نکات کليدي رفتار با کودک هنگام بيماري
پاسخ: زهرا حسين زاده ملکي - روان شناس:
معمولا بيماري کودک يکي از چالش برانگيزترين و استرس زاترين موقعيت هايي است که والدين با آن مواجه مي شوند، به همين دليل مديريت رفتارها و نحوه رفتارشان با کودک بسيار دشوار است. از سويي درمان بيماري کودک مستلزم توجه خاص آنان است و از سوي ديگر اين نگراني وجود دارد که فرزندشان به چنين رفتارهاي دلسوزانه‌اي عادت کند و پس از بهبود رفتارهاي نامطلوبي را بروز دهد. در ادامه به چند راهبرد که مي تواند در مديريت رفتار کودک طي دوران بيماري کمک کند، اشاره مي کنيم:
* والدين لازم است بدانند که بداخلاقي ها يا بهانه گيري هاي کودکان طي دوران بيماري به احتمال زياد صرفا ناشي از بيماري آنان است و مسلما با بهبود وضعيت جسماني کودک حالات نامطلوب رواني او تداوم نخواهد داشت؛ بنابراين هنگامي که کودکي بيمار مي شود، والدين مي توانند بدون ترس از ايجاد مشکلات رفتاري در کودک اندکي از مقررات هميشگي بکاهند و روي بهبود سلامت جسماني کودک متمرکز شوند.
* به خاطر داشته باشيد که وقتي کودکي بيمار است، به علت محدوديت هايي که در تفکر و درک موضوعات دارد به شدت دچار تشويش مي شود. او نمي تواند پيش بيني کند که به زودي بهبود مي يابد، در نتيجه کنترل بر رفتارهايش را از دست مي دهد و به اطمينان جويي از والدينش نياز دارد. اين نگراني به صورت غر زدن، نياز به نزديک بودن به والدين، بهانه گيري و حتي گاه پرخاشگري بروز مي کند به همين دليل نبايد رفتارهاي موقتي کودک را به صورت سبک رفتاري هميشگي او در نظر گرفت و در همان زمان بيماري دست به اصلاح اين رفتارها زد اما نبايد آن قدر هم از قوانين قابل اجرايي که در توان جسمي و رواني کودک هست چشم پوشي کرد که برگشت به اصول و مقررات قبلي برايش دشوار باشد.
* البته بهتر است دليل اين کوتاه آمدن از اجراي قوانين را براي کودک توضيح دهيد تا درک کند که به علت شرايطي که در آن قرار دارد، مقررات خانه تغيير کرده است. نکته اصلي در «نحوه» توضيح اين موضوع براي کودکان است؛ زيرا نبايد اين کاهش مقررات را به صورتي مطرح کرد که او احساس کند «چقدر خوب است که هميشه بيمار باشم». به همين دليل همان گونه که برخي از مقررات مثل جمع کردن وسايل يا انجام تکاليف برداشته مي شود برخي آزادي ها مانند بازي در خارج از خانه را نيز متقابلا محدود کنيد. همچنين اين مسائل را بايد با لحني محبت آميز و در عين حال مقتدرانه عنوان کرد.
* در بسياري از مواقع در حقيقت اين مشکل کودک نيست که پس از بهبود نمي تواند رفتاري عادي داشته باشد بلکه مسئله به والدين مربوط است! در موارد زيادي، مشاهده شده است که والدين پس از ابتلاي کودک به يک بيماري، قادر نيستند بر اضطراب خود غلبه کنند و رفتاري عادي داشته باشند. کودکان اغلب اين احساس نگراني و اضطراب پدر و مادر خود را متوجه مي شوند در نتيجه ممکن است رفتارهاي نامطلوبي را بروز دهند تا توجه آنان را به خود جلب کنند و يا آن که به خاطر اين که اين نگراني ها به کودک انتقال مي يابد با کوچک ترين درد يا ناراحتي، کودک دچار نگراني در مورد سلامت خود و مضطرب شود.
* اگر پس از طي دوران بيماري باز هم کودک براي دريافت همان توجهات خاص اصرار مي ورزد، بايد سبک رفتاري خود با او را ارزيابي کنيد.
شايد به طور کلي آن ميزان که نياز دارد از توجه شما برخوردار نيست و شيوه رفتار شما نيازهاي رواني او را تأمين نمي کند يا آن که بيماري آثاري روي او داشته است که به اين رفتارها منجر مي شود.
* براي آن که کودک تفاوت دوران بيماري با زمان بهبود را تشخيص دهد همين که بيماري اش بهبود يافت، به او بگوييد که از اين پس ديگر مي تواند از آزادي هايي که داشته است بهره مند شود. به عنوان مثال ديگر اجازه دارد که با دوستانش بازي کند و متقابلا از او انتظار داريد قوانين و مسئوليت هاي سابق خود را نيز انجام دهد.
* به صورت ناگهاني او را از تمام توجه و محبتي که در دوران بيماري به او ارائه مي کرديد محروم نسازيد اما توجه خود را معطوف به کارهايي کنيد که از او انتظار داريد انجام دهد يعني با مشاهده از سرگيري رفتارهاي مطلوب و انجام مسئوليت ها، او را تشويق و حتي پاداش هايي هرچند کوچک برايش فراهم کنيد.
* چنان چه مشکلات رفتاري کودک تداوم يافت مسائل مربوط به سلامت جسماني کودک را بررسي کنيد گاه ضعف ناشي از بيماري و يا کمبود مواد ضروري در بدن به افزايش پرخاشگري يا بهانه گيري کودک منجر مي شود اما اگر در اين زمينه از سلامت کودک اطمينان يافتيد از مشاوره حضوري با يک روان شناس کودک نيز مي توانيد استفاده کنيد.
خراسان
