهش دهد.

 علل زوال عقل محیطی و ژنتیکی است و تعدادی از عوامل می‌توانند خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهند.
در حالی که برخی تحقیقات نشان داده که افراد مبتلا به اختلال عاطفی دوقطبی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زوال عقل هستند، مطالعه اخیر دیدگاه جدیدی را ارائه می‌دهد.

یک مطالعه هم گروهی گذشته نگر نشان داد افرادی که در معرض لیتیوم - دارویی که گاهی برای افراد مبتلا به اختلال عاطفی دوقطبی و اختلال افسردگی اساسی تجویز می‌شود، قرار گرفته‌اند، کمتر به زوال عقل مبتلا می‌شوند.

نتایج این تحقیق در مجله PLOS Medicine منتشر شده است.

برای بررسی، محققان دانشگاه کمبریج در بریتانیا به سوابق بالینی الکترونیکی دسترسی پیدا کردند. این محققان سوابق ۵۴۸ نفری را که برای آنها لیتیوم تجویز شده بود با ۲۹۰۷۰ نفری که این دارو را مصرف نکرده بودند مقایسه کردند. هیچ یک از شرکت کنندگان در ابتدا زوال عقل نداشتند و همه ۵۰ سال یا بیشتر سن داشتند. میانگین سنی آنها ۷۳.۹ سال بود.

سوابق بالینی اطلاعاتی در مورد وزن، BMI، قومیت، دیابت، بیماری قلبی عروقی، سیگار کشیدن، وضعیت تاهل و سایر عواملی که می‌توانند بر تجزیه و تحلیل تأثیر بگذارند، ارائه می‌کرد.

تقریباً سه چهارم افرادی که لیتیوم مصرف کردند، اختلال عاطفی دوقطبی داشتند.

شرکت‌کنندگانی که لیتیوم مصرف کرده بودند به‌مدت میانگین ۴.۸ سال (۱ تا ۱۴.۹ سال) تحت نظر قرار گرفتند و ۹.۷ درصد از شرکت‌کنندگان در این مدت با زوال عقل تشخیص داده شدند و شامل ۶.۸ درصد مبتلا به بیماری آلزایمر و ۲.۶ درصد با زوال عقل عروقی مبتلا بودند.

کسانی که لیتیوم مصرف نکرده بودند، به طور متوسط ​​۴.۳ سال (۱-۱۴.۹ سال) تحت نظر قرار گرفتند. در این گروه، ۱۱.۲ درصد دچار زوال عقل شدند که ۸.۱ درصد مبتلا به آلزایمر و ۲.۶ درصد با دمانس عروقی همراه بودند.

اگرچه مطالعه کوچک بود، حتی پس از در نظر گرفتن سایر عوامل، نویسندگان به این نتیجه رسیدند که استفاده از لیتیوم منجر به کاهش ۴۴ درصدی در خطر زوال عقل شد. این اثر در افرادی که لیتیوم را برای کمتر از ۱ سال یا بیش از ۵ سال مصرف کرده بودند، آشکارتر بود.

در سال ۲۰۰۱، سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین زد که از هر ۴ نفر در جهان ۱ نفر در مقطعی از زندگی خود تحت تاثیر اختلالات روانی یا عصبی قرار می گیرد. در حال حاضر ۴۵۰ میلیون نفر چنین شرایطی را تجربه می کنند. همانطور که WHO توضیح می‌دهد، اختلالات روانی "از علل اصلی بیماری و ناتوانی در سراسر جهان است.

یکی از شایع‌ترین اختلالات سلامت روان افسردگی است که در سال ۲۰۱۷ بیش از ۲۶۴ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. یک مطالعه جدیدتر که بر روی ایالات متحده متمرکز شده است، به این نتیجه رسیده که تعداد بزرگسالانی که افسردگی را تجربه می‌کنند، سه برابر شده است.

اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، یکی دیگر از اختلالات روانی رایج، حدود ۶.۸ میلیون بزرگسال در ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می‌دهد که معادل بیش از ۳ نفر از هر ۱۰۰ نفر است.