روز جهانی نوجوان مبارك

21 مرداد ماه مصادف با 12 اگوست بعنوان روز بین المللی نوجوان نامگذاری شده است تا اهمیت سال‌های نوجوانی نزد بزرگترها به ویژه خانواده ها، برنامه ریزان و مسئولان هر جامعه فراموش نشود.
 

به مناسبت 21 مرداد روز جهانی نوجوانان: نوجوان را بهتر بشناسیم
نوجوانی یکی از سخت‌ترین مراحل زندگی برای والدین و نوجوانان به شمار می‌آید. شناخت بهتر ویژگی‌های این دوره سنی، به والدین در مدیریت رفتارهای پرخطر، گذار موفقیت‌آمیز از نوجوانی و رسیدن به جوانی توام با آرامش و سلامت کمک می‌کند.

در ادامه مروری خواهیم داشت بر مهم‌ترین ویژگی‌های نوجوانی:

1- تغییرات زیستی/جسمانی سریعی که منجر به تغییرات روانشناختی می‌شوند
رشد سینه‌ها و اندام تناسلی، رشد موهای زائد، جوش و آکنه و شروع قاعدگی مهترین تغییرات جسمانی و زیستی در دختران هستند که آنها را سردرگم و نگران می‌کند. هم در دختران و هم در پسران، ترشح هورمون‌های فوق کلیوی و غدد جنسی همراه با ترشح غده هیپوفیز به تغییرات سریعی در اندازه و قدرت استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و سیستم اعصاب مرکزی منتهی می‌شود. همزمانی همه این تغییرات با هم، نوجوان را در انطباق و هماهنگی با این تغییرات دچار مشکل می‌کند. ممکن است از رویارویی با دیگران خجالت زده شوند و یا حتی از چنین موقعیت‌هایی فرار کنند. به خصوص قاعدگی در دختران و انزال شبانه در پسران، آنها را دچار اضطراب و احساس گناه می‌کند. هر نوجوانی برای سازگاری با این تغییرات به زمان و شرایط متفاوتی نیاز دارد.

2- حساسیت به ظاهر دختران و پسران
نوجوان به شدت نسبت به ظاهر خود حساس هستند. از آنجایی که تغییرات سریع جسمانی، ظاهر نوجوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، چگونه به نظر می‌رسم؟ تبدیل به یکی از سوالات اصلی نوجوان می‌شود و دست به هر کاری می‌زند که جذاب‌تر به نظر برسد. بعضی از نوجوانان ممکن است ساعت‌ها جلوی آینه بایستند تا بفهمند که چطور به نظر می‌رسند؛ علی‌الخصوص در چشم جنس مخالف. برخی نیز با این تفکر که ظاهر خوبی ندارند از جمع فرار کرده و روز به روز اعتماد به نفسشان پایین‌تر می‌آید. وسواس بیش از اندازه نسبت به ظاهر در نوجوانی، می‌تواند به اختلال بدشکلی بدنی نیز تبدیل شود و پیامدهایی چون افسردگی، افت تحصیلی و ضعف در مهارت‌های اجتماعی را در پی داشته باشد.

3- تمایل به جنس مخالف
تغییرات مربوط به غدد و هورمون‌های جنسی، منجر به تمایل شدید به جنس مخالف در نوجوانان می‌شود. اگر در این سن، نوجوانان نتوانند در رفتار با جنس مخالف به تعادل و هماهنگی دست یابند؛ احتمال دارد برای همیشه در برخورد با جنس مخالف، ناشیانه رفتار کرده و مشکلاتی را تجربه کنند. این تمایل به جنس مخالف با افزایش سن، بیشتر می‌شود اگر چه نوجوانان بزرگ‌تر قادر به سرکوبی و کنترل این کشش خواهند بود. باید توجه داشت این تمایل هم جسمانی و هم روانشناختی است. والدین باید بدانند اگرچه خودارضایی تا حدودی در نوجوانی می‌تواند طبیعی باشد اما والدین باید مراقب هرگونه رفتار جنسی زودهنگام در نوجوانان باشند زیرا می‌تواند به احساس گناه شدید و اضطراب و حتی مسائل روانشناختی جدی‌تری منتهی شود. خبر

4- تحول شناختی در نوجوانی
تفکر منطقی و بزرگسالانه آغاز می‌شود. نوجوانان به تدریج قادر به درک روابط منطقی، تفکر انتزاعی، پیش‌بینی آینده و تفکر ترکیبی خواهند شد. اگر چه این توانایی‌ها در اواخر دوره نوجوانی به تکامل نهایی خواهند رسید. تصمیم‌گیری‌های عجولانه و عموما اشتباه نیز یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شناختی دوره نوجوانی به شمار می‌رود.

