جراحي آخرين راهکار بيماران مبتلا به دردهاي مفصلي است
افرادي که دچار ضربه ناشي از حوادث شده اند بيشترين نياز را به جراحي مفصل پيدا مي کنند دردهاي اسکلتي- عضلاني يکي از شايع ترين دردها در ميان مردم کشور ماست. سبک نادرست زندگي و نداشتن فعاليت بدني نامناسب و استفاده غيراصولي از وسايل و امکانات زندگي باعث شده است دردهاي اسکلتي- عضلاني بيش از گذشته در ميان مردم به ويژه جوانان گسترش يابد. اما با توجه به پيشرفت جراحي ارتوپدي مشکلات بسياري از مبتلايان قابل رفع است. خوشبختانه در کشور ما جديدترين و بهترين راهکارهاي درماني بيماري هاي مرتبط با ارتوپدي انجام مي شود. درباره جراحي تعويض مفصل زانو با رئيس انجمن جراحان ارتوپدي کشور گفت وگويي داشته ايم که در ادامه مي آيد.
جراحي هاي ارتوپدي
بخش بزرگي از جراحي هاي ارتوپدي به علت «تروما» يا ضربه ناگهاني به مفصل انجام مي شود مانند افرادي که در تصادفات رانندگي، سيل، زلزله و حوادثي از اين قبيل به جراحي ارتوپدي نياز پيدا مي کنند.
صدمات تروما و درمان آن ها جدا از جراحي هاي انتخابي بررسي مي شود؛ زيرا در شرايط بحراني اتفاقي براي فرد افتاده است و وي به ناچار بايد عمل شود. دکتر غلامعلي عکاشه رئيس انجمن جراحان ارتوپدي ايران با بيان اين مطلب به خراسان مي گويد: تعداد زيادي از بيماران ما در کشور جزو اين دسته هستند و تجربه جراحان ايراني به علت تعداد بالاي جراحي هاي ارتوپدي روز به روز بيشتر شده است.
دسته دوم بيماراني هستند که در روند درمان دردهاي اسکلتي- عضلاني نياز به جراحي پيدا مي کنند و در کشور ما علت بيشتر جراحي ها ابتلا به آرتروز است که جراحي هايي مثل تعويض مفصل، لگن، زانو، مچ پا را در پي دارد.
آرتروز زانو
آرتروز زانو به عنوان يکي از شايع ترين بيماري ها در کشور ما شناخته شده است که طي آن غضروف مفصل زانو تخريب مي شود. اين بيماري بيشتر در سالمندان و افراد چاق مشاهده مي شود. دکتر عکاشه با اشاره به اين که تعويض مفصل زانو تا ۴۰ سال پيش يک رويا بود اما اکنون به عنوان يک عمل مرسوم و قابل اطمينان در تمام دنيا براي افرادي که آرتروز پيشرفته دارند، محسوب مي شود، مي گويد: يکي از مهم ترين عوامل در موفقيت اين نوع جراحي، انتخاب صحيح بيمار و زمان مناسب جراحي و البته پزشک و جراح مناسب است. در واقع براي تضمين موفقيت عمل بايد اين پيش شرط ها را رعايت کرد. بيماري بايد عمل تعويض مفصل زانو را انجام دهد که درد وي آن قدر زياد است که کيفيت زندگي اش تحت تاثير قرار گرفته است. بيمار بايد توانايي پذيرش جراحي بزرگي مثل تعويض مفصل زانو را داشته باشد. بهتر است بيمار بالاي ۵۵ تا ۶۰ سال باشد تا به عنوان آخرين راهکار، چندين سال به زندگي کم درد يا بي درد وي کمک کند. به عبارت ديگر در آرتروزهاي پيشرفته دردناک هيچ راهي بهتر از جراحي تعويض مفصل زانو نداريم.
از سوي ديگر جراحي بايد آخرين راهکار درماني باشد؛ درست مثل دنداني که کشيده مي شود تا دندان مصنوعي جاي آن را بگيرد و در اين مورد به آخر خط درمان مي رسيم. همين امر در مورد تعويض مفصل هم صادق است؛ تعويض مفصل زانو آخرين راهکار درماني محسوب مي شود. طي عمل تعويض مفصل، بخش هاي تخريب شده مفصل را برمي داريم و به جاي آن فلز يا پلاستيک سمپتيک مي گذاريم. عمده ترين مفاصلي که به تعويض نياز پيدا مي کند زانو و لگن است. دکتر عکاشه تاکيد مي کند: از آن جا که علم ارتوپدي رابطه تنگاتنگي با فناوري و تجهيزات فيزيکي دارد، در قرن حاضر تحولات اساسي در اين رشته مشهودتر از ديگر رشته هاست و در حال حاضر با توجه به گستردگي اين فناوري در کشور به جرأت مي توان گفت از بسياري از کشورها جلوتر هستيم.
درمان PRP قطعي نيست
روش درماني PRP در رفع و کاهش دردهاي جلوي زانو و تورم تاندون ها موثر است اما با وجود تبليغات بسيار زياد، اين روش به هيچ وجه در درمان آرتروز و پارگي مينيسک تاثيري ندارد. دکتر عکاشه تصريح مي کند: در روش درماني PRP تزريق پلاسماي غني از پلاکت خون در بهبود وضعيت آسيب ديدگان مفصلي از جمله مبتلايان به آرتروز تاثير دارد و جزو درمان هاي دارويي جديدي است که تبليغات زيادي درباره آن انجام شده است. تزريق پلاکت هاي غني شده پلاسماي خون که از بيمار گرفته و به خودش تزريق مي شود، مقاومت بدن را بالا مي برد و در درمان برخي آسيب هاي وارده به مفاصل و تاندون ها موثر است. اما نکته اين جاست که بايد جايگاه واقعي خود را پيدا کند و در مواردي که کاربرد واقعي ندارد، از اين روش استفاده نشود.
وي ادامه مي دهد: همچنين اين روش در رفع و کاهش دردهاي جلوي زانو موثر است و بيشتر در درمان تورم اطراف تاندون ها کاربرد دارد و در ترميم پارگي آن و درمان آرتروز نيز کارايي ندارد.رئيس انجمن جراحان ارتوپدي ايران ضمن تاکيد بر اين که مطالعات جهاني نشان دهنده بهبودي نسبي به مدت محدود در درمان آسيب هاي مفصلي به شيوه PRP است، اظهار مي کند: در ايران هنوز تجربه چنداني در اين زمينه نداريم. نتايج کوتاه مدت اين شيوه درماني خوب بوده اما به هيچ وجه در درمان آرتروز و پارگي هاي مينيسک تاثيري ندارد.
توصيه ها
کاهش وزن و اصلاح سبک زندگي از بهترين راه هاي پيشگيري و کنترل عارضه آرتروز زانو است. رئيس انجمن جراحان ارتوپدي ايران ادامه مي دهد: بيماران نبايد چهارزانو بنشينند، بايد از توالت فرنگي استفاده کنند، با کمک ميز نماز بخوانند و سعي کنند تا حد ممکن به زانوي خود فشار وارد نکنند. نکته اين جاست که بسياري از مردم تصور مي کنند که مي توانند با مصرف داروهاي مسکن درد خود را بهبود دهند و عارضه را درمان کنند، در صورتي که اصلاح سبک زندگي اصل اساسي در کنترل و درمان آرتروز زانو است. خراسان
