۷ اقدام برای کنترل عوارض عصبی دیابت
دیابت عصبی چیست؟
به نقل از «medicalnewstoday» چیزی که به نام دیابت عصبی یا قند خون عصبی می‌شناسیم نوعی اختلال است که با افزایش میزان اضطراب و استرس در افراد ایجاد میشود. در این حالت میزان قند خون فرد با افزایش کنترل نشده‌ای روبه‌رو میشود که می‌تواند در افراد دیابتی خطرناک باشد. افزایش قند خون در بدن در زمان استرس، عصبانیت یا شرایط روانی مشابه به خاطر نحوه پاسخ بدن به شرایط استرس‌زا است؛ پاسخی که در طول تکامل ایجاد شده‌است. در این شرایط بدن خود را در حالت جنگ یا گریز می‌بیند و به همین خاطر میزان زیادی انرژی آزاد می‌کند تا ماهیچه‌ها از آن استفاده کنند.
در حالت استرس بدن کورتیزول و آدرنالین آزاد می‌کند که باعث می‌شوند میزان گلوکز در خون افزایش یابد. در افراد سالم این قند به راحتی قابل کنترل است. اما اگر سازوکار انسولین از قبل دچار اختلال باشد برای مثال در افراد دیابتی، افزایش کورتیزول و آدرنالین می‌تواند منجر به افزایش بیش‌ازحد قند در خون میشود. بیش از ۶۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت به "نوروپاتی دیابتی" مبتلا می‌شوند که به مرور دردها بیشتر، شدیدتر و طولانی‌تر می‌شوند. در این میان کلید اصلی جلوگیری از این آسیب‌های عصبی، کنترل موثر قند خون است و پیشنهادهایی هم برای کنترل موثر این عارضه، ارائه میشود.
به نقل از «medicalnewstoday» چیزی که به نام دیابت عصبی یا قند خون عصبی می‌شناسیم نوعی اختلال است که با افزایش میزان اضطراب و استرس در افراد ایجاد میشود. در این حالت میزان قند خون فرد با افزایش کنترل نشده‌ای روبه‌رو میشود که می‌تواند در افراد دیابتی خطرناک باشد. افزایش قند خون در بدن در زمان استرس، عصبانیت یا شرایط روانی مشابه به خاطر نحوه پاسخ بدن به شرایط استرس‌زا است؛ پاسخی که در طول تکامل ایجاد شده‌است. در این شرایط بدن خود را در حالت جنگ یا گریز می‌بیند و به همین خاطر میزان زیادی انرژی آزاد می‌کند تا ماهیچه‌ها از آن استفاده کنند.
در حالت استرس بدن کورتیزول و آدرنالین آزاد می‌کند که باعث می‌شوند میزان گلوکز در خون افزایش یابد. در افراد سالم این قند به راحتی قابل کنترل است. اما اگر سازوکار انسولین از قبل دچار اختلال باشد برای مثال در افراد دیابتی، افزایش کورتیزول و آدرنالین می‌تواند منجر به افزایش بیش‌ازحد قند در خون میشود. بیش از ۶۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت به "نوروپاتی دیابتی" مبتلا می‌شوند که به مرور دردها بیشتر، شدیدتر و طولانی‌تر می‌شوند. در این میان کلید اصلی جلوگیری از این آسیب‌های عصبی، کنترل موثر قند خون است و پیشنهادهایی هم برای کنترل موثر این عارضه، ارائه میشود.
بنابر اعلام دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، با ۷ گام زیر میتوان عوارض عصبی دیابت را کنترل کرد:
_ حفظ و کنترل قند خون: کنترل قند خون یکی از مهمترین اقداماتی است که فرد مبتلا به دیابت برای پیشگیری یا محدود کردن آسیب‌های عصبی می‌تواند انجام دهد. رعایت یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و تکرار تست قندخون چند بار در روز به وسیله دستگاه گلوکومتر، همراه با مصرف داروهای کنترل کننده قند خون بسیار مهم است.
