پایان اضطرار پایان کرونا نیست

چندی است آمار‌های کرونایی دیگر ما را به وحشت نمی‌اندازد و آمار ابتلا‌های روزانه حوالی ۲۰، ۳۰ نفر و تعداد بستری‌ها هم کمتر از انگشتان یک دست است. حالا شرایط به گونه‌ای شده که وزارت بهداشت هم به طور رسمی اضطرار کرونا را برداشت و اعلام کرد دیگر ماسک زدن به جز برای افراد دارای نقص سیستم ایمنی و بیماری‌های زمینه‌ای اجباری نیست.

در چنین شرایطی در مواجهه با افرادی که همچنان به دلیل کرونا بستری می‌شوند، یک سؤال جدی پیش می‌آید؛ این افراد چه کسانی هستند، چه سن و سالی دارند و کی و کجا به بیماری مبتلا شده‌اند؟ وقتی برای پاسخ به این سؤال با وزارت بهداشت تماس گرفتیم، اعلام کردند پیدا کردن این افراد به راحتی میسر نیست، چون بر مبنای آمار‌هایی است که از دانشگاه‌های سراسر کشور به ستاد اعلام می‌شود، اما آنطور که دکتر عاطفه عابدینی، دبیر اسبق کمیته علمی ستاد ملی کرونا و همچنین دکتر محمد کریمی‌نیا، مشاور معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران در امور پدافند زیستی، در گفتگو با «جوان»‌مطرح کردند، این افراد می‌توانند افرادی با سیستم ایمنی ضعیف باشند که این نقص در سیستم ایمنی گاهی به دلیل مصرف دارو‌های خاص و گاهی هم به خاطر برخی بیماری‌های زمینه است، اما در حالت کلی، طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت اضطرار بیماری کرونا تمام‌شده و بر همین مبنا کشور ما هم این اضطرار را برداشته‌است. با تمام اینها، اما ویروس کرونا نشان داده غیر‌قابل‌پیش‌بینی است و افراد با ریسک فاکتور‌های بالا باید همچنان حواسشان به خودشان باشد.

 

کابوس کرونا هنوز هم کم و بیش ادامه دارد. به خصوص برای آن‌هایی که در این حادثه عزیزی را از داده‌اند و داغدار شدند. روز‌های سیاه کرونایی در تابستان ۱۴۰۰ با ثبت مرگ بیش از ۷۰۰ نفر در روز رخداد تلخی است که هنوز هم یادآوری‌اش ذهنمان را مشوش می‌کند. حالا مدت‌هاست این ویروس از نفس افتاده و تاخت و تازش به حداقل خود رسیده‌است.

مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت در اطلاعیه‌ای مبتنی بر نظر کمیته علمی کشوری کرونا از پایان شرایط اضطراری کرونا و استفاده همگانی از ماسک خبر داد. سازمان جهانی بهداشت، ۵ می ۲۰۲۳ (۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۲) به طور رسمی از پایان وضعیت اضطراری کرونا در جهان خبر داده‌بود.

 

حالا مدت‌هاست آمار ابتلای روزانه به کرونا به چیزی حدود ۲۰، ۳۰ نفر رسیده و آمار بستری‌ها و بستری‌ها در بخش مراقبت‌های ویژه به کمتر از تعداد انگشتان یک دست می‌رسد. دکتر محمد کریمی‌نیا درباره برداشتن اضطرار کرونا به «جوان»‌می گوید: «وقتی سازمان جهانی بهداشت اضطرار را برداشته است باید سایر کشور‌ها هم این مسیر را بروند و این یک عرفی است که باید انجام شود.»
 

به گفته وی طبق آمار‌هایی که وزارت بهداشت منتشر می‌کند، تعداد مبتلایان و فوتی‌ها به تعداد خیلی پایین رسیده‌است. معمولاً در بیماری‌های واگیر تنفسی از یک جایی به بعد ما قرنطینه و محدودسازی معکوس انجام می‌دهیم و به جای آنکه جامعه را در بر بگیرد، ما افراد را محدود می‌کنیم و می‌گوییم اگر علائم بیماری دارند در اجتماع حضور پیدا نکنند و حتماً ماسک بزنند و رعایت‌هایی را داشته باشند تا احتمال ابتلای دیگران را به شدت پایین بیاوریم.
 

در کرونا هم مثل هر بیماری دیگری افرادی که دارای ضعف ایمنی باشند، احتمال دوباره آن‌ها به کرونا بیشتر است، هر چند واکسن‌زده باشند یا بار‌ها و بار‌ها به بیماری مبتلا شده‌باشند، اما باز هم خطر ابتلای دوباره آن‌ها وجود دارد. کشور‌های اروپایی و امریکا هنوز با ابتلای چند صد نفره رو‌به‌رو هستند و با وجود آنکه از مدت‌ها قبل اضطرار کرونا را برداشته‌اند، اما آمار مرگ و میرشان با صفر هنوز فاصله زیادی دارد.

