ردپای کم‌رنگ «روانشناسی جنایی» در سینمای ایران

کافیست کمی به عقب برگردیم تا بازهم رگه‌های حضور حوزه میان رشته‌ای روانشناسی جرم را در سینمای ایران حس کنیم. فیلم‌هایی همچون «هیس دخترها فریاد نمی‌زنند»، «رنگ شب»، «کارناوال مرگ»، «قتل آنلاین»، «خوابگاه دختران» از این دست فیلم‌ها هستند که ردپای روانشناسی جرم در آنها آشکار است. به این معنی که در روایت و بستر فیلم اگر قصه وقوع یک جرم بیان می‌شود به شکلی خلاصه پیش‌‌زمینه‌های وقوع جرم و عناصر روانی هم بیان می‌گردد. مثلاً اینکه مجرم کودکی بدی داشته (هیس دخترها فریاد نمی‌زنند)، همسرش خیانت کرده(به رنگ شب)، خانواده خشنی داشته(قتل آنلاین)، مشکلات روانی و عاطفی درمان نشده دارد(خوابگاه دختران). همه این فیلم‌ها و درخشش آنها و برخی فیلم‌های دیگر که نام بردنشان از حوصله خارج است نشان می‌دهد که جامعه روانی تشنه پاسخ به این سؤال است که چرا مجرم یا قاتلی این چنین متولد می‌شود؟ و دوست دارد پاسخ این سؤال را در فیلم‌های این ژانر ببیند. اینجاست که کارگردان‌های ژانر جنایی یا حادثه‌ای باید از کارشناسان این حوزه کمک بگیرند. فراموش نباید کرد که حوزه روانشناسی جرم از مهم‌ترین گرایش‌های به نسبت تازه‌ای است که در سراسر جهان در راستای پیشگیری از جرم و از بین بردن زمینه‌های وقوع جرم به کار گرفته می‌شود.و اتفاقاً به کار این روزهای جامعه ایران و طبیعتاً سینمای همین جامعه خواهد آمد.


در بحث فروش هم شاید این بحث مطرح شود که این چنین قصه‌هایی در گیشه موفق نیستند، اما تجربه متری شش و نیم خلاف این مسأله را اثبات می‌کند. هرچند که ردپای روانشناسی جرم هم در این فیلم چندان برجسته نیست اما باز هم همین که حضور دارد جای امیدواری است. همین که فیلم به ریشه‌های اجتماعی و فرهنگی و خانوادگی شکل‌گیری یک جرم و مجرم حرفه‌ای توجه می‌کند، جای بسی خوشحالی و نویدبخش پررنگ‌تر شدن این نگاه در آینده است.