_ آگاهی از علائم: شما به عنوان یک فرد دیابتی باید نسبت به علائم نوروپاتی آگاهی داشته باشید و در صورت مشاهده اولین نشانه‌ها با پزشک خود تماس بگیرید. نشانه‌ها شامل بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و درد در پاها، احساس ضعف و ... است. با پزشک خود در مورد هرگونه تغییر در هضم غذا، دفع مدفوع، ادرار و همچنین دردهای عصبی ناگهانی صحبت کنید.
_ چک کردن روزانه زخم‌ها: مبتلایان به نوروپاتی دیابتی هرگونه زخم یا تاول کوچک در اندام، به خصوص پاهایشان را باید فورا درمان کنند؛ چون در غیر این صورت زخم تمایل به عفونی شدن خواهد داشت. هر گونه نشانه‌های زخم بین انگشتان و کف پا باید به طور کامل بررسی شود. برای این کار میتوان از آینه نیز کمک گرفت. کوچک‌ترین زخم در ناحیه پا نباید نادیده گرفته شود.
_ شستشوی مداوم پاها: پاها هر روز باید با آب ولرم و پاک کننده‌های ملایم حداقل یک بار شستشو داده شوند. بعد از شستشوی پاها به خصوص مابین انگشتان را باید به طور کامل خشک کرد. برای جلوگیری از هر گونه ترک یا زخم ناشی از خشکی پا، میتوان از کرم‌های مرطوب کننده استفاده کرد. اصلاح وضعیت ناخن‌ها، استفاده از کفش‌های مناسب و استفاده مداوم از جوراب هنگام استفاده از کفش، سدهای محافظتی در برابر ابتلا به زخم پای دیابتی هستند که منجر به قطع عضو میشود.
_ انتخاب کفش مناسب: شما باید به عنوان یک فرد دیابتی، کفش‌های مناسب و راحت خریداری کرده و از پوشیدن کفش‌های پلاستیکی، پنجه تنگ، پاشنه بلند، جلو یا پشت باز و همچنین کفش‌ها و دمپایی‌های لغزنده خودداری کنید. قبل از پوشیدن کفش، داخل آن را از نظر وجود اجسام خارجی بررسی کنید و هرگز پا برهنه نباشید؛ حتی در منزل سعی کنید از دمپایی و جوراب مناسب استفاده کنید.
_ مشورت با پزشک در مورد روش‌های درمانی: هدف از درمان، رهایی از مشکلات ایجاد شده و پیشگیری از تخریب بیشتر اعصاب است. نخستین گام کنترل قندخون است، زیرا از پیدایش مشکلات جدید و بدتر شدن عوارض قبلی پیشگیری می‌کند. در مواردی که قرص‌ها نمی‌توانند قندخون را به خوبی کنترل کنند، تزریق انسولین معمولا مفید واقع میشود.
هنگام شب میتوان از مسکن‌ها استفاده کرد. برای بهبود عوارض گوارشی پیشنهاد میشود تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید و میزان غذای مصرفی در هر وعده را کم کنید. همچنین از مصرف غذاهای پرچربی و پرفیبر پرهیز کنید. برای جلوگیری از ضعف و سرگیجه، تغییر وضعیت ایستادن و نشستن را آهسته انجام دهید. گاهی برای بهبود ضعف اندام‌ها ممکن است فیزیوتراپی توصیه شود.
_ اجتناب از مصرف سیگار: پرهیز از سیگار کشیدن، بهترن گزینه برای حفظ سلامت کلی در دیابتی‌ها است. سیگار خود عامل خطر ابتلا به نوروپاتی دیابتی محسوب میشود و اثرات زیانبار بر سیستم گردش خون دارد.
_ حفظ و کنترل قند خون: کنترل قند خون یکی از مهمترین اقداماتی است که فرد مبتلا به دیابت برای پیشگیری یا محدود کردن آسیب‌های عصبی می‌تواند انجام دهد. رعایت یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و تکرار تست قندخون چند بار در روز به وسیله دستگاه گلوکومتر، همراه با مصرف داروهای کنترل کننده قند خون بسیار مهم است.
_ آگاهی از علائم: شما به عنوان یک فرد دیابتی باید نسبت به علائم نوروپاتی آگاهی داشته باشید و در صورت مشاهده اولین نشانه‌ها با پزشک خود تماس بگیرید. نشانه‌ها شامل بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و درد در پاها، احساس ضعف و ... است. با پزشک خود در مورد هرگونه تغییر در هضم غذا، دفع مدفوع، ادرار و همچنین دردهای عصبی ناگهانی صحبت کنید.
_ چک کردن روزانه زخم‌ها: مبتلایان به نوروپاتی دیابتی هرگونه زخم یا تاول کوچک در اندام، به خصوص پاهایشان را باید فورا درمان کنند؛ چون در غیر این صورت زخم تمایل به عفونی شدن خواهد داشت. هر گونه نشانه‌های زخم بین انگشتان و کف پا باید به طور کامل بررسی شود. برای این کار میتوان از آینه نیز کمک گرفت. کوچک‌ترین زخم در ناحیه پا نباید نادیده گرفته شود.
_ شستشوی مداوم پاها: پاها هر روز باید با آب ولرم و پاک کننده‌های ملایم حداقل یک بار شستشو داده شوند. بعد از شستشوی پاها به خصوص مابین انگشتان را باید به طور کامل خشک کرد. برای جلوگیری از هر گونه ترک یا زخم ناشی از خشکی پا، میتوان از کرم‌های مرطوب کننده استفاده کرد. اصلاح وضعیت ناخن‌ها، استفاده از کفش‌های مناسب و استفاده مداوم از جوراب هنگام استفاده از کفش، سدهای محافظتی در برابر ابتلا به زخم پای دیابتی هستند که منجر به قطع عضو میشود.
_ انتخاب کفش مناسب: شما باید به عنوان یک فرد دیابتی، کفش‌های مناسب و راحت خریداری کرده و از پوشیدن کفش‌های پلاستیکی، پنجه تنگ، پاشنه بلند، جلو یا پشت باز و همچنین کفش‌ها و دمپایی‌های لغزنده خودداری کنید. قبل از پوشیدن کفش، داخل آن را از نظر وجود اجسام خارجی بررسی کنید و هرگز پا برهنه نباشید؛ حتی در منزل سعی کنید از دمپایی و جوراب مناسب استفاده کنید.
_ مشورت با پزشک در مورد روش‌های درمانی: هدف از درمان، رهایی از مشکلات ایجاد شده و پیشگیری از تخریب بیشتر اعصاب است. نخستین گام کنترل قندخون است، زیرا از پیدایش مشکلات جدید و بدتر شدن عوارض قبلی پیشگیری می‌کند. در مواردی که قرص‌ها نمی‌توانند قندخون را به خوبی کنترل کنند، تزریق انسولین معمولا مفید واقع میشود.
هنگام شب میتوان از مسکن‌ها استفاده کرد. برای بهبود عوارض گوارشی پیشنهاد میشود تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید و میزان غذای مصرفی در هر وعده را کم کنید. همچنین از مصرف غذاهای پرچربی و پرفیبر پرهیز کنید. برای جلوگیری از ضعف و سرگیجه، تغییر وضعیت ایستادن و نشستن را آهسته انجام دهید. گاهی برای بهبود ضعف اندام‌ها ممکن است فیزیوتراپی توصیه شود.
_ اجتناب از مصرف سیگار: پرهیز از سیگار کشیدن، بهترن گزینه برای حفظ سلامت کلی در دیابتی‌ها است. سیگار خود عامل خطر ابتلا به نوروپاتی دیابتی محسوب میشود و اثرات زیانبار بر سیستم گردش خون دارد.
مرجع : ایسنا