 

طبق تأکید دکتر کریمی‌نیا، افرادی که همچنان در شرایط کنونی به کرونا مبتلا شده‌اند و نیازمند بستری در بخش مراقبت‌های ویژه می‌شوند، افرادی هستند که یا سن و سالشان بالاست یا بیماری‌های زمینه‌ای دارند، افراد مسن یا خیلی جوان یا کسانی که بیماری‌هایی مثل دیابت، آسم، آلرژی یا انواع سرطان دارند، بیشتر مستعد ابتلا به کرونا هستند.
 

وی می‌افزاید: «از سوی دیگر ما در اوج گرمای کره زمین هستیم که به روایتی در هزاران سال اخیر بی‌سابقه بوده است و این مسئله موجب می‌شود افراد بیشتر از مایعات و به خصوص مایعات سرد و تگری مصرف کنند، ناخواسته تفاوت دمای داخلی با دمای بیرونی و مواجهه با باد کولر و این‌ها ناخواسته زمینه‌های ابتلا به سرماخوردگی را هم فراهم می‌کند و ممکن است اشتباهات تشخیصی هم در این زمینه به‌وجود بیاورد، چراکه کیت‌های تشخیصی ما با سویه‌های جدید کرونا چندان به روزرسانی نشده‌است. حتی آزمایش پی‌سی‌آر هم در اوج کرونا حدود ۳۰ درصد خطا داشت. از سوی دیگر با تغییر سویه‌ها برای کشور‌هایی مانند ما تولید کیت‌های متناسب با این سویه‌ها صرفه اقتصادی نداشت، چراکه حمایت از تولید هم اتفاق نمی‌افتد. پس می‌تواند بخشی از تشخیص‌های ما با بیماری‌های تنفسی خلط شود.» عاطفه عابدینی، اپیدمیولوژیست و دبیر اسبق کمیته علمی ستاد ملی کرونا هم در گفتگو با «جوان» با تأکید بر اینکه اعلام پایان اضطرار کرونا از سوی وزارت بهداشت با عنایت به اینکه سازمان جهانی بهداشت هم این اعلام را داشته‌است، نادرست و غیر‌علمی نیست، می‌افزاید: «در حال حاضر از حالت اپیدمی خارج شده‌ایم و به جای پیک‌های پشت سر هم، ابتلا‌ها به صورت تک‌گیر و گوشه و کنار کشور با یکسری علائم از سرماخوردگی دیده می‌شود و حتی ممکن است تشخیص هم داده نشود.»
 

از نگاه این اپیدمیولوژیست افرادی که در شرایط کنونی هم مبتلا و بستری می‌شوند، ممکن است نقص ایمنی یا بیماری زمینه‌ای داشته باشند، حالا یا این نقص ایمنی به دلیل بیماری است یا مصرف دارو‌هایی که موجب ایجاد نقص ایمنی می‌شوند.
 

وی در پاسخ به این سؤال که آیا در شرایط کنونی دیگر نیازی به استفاده از ماسک نیست، می‌گوید: «شاید لازم باشد در محیط‌های خیلی بسته و شلوغ و به خصوص برای کسانی که علائم سرماخوردگی و گلو درد دارند و همچنین کسانی که بیماری و نقص ایمنی دارند همچنان ماسک بزنند.»

 

کریمی‌نیا در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا احتمال بروز موج‌های دیگری از کرونا هم وجود دارد، می‌گوید: «گزارش‌هایی از امریکا و به خصوص استرالیا داشته‌ایم که به نظر می‌رسد باید منتظر یک اوج دیگری از کرونا باشیم. البته شدتش خیلی زیاد نیست، اما به نسبت شرایط عادی موج دیگری خواهیم داشت.»
 

وی با تأکید بر اینک بعید می‌بینیم بشریت دوباره موج‌های کشنده گذشته کرونا را تجربه کند، می‌افزاید: «در ادامه ممکن است برای کرونا هم با موج‌هایی شبیه به آنفلوآنزا مواجه شویم و تا یک حدی از کشته هم داشته باشیم. همچنان که همه ساله آنفلوآنزا طغیان و تعدادی فوتی به دنیا تحمیل می‌کند.»
 

دکتر عابدینی هم در پاسخ به این سؤال که آیا کرونا تمام شده هم اینگونه توضیح می‌دهد: «در حال حاضر در شرایط پایان اضطرار کرونا هستیم، اما اینکه آیا موج دیگری خواهیم داشت یا خیر نمی‌توان دقیقاً اظهار‌نظر کرد، چراکه این ویروس نشان داده غیرقابل پیش‌بینی است و ممکن است در فصل سرد سال دوباره درجاتی از طغیان ویروس کرونا را داشته باشیم، اما از آنجایی که همه افراد درجاتی از ابتلا و ایمنی اکتسابی را کسب کرده‌اند، بعید است موج‌های آینده همچون تجربه‌های قبلی ما کشنده باشد.»