‏60 درصد مردم از خدمات سلامت روان استفاده نمی‌کنند

میگنا: سیدکاظم ملکوتی با اشاره به برنامه ملی پیشگیری از خودکشی گفت: این برنامه به همت وزارت ‏بهداشت در تمام استان‌ها اجرا می‌شود و هدف از آن شناسایی تمام افراد در معرض خودکشی و حمایت از این افراد است. این کار در خانه‌های بهداشت با حضور ‏بهورزان و مراقبان سلامت تا سطح بیمارستان‌ها و متخصصان روانپزشکی انجام می‌شود. در حال حاضر در 70 تا 80 درصد استان‌ها اجرا می‌شود. ‏برنامه دیگری نیز از سال گذشته در 4 استان کرمانشاه، ایلام، لرستان و آذربایجان غربی آغاز شده است.‏

مشاور برنامه ملی پیشگیری از خودکشی وزارت بهداشت گفت: برنامه دیگر در این راستا مربوط به ثبت آمار خودکشی است. زیرا وقتی ‏آمار دقیق‌ باشد، بهتر می‌توان کار پیشگیری از خودکشی را انجام داد، بر اساس آمار موجود میانگین خودکشی در کشور بین 5.5 تا 6 در صد هزار نفر در سال است، این آمار ‏در جهان حدود 11 در صد هزار نفر در سال است بنابراین آمار خودکشی در ایران به مراتب کمتر از میانگین جهانی است.

ملکوتی اظهار داشت: اولویت اجرای برنامه پیشگیری از خودکشی چهار استان کرمانشاه، ایلام، لرستان و آذربایجان غربی است که در این استان ها آغاز شده است البته وضعیت این اقدام در شهرستان های این چهار استان متفاوت است و در برخی از این شهرستان ها آمار خودکشی از میانگین کشوری بیشتر است، بنابراین انجام اقدامات پیشگیرانه در این 4 استان از اهمیت ‏بیشتری برخوردار است.‏

وی درباره عمده‌ترین دلایل خودکشی در کشور گفت: دلایل متعدد و مکمل در این راستا وجود دارد. از جمله این دلایل ‏می‌توان به عوامل اجتماعی مثل بیکاری و مشکلات اقتصادی، عوامل روانی مثل بیماری‌های اعصاب و روان و افسردگی، عوامل ‏خانوادگی شامل اختلافات بین زن و شوهر تازه ازدواج کرده و بین کودکان و والدین، سوء مصرف مواد مخدر و سیگار و الکل اشاره ‏کرد.‏

مشاور برنامه ملی پیشگیری از خودکشی وزارت بهداشت درباره میزان موفقیت برنامه‌های وزارت بهداشت در کاهش ‏خودکشی در کشور گفت: این برنامه در کاهش سرعت خودکشی موفق بوده، اما در کاهش آمار خودکشی موفق نبوده است که علت آن نبود ساختار مناسب و مشکلات دیگر اس که مدیریت آن در اختیار وزارت بهداشت نیست و البته در زمینه آموزش عمومی و شناسایی افراد در معرض خطر خودکشی نیز ضعف‌هایی ‏وجود دارد.‏
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: آموزش‌ها و کارهای خوبی برای مراقبان سلامت در راستای پیشگیری از ‏خودکشی انجام می‌شود، اما فکر می‌کنم عملکرد آنچنان که باید موثر نیست. دلایل این موضوع متفاوت است. گاهی افرادی که در ‏معرض خودکشی هستند به علت خجالت و مسائل دیگر به دنبال درمان نمی‌روند. یعنی حتی وقتی افراد در معرض خطر خودکشی شناسایی می‌شوند نیز باز هم به دنبال درمان نمی‌روند و در واقع مسائل فرهنگی و آموزش‌های عمومی مانع از موفقیت برنامه پیشگیری از ‏خودکشی در کشور است.‏

این روان‌پزشک درباره راه‌کار موفقیت برنامه ملی پیشگیری از خودکشی گفت: اول از همه باید آموزش تمام افراد و البته سازمان‌های ‏موثر اجتماعی در دستور کار قرار بگیرد تا مردم از داشتن بیماری افسردگی یا فکر خودکشی خجالت نکشند و به دنبال درمان باشند. ‏برای این منظور باید رسانه‌ها وارد کار شوند. حتی مسئولان نیز باید تغییر رفتار دهند. ائمه جمعه نیز می‌توانند ماهی یک بار درباره ‏سلامت روان و افسردگی صحبت کنند.‏
ملکوتی ادامه داد: مشکل این‌جاست که 60 درصد مردم از خدمات سلامت روان استفاده نمی‌کنند و در نتیجه عوارض آن بروز پیدا ‏می‌کند. گاهی مدیران مدارس می‌گویند که درباره خودکشی حرف نزنید، زیرا ممکن است دانش آموزان خودکشی کنند. اما این یک باور ‏غلط است که نیاز به اصلاح دارد.‏

مشاور برنامه ملی پیشگیری از خودکشی وزارت بهداشت تاکید کرد: زیرساخت‌هایی مثل خانه‌های بهداشت در روستاها در بسیاری از ‏کشورهای دیگر وجود ندارد باید از این زیرساخت‌ها استفاده مناسب کرد. از طرفی باید توجه کرد که اورژانس اجتماعی با ‏هزینه‌های فراوانی که انجام داده چقدر در این راستا موثر بوده است. بر اساس آخرین تحقیقات متوجه شدیم که میزان رضایت از ‏اورژانس اجتماعی 123 حدود 5 تا 10درصد است.‏

محمد رضا شالبافان، دبیر اجرایی دومین همایش ملی پیشگیری از خودکشی نیز به خبرنگار ایرنا گفت:این همایش ١٨ و ١٩ شهریور همزمان با روز جهانی پیشگیری از خودکشی به همت دانشگاه علوم پزشکی ایران، جمعیت ملی پیشگیری از خودکشی و وزارت بهداشت در سالن همایش های رازی تهران برگزار می شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران افزود: هدف اصلی این همایش ایجاد تعامل علمی بین بخش های مختلفی است که در زمینه پیشگیری از خودکشی با نگاه اجتماعی، روان شناختی و پزشکی فعالیت می کنند. این همایش بیش از ٥٠ سخنران علمی در دو بخش خواهد داشت و در پایان روز اول همایش از ساعت ١٨ تا ٢١ با همت دانشجویان پزشکی، یکی از فیلم های معروف مرتبط با موضوع همایش پخش می شود و مورد نقد علمی قرار می گیرد.

شالبافان گفت: همچنین چهار کارگاه توانمندسازی درمانگران و مداخله گران ویژه مسائل روان برای مداخله به هنگام و بهتر برای پیشگیری از خودکشی افراد برای جمعیت های خاص و بیماری های ویژه برگزار می شود.

این روانپزشک گفت: این همایش ویژه روانپزشکان، روان شناسان، پزشکان عمومی، مددکاران اجتماعی، پرستاران و غیره خواهد بود و امیدواریم اثرات مثبتی برای شرکت کنندگان به همراه داشته و در کاهش آمارهای کاهش خودکشی در کشور موثر باشد.