شایعترین مشکل پوستی مصدومان شیمیایی

این متخصص پوست و مو با بیان اینکه گازهای شیمیایی که در زمان جنگ تحمیلی علیه ما به کار رفته اند دو دسته بودند، گفت: بعضی ها مثل گازهای اعصاب یا گازهای خون که کشنده هستند و بعضی دیگر مانند گاز خردل، که بیشترین استفاده هم از این نوع بود، بیشتر از آن که کشنده باشند، مهارکننده نیروها هستند. گاز خردل به صورت مایع است که سریع تبخیر می شود. در فاز حاد، علائمی که گاز خردل ایجاد می کند متناسب با غلظت آن و دوری و نزدیکی مصدوم با محل انفجار است. گاز خردل یک سوزاننده یا یک حساسیت ایجاد کننده نیست. گاز خردل وارد پوست می شود و در هسته سلولهای پوست می نشیند، سیستم هسته سلول را تخریب می کند و از کار می اندازد و باعث ایجاد مشکلات بعدی در بیمار می شود.

امیری ادامه داد: آنچه در بحث مصدومان شیمیایی با آن روبرو هستیم عوارض مزمن گاز خردل است، چون از بدن دفع نمی شود و تا آخر عمر با فرد است. گاز خردل روی پوست، چشم و ریه تاثیر می گذارد. الان در شکل مزمن آن، بیشترین درگیری را در ناحیه پوست به علت وسعت آن داریم. همچنین کشور ما در بحث عوارض مزمن گاز خردل یک قربانی است و در هیچ جای دنیا تحقیقات درمانی در مورد آن انجام نداده اند.

وی با بیان اینکه ضایعات اولیه در مصدومیت با گاز خردل، ضایعات تاخیری هستند، افزود: اگر فاصله مصدوم از محل انفجار دور باشد معمولاً به صورت قرمزی خفیف خودش را نشان می دهد و هر چه مدت تماس و غلظت گاز بیشتر باشد، این شدت بیشتر باشد. قرمزی پوست به سوزش، دانه های آبدار ریز و نهایتاً تخریب لایه های سطحی پوست و تشکیل یک لایه سیاه رنگ در محل منجر می شود. اگر بدن فرد دچار عفونت نشود؛ این علائم تا دو هفته بهبود می یابند. ولی مشکل اصلی وقتی اتفاق می افتد که گاز وارد بدن می شود و به طور قابل توجهی در تمامی ارگانهای بدن نفوذ می کند. در این صورت ضایعات ثانویه اتفاق می افتد و مصدومیت وارد فاز مزمن می شود که عوارض آن تا الان که حدود 25 سال از جنگ گذشته است، دیده می شود. در ضایعات ثانویه درصدی از بیماران دچار عفونت می شوند و در درصدی هم به خصوص در نواحی چین ها بافتهای اسکاری (جوش گاها) ایجاد می شود.

مسئول کمیته پوست مرکز تحقیقات آسیبهای شیمیایی با بیان اینکه درمانها عمدتا معطوف به عوارض مزمن مصدومیت شیمیایی در روی پوست است، اظهارکرد: این عوارض و طیف ضایعات در افراد مختلف، متفاوت است. بیشترِ ضایعات پوستی مصدومان شیمیایی در افراد عادی هم وجود دارد ولی در این افراد ضایعات با شدت و شیوع بیشتری وجود دارند. یکی از مشکلات جدی در این مصدومیت، خشکی پوست است که از عوارض آن ایجاد خارش حاد مزمن ناحیه ای و در نتیجه ضخیم شدن پوست است. افزایش حساسیت های پوستی مصدومان شیمیایی خیلی بالاتر از حالت عادی است، اما میزان شیوع سرطانهای پوستی این افراد تفاوت چندانی با افراد عادی ندارد. در کل، 20 تا 25 بیماری پوستی است که در مصدومان شیمیایی خیلی بیشتر دیده می شود.

این متخصص پوست و مو با بیان اینکه در مجموع یک فرد مصدوم شیمیایی می تواند به کمک درمانهای موجود یک زندگی راحت و قابل تحمل داشته باشد، خاطرنشان کرد: شایعترین تظاهر پوستی مزمن مصدومان شیمیایی خشکی پوست و خارش است.

امیری با اشاره به اینکه در گذشته از داروهای کورتونی برای رفع خشکی پوست و خارش استفاده می شد، افزود: در حال حاضر از جایگزین های خوبی مانند فنول که از ترکیبات غیرکورتونی هستند و تاثیر خوبی هم در کاهش خارش پوست دارند، استفاده می شود. همچنین امروزه استفاده از آنتی هیستامین های خوراکی، چون نقش مهمی در کاهش خارش نداشتند و خواب آور بودند، به حداقل رسیده است.