بهترين برخورد با صرع را ياد بگيريد
مي گويند صرع ترس ندارد، بيماري‌اي که به‌دليل تخليه الکتريکي غيرطبيعي در سلول هاي قشر مغز به‌وجود مي آيد و مي تواند باعث اختلالهاي ناگهاني، گذرا و متناوب در سلول هاي مغز شود و علايم متنوعي مانند اختلال هوشياري، علايم حرکتي، علايم حسي و حتي علايم رواني گذرا ايجاد کند.
در اين مطلب درباره اين بيماري صحبت کرده ايم. آمار شيوع اين بيماري، بدون در نظر گرفتن آمار 4 درصدي تب و تشنج کودکان 6 ماهه تا 5 ساله، بين نيم تا 2 درصد از جمعيت عمومي است.
شما دقيقا به چه نوع تشنجي صرع مي‌گوييد؟
صرع انواع گوناگون و علايم بسيار متنوعي دارد که در ميان آنها چند نوع صرع معروف‌تر هستند؛ مثلا يک نوع صرع، «صرع بزرگ» نام دارد که در اثر تخليه الکتريکي ناگهاني و همزمان در هر دو نيمکره مغز به وجود مي آيد و باعث بيهوشي کامل بيمار مي شود. به همين دليل در اين نوع صرع احتمال افتادن، ضربه به سر، گاز گرفتن زبان و خروج کف از دهان زياد است.
«مات زدگي» نيز نوع ديگري از صرع است که معمولا در سنين مدرسه رخ مي دهد و به‌صورت خيرگي و مات زدگي ديده مي شود. در اين نوع صرع، کودک ممکن است حدود چند ثانيه اتفاق‌‌هايي که مي‌افتد، به ياد نياورد اما بيهوش نمي شود.
انواع صرع ها و تشنج هاي ديگري هم وجود دارند که علايم رواني ايجاد مي کنند؛ مثل احساس غربت در مکان هاي آشنا يا احساس غريبگي با آشنايان و برعکس، احساس آشنايي با افراد غريبه، توهم بينايي يا ديدن اجسامي که وجود ندارند، کوچک‌تر يا بزرگ‌تر ديدن اشياء و... علايم صرع هاي حرکتي هم شامل يک حرکت گذرا و ناگهاني در يک سمت بدن به صورت حرکات پرشي يا جهشي در يک اندام يا حتي پرش‌گذراي لب است.
آيا بعد از اتمام حمله مي?توان به بيمار غذا يا نوشيدني داد؟
معمولا بعد از حمله صرع، بيمار خواب آلود، گيج و منگ است و اگر تشنج عمومي کرده باشد، درد شديدي در اندام?ها و فشردگي و کوفتگي در بدن احساس مي کند و بيشتر تمايل دارد بخوابد بنابراين بهتر است موادقندي يا غذايي نخورد اما بعد از بيدار شدن از خواب، مي تواند مايعات بنوشد. بيماران مبتلا به صرع بعد از حمله بايد از خوردن غذاهاي سنگين خودداري کنند زيرا ممکن دچار استفراغ شوند و مايعات حاصل از برگشت غذا، وارد ريه شان شود.
چه توصيه اي به مادر کودکان مبتلا به صرع داريد؟
اگر کودک در سن مدرسه باشد، حتما بايد معلم و مربيان مدرسه از آن اطلاع داشته باشند تا در صورت بروز حمله، اقدام‌هاي لازم را انجام دهند. اگر کودک در سن پايين تري قرار دارد و دچار تب و تشنج مي شود، حتما بايد در منزل ديازپام باشد زيرا گاهي چکاندن آمپول ديازپام داخل مقعد کودک يا خنک کردن و پاشويه کردن وي، از شروع حمله تشنج جلوگيري مي‌کند. مادران بايد بدانند يکبار تشنج صدمه اي به کودک نمي زند اما اگر تکرار شد، بايد کودک را به بيمارستان برسانند.
آيا بيماران مبتلا به صرع مي توانند ازدواج کنند و بچه دار شوند؟
بله، فقط بايد قبل از ازدواج فرد مقابل را از بيماري خود آگاه کنند تا در آينده دچار مشکل نشوند. همچنين خانم هاي مصروعي که قصد بارداري دارند، بايد قبل از باردار شدن به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند و مشاوره بگيرند. قطعا مصرف دارو در دوران بارداري نياز است ولي برخي داروها به جنين صدمه مي زنند بنابراين بايد با داروهاي ديگري جايگزين شوند.
درمان بيماري صرع چگونه است؟
درمانش دارويي و البته طولاني مدت است و بيمار بايد حداقل 2 تا 4 سال بعد از آخرين تشنج، دارو مصرف کند. اين داروها با توجه به تغييرات نوار مغز و بهبود آن، به‌تدريج و طي 6 ماه تا يک سال کم و در نهايت قطع مي‌شود. حتما بايد عوارض دارو به اطلاع بيماران برسد و معاينه و آزمايش هاي دوره اي انجام شود. نکته مهم اينکه بيمار بايد به موقع داروهايش را مصرف کند و خودسرانه مصرف دارو را قطع نکند. قطع خودسرانه دارو شايع‌ترين علت صرع پايدار است.
چگونه مي‌توانيم احتمال بروز حمله‌هاي صرع را کم کنيم؟
داشتن شيوه زندگي سالم، يعني داشتن خواب منظم، نداشتن بيدار خوابي هاي متعدد طي شب، مصرف نکردن دخانيات و الکل، پيشگيري از ابتلا به يبوست و ساير مشکلات گوارشي، خوردن صبحانه و پيشگيري از گرسنگي، قرار نگرفتن در مکان هاي پر سر و صدا، با صداي موسيقي بلند يا در معرض نورهاي شديد و متناوب حاصل از مانيتور، رقص نور و... از عوامل موثر در بهبود وضع بيماران مبتلا به صرع است.
آنها فقط با نظر و مشورت با پزشک خود مجازند رانندگي کنند. يکي از باورهاي غيرمنطقي در مورد بيماري صرع اين است که مصرف غذاهايي با طبع سرد مثل خيار، هندوانه، گيلاس و ... باعث بروز تشنجي شود، در حالي‌که از نظر علمي، رژيم غذايي خاصي که باعث ايجاد بيماري صرع يا تشنج شود يا رژيمي که بتواند از بروز اين بيماري جلوگيري کند، وجود ندارد.
کمک‌هاي اوليه در صرع
1. نترسيد! فقط خونسردي خود را حفظ کنيد و مراقب باشيد بيمار حين حرکات شديدي که دارد، به جايي نخورد يا از بلندي سقوط نکند.
2. او را به پهلو بخوابانيد و راه تنفسي اش را باز نگه‌داريد. يعني اگر در دهان او جسم خارجي مثل دندان مصنوعي، بقاياي استفراغ، آدامس، لقمه غذا و... وجود دارد، به سرعت آن را خارج کنيد تا باعث خفگي نشود.
3. اگر يقه لباس محکم بسته شده، آن را شل کنيد تا بيمار تنفس بهتري داشته باشد.
4. دستتان را داخل دهان او نبريد زيرا عضلات فک بسيار قوي هستند و در صورت قفل شدن دهان، ممکن است آسيب شديدي به دستهايتان وارد شود.
5. برخي افراد براي اينکه دندان ها به هم قفل نشوند و بيمار احيانا زبانش را گاز نگيرد، چوب، قاشق يا هر وسيله اي که دم دستشان باشد، داخل دهان بيمار مي گذارند اما اين کار خطرناک است و ممکن است باعث آسيب بيشتر بيمار شود.
6. اصلا مانع حرکات شديد بيمار نشويد و اجازه بدهيد تشنج تمام شود.
7. معمولا تشنج کسي را نميکشد و معمولا بعد از 5 تا 10 دقيقه تمام مي شود و به اقدام خاص ديگري نياز نيست، مگر اينکه تعداد حمله ها زياد باشد و بيش از نيم ساعت طول بکشد يا در فواصل بين حمله ها، فرد هوشياري خود را به دست نياورد. در اين صورت بايد حتما اورژانس را خبر کرد ولي براي فردي که سابقه تشنج دارد و فقط يکبار آن هم کوتاه مدت تشنج مي کند، به اقدام خاصي نياز نيست.