5- توجه به هویت شغلی
بیشتر نوجوانان در مورد شغل آینده خود افکاری دارند و به مرور اهمیت یک شغل خوب در زندگی بزرگسالان را درک خواهند کرد. در کشورهایی که شرایط کاری و اقتصادی خوب نیست؛ نوجوانان سطح بالایی از اضطراب و پریشانی را تجربه می‌کنند که به بی انگیزگی تحصیلی و شغلی منتهی می‌شود.

6- ویژگی‌های هیجانی/عاطفی
پژوهش‌ها نشان می‌دهند پرکاری تیروئید در بین نوجوانان شیوع بالایی دارد که به بی ثباتی هیجانی و فعالیت بیش از اندازه منجر می‌شود. این بی‌ثباتی هیجانی به کم صبری و عدم تحمل و در نتیجه تصمیم‌گیری عجولانه بدون در نظر گرفتن پیشایندها و پیامدها همراه است. بیشتر نوجوانان، دوره‌هایی از خشم و ناامیدی عمیق و گذرا را تجربه می‌کنند زیرا نوجوانی دوره عدم بلوغ و عدم رشد هیجانات در نظر گرفته می‌شود. از این رو شکست تحصیلی، دنبال نکردن علائق، تماشای مدام تلویزیون یا گوش دادن زیاد به آهنگ در نوجوانان می‌تواند طبیعی باشد. به دلیل همین عدم رشد هیجانات، افکار و اعمال ناگهانی مربوط به خودکشی در نوجوانان دیده می‌شود و نیز، خلق متغیر یک لحظه ناراحت و لحظه‌ای بعد خوشحال- از سوی بسیاری از والدین گزارش شده است. قشقرق‌ها و هیجانات طوفانی نوجوانان در زمره همین بی‌ثباتی هیجانی قرار دارند.

7- رویاپردازی نوجوانان
اغلب مرزهای واقعیت را در رویا می‌شکنند و بسیاری از امیال و خواسته‌های خود را در تخیلات خویش برآورده می‌سازند. این رویاپردازی می‌تواند به قدرت تصمیم‌گیری وثبات هیجانی آنها در آینده کمک کند. از سویی دیگر، این رویاپردازی شدید می‌تواند به رویاهای روزانه، فرار از واقعیت، ساختن یک جهان فانتزی و حتی تبدیل شدن به یک هنرمند خلاق منجر شود.

8- پرستش قهرمانان/ سلبریتی‌ها و
در اغلب نوجوانان یک هنرمند یا فوتبالیست معروف، معلم یا یکی از آشنایان و بستگان را به عنوان یک فرد تاثیرگذار در ذهن خود می‌پرورانند و شروع به تقلید مستقیم یا غیرمستقیم از وی می‌کنند. در مواردی این منبع مورد ستایش، ممکن است عضو یک گروه خلافکار بوده و یا به طور کلی ویژگی‌های منفی داشته باشد که متاسفانه مورد تقلید نوجوان قرار می‌گیرد. 9- تفریحات نوجوانان به شدت علاقه به تفریح؛ به خصوص تفریح گروهی و با همسالان خود دارند و خانواده می‌بایست این نیاز نوجوان را با توجه به شرایط خانوادگی، کنترل و برآورده کنند.
 

دلیلی که  سازمان ملل تصمیم گرفت روزی را به نام نوجوانان جهان اعلام کند؟
همه چیز از سال ١٩٦٥ در یکی از جلسه‌های مجمع عمومی سازمان ملل آغاز شد. در این زمان، نمایندگان کشورها در سازمان ملل به اهمیت نقش نیروها و باورهای نوجوانان در توسعه جامعه های انسانی پی برده بودند و به همین سبب یک بیانیه به نام «بیانیه ترویج مفاهیم صلح، احترام متقابل و پذیرش دیدگاه های دیگر انسان ها برای نوجوانان»، منتشر کردند.

دو دهه پس از انتشار این بیانیه، سازمان ملل، سال ١٩٨٥ را «سال جهانی نوجوانان: توسعه، مشارکت و صلح» نامید. این نامگذاری توجه جهانیان را بیش تر از پیش به اهمیت نقش نوجوانان در ترویج این مفاهیم و بکارگیری آن ها در جامعه آینده متوجه کرد. در سال ١٩٩٥ و ده سال پس از سال جهانی نوجوان، سازمان ملل تعهداتش در ارتباط با نوجوان ها را گسترش داد و به مشکلات این بخش از جامعه در هزاره پیش رو پرداخت.

نتیجه، راهکاری بود که به نام «برنامه جهانی اقدام برای نوجوانان تا سال ٢٠٠٠ و پس از آن»، (World Programme of Action for Youth to the Year 2000 and Beyond)، منتشر شد و در دسترس همگان قرار گرفت.


«برنامه جهانی اقدام برای نوجوانان تا سال ٢٠٠٠ و پس از آن» در «دیوان سیاست گذاری اجتماعی و توسعه»، (DSPD) سازمان ملل، برای آگاه کردن جامعه انسانی از شرایط زیست و حقوق و آرزوهای نوجوانان تنظیم شده و همزمان می کوشد نوجوانان را به عنوان بخشی فعال در تصمیم گیری کشورها برای دستیابی به صلح و توسعه جهانی وارد کند. نامگذاری روزی جهانی برای نوجوانان هم بخشی از همین برنامه است. مجمع عمومی سازمان ملل در جلسه خود در دسامبر (دی ماه) سال ١٩٩٩، پیشنهاد گردهمایی جهانی «وزیران مسئول امور نوجوانان» را برای نامگذاری روزی به نام نوجوانان پذیرفت و ١٢ آگوست، روزی که این وزیران در لیسبن پرتقال گردهم آمده بودند را برای گرامی داشت جهانی نوجوانان برگزید.

پس از نامگذاری این روز، سازمان ملل کشورها را به انجام فعالیت های آگاهی بخش درباره اهمیت دادن به نوجوان ها و حقوق آن ها با توجه به برنامه جهانی اقدام برای نوجوانان تا سال ٢٠٠٠ و پس از آن فراخواند. هم اکنون نیز سازمان ملل در گزارشی سالانه به بررسی شرایط زندگی نوجوانان جهان و مسائل آن ها با توجه به موضوع روز جهانی نوجوان می پردازد و می‌کوشد برای برطرف کردن آن ها راهکارهایی جهانی پیشنهاد کند.

روز جهانی نوجوان به طور رسمی از سال ٢٠٠٠ برگزار می‌شود و هر سال یکی از مسائل مهم مربوط به نوجوانان را به عنوان موضوع روز جهانی نوجوان مطرح می‌کند.

گفتنی است در مناسبت ملی ما ۸ آبان ماه، سالروز شهادت محمدحسین فهمیده نوجوان ۱۳ ساله‌ای است که در دوران دفاع مقدس آسمانی شد، به همین مناسبت این روز به عنوان روز «نوجوان و بسیج دانش‌آموزی» نامگذاری شد.

متن تبریک روز نوجوان
ای نوجوان :کاش می‌شناختی خودت را !
کاش از روزنه باز آسودگی ؛ خودت را بیرون می کشیدی و فردایی می شدی .
کاش می‌دانستی این تازگی که در وجودت رخنه کرده ؛ عجیب مرموز تمام می‌شود .
چرا که آمدنش با کلنجار‌های‌ بی وقفه ذهن تو هم سو شده است و با بی قراری‌هایت هم موزیک .
پر شتاب می گذرد ؛ بی ان که دریابی‌اش .
روز نوجوان گرامی باد
تبریک روز نوجوان

نوجوان اما پر از دلدادگی است
او پر از انگیزه آزادگی است
بوی باروت و مسلسل، بوی خون
جانفشانی‌های‌ پی در پی، جنون
واحد پول جنون پروانگی است
شعله‌های‌ آتش و دیوانگی است
روز نوجوان گرامی باد
عکس نوشته روز نوجوان

امروز هستی پیر و کهن احساس می‌کند که
به مرز بلوغ خویش دوباره نزدیک می‌شود
هم موزیک با تو!
روز نوجوان گرامی باد


متن تبریک روز نوجوان
قدر لحظه‌های تو را چه کسی می‌داند، جز تو که در جست و جوی نردبانی محکم، گستره زمین را کوچک می‌بینی و پروازی بلند، حتی بی بال و پر را در سر داری؟!
روز نوجوان گرامی باد.



تهیه کننده:
دکتر آسیه اناری- روانشناس با اضافات بیشتر