مثبت اندیشی بمنزله یک مهارت

از اولین روزهایی که مارتین سلیگمن روان شناسی مثبت را به عنوان رویکردی جدید از علم روانشناسی به دنیا معرفی کرد، حدود دو دهه میگذرد. در طول این سالها روان شناسی مثبت، فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشته است.

به گزارش میگنا دکتر مانا چم زاده در ادامه این یادداشت اختصاصی اضافه کرده است : مهم ترین دستاورد روانشناسی مثبت را می توان توجه ویژه اش به ظرفیت های مثبت انسانی برای رسیدن به شکوفایی و نیک زیستی در نظر گرفت، تکیه بر قابلیت ها و توانمندی های انسان در کنار پذیرش ضعف ها و کاستی ها، به جای تمرکز صرف بر درمان اختلالات و بیماری های روانی. شناسایی و پرورش ویژگی های مثبت انسان مانند؛ امید، شادی، خرد، تاب آوری، مثبت اندیشی، خوش بینی، غرقگی، پشتکار و ...  در مرکز توجه و مطالعات روان شناسی مثبت بوده است

  ما اکنون در اینجا قصد داریم با نگاهی به مهارت مثبت اندیشی به عنوان یکی از ظرفیت های مثبت انسان که نقشی کلیدی در بهبودی و سلامت روان افراد بازی می کند، بپردازیم.

امروزه گفتگو در مورد مثبت اندیشی تا حدی چالش برانگیز است، به دلیل وجود مطالبی که درقانون جذب و روان شناسی زرد مطرح شده، برگزاری کلاس ها و دوره های غیر علمی از طرف برخی افراد با تحصیلات نامرتبط با روان شناسی و بعضا بی اطلاع از رویکرد روان شناسی مثبت و اصولش ارائه شده، جامعه را از مفهوم واقعی و علمی مهارت مثبت اندیشی دور کرده است.

حال مارتین سلیگمن درباره ی مثبت اندیشی و خوش بینی می گوید:" مبنای مثبت اندیشی و خوش بینی، در عبارت های امیدوار کننده یا تجسم موفقیت جای ندارد، بلکه در نحوه ی تفکر افراد درباره ی علتها ریشه دارد.
هر یک از ما در نسبت دادن امور، به علل مختلف، عادت های خاصی داریم که این عادت خاص سبک تبیین نام دارد." سبک تبیین یا سبک توضیحی هر فرد می گوید که او چگونه علت موفقیت یا شکست هایش را توضیح می دهد و علت آنها را چگونه تبیین می کند؟

آیا در عدم موفقیت هایش همیشه خودش را مقصر می داند یا ممکن است  علتی در بیرون  از خودش هم وجود داشته  باشد؟ (شخصی سازی) آیا عدم موفقیت هایش را همیشگی می داند یا موقتی وگاهی می داند؟ ( تدوام) آیا در همه ی زمینه ها خود را شکست خورده می بیند یا فقط در یک زمینه ی خاص این طور می بیند؟ ( فراگیر بودن) . پس همانطور که دیدیم سبک تبیین هر فرد از سه بخش؛ شخصی سازی، تداوم و فراگیر بودن تشکیل شده است که شامل توضیحات هر فرد برای علت کارهایش است و این موارد مبنای مثبت اندیشی را تشکیل می دهند.

مثبت اندیشی یکی از مهارت های انسان است و در صورتی که به طور صحیح آموزش داده شود، یکی از راهکارهایی است که باعث حفظ عزت نفس در فرد شده و سلامت روانی اش را بهبود می بخشد .

در مثبت اندیشی ما یاد می گیریم با شناخت و پذیرش موضوع یا رویداد شروع کنیم و پس از یادگیری و به کارگیری تکنیک هایی برای مواجهه ی کارآمد و سازنده با آن موضوع و یا رویداد رو به رو شویم.

یکی از