اختلال آهنگ خواب چیست؟
یکی از اختلالات خواب، اختلال آهنگ خواب است. یعنی با وجود آن که مدت و کیفیت خواب فرد طبیعی است ولی در ساعت های غیرمعمول به خواب می رود. یکی از موارد آن جلو افتادن فاز خواب است، یعنی فرد زودتر از معمول به خواب می رود و زودتر نیز از خواب بیدار می شود که به معنای ناتوانی در بیدار ماندن در غروب و خوابیدن در ساعات صبحگاهی است. به عنوان مثال، فرد ساعت 8 شب احساس خواب آلودگی شدید می کند و به خواب می رود و از ساعت 4 صبح به بعد بیدار است. در این اختلال هر چند تعداد ساعاتی که در خواب سپری می شود و کیفیت خواب در حد طبیعی است، ولی برای فرد مشکلاتی را ایجاد می کند. مثلاً نمی تواند در میهمانی ها و فعالیت های شبانه حضور یابد و از طرف دیگر بیدار شدن زودهنگام وی نیز برای خود فرد و اطرافیانش دردسرساز می شود.
این حالت معمولاً هنگامی اختلال محسوب می شود که زمان به خواب رفتن قبل از ساعت 9 و موقع بیدار شدن قبل از ساعت 5 صبح باشد و فرد به رغم همه ی سعی اش نتواند تغییری در آن ایجاد کند. در این موارد تلاش فرد برای بیدار ماندن ممکن است باعث چرت زدن در جمع، بروز سوانح رانندگی یا کمبود مزمن خواب شود.
برای درمان این اختلال ثبت ساعات به خواب رفتن و بیدار شدن و سپس به تأخیر انداختن زمان خواب به صورت تدریجی و طی یک برنامه ی مشخص توصیه می شود. مواجهه با نور و دارودرمانی نیز می تواند کمک کننده باشد. دسته دیگری از افراد نمی توانند صبح ها به موقع از خواب بیدار شوند در عوض شب ها تا دیر وقت بیدارند، این افراد نیز دچار یکی از انواع اختلال ریتم خواب هستند که تأخیر مرحله ی خواب نامیده می شود.
در این اختلال زمان خوابیدن و بیدار شدن به طور قابل ملاحظه ای دیرتر از زمان معمول است، هر چند که در شروع، دوام و کیفیت خواب مشکلی وجود ندارد ولی فرد به طور معمول شب ها تا دیروقت بیدار است و صبح ها نمی تواند به موقع از خواب بیدار شود. این افراد به رغم سعی نیز قادر نیستند که شب ها زود به خواب روند و این اختلال موجب بروز مشکل در انجام دادن وظایف فردی و اجتماعی شان می شود.
این اشخاص معمولاً دیر در کلاس یا محل کار حاضر می شوند و با مشکلات شغلی فراوانی روبه رو هستند. برای درمان این اختلال جلو انداختن تدریجی زمان به رختخواب رفتن توصیه می شود. مواجهه ی صبحگاهی با نور و دارودرمانی نیز می تواند کمک کننده باشد.
منبع مقاله : شمس علیزاده، نرگس، (1388)، اختلال خواب(شناخت اختلالات و آشنایی با بهداشت خواب)، تهران: نشر قطره، چاپ اول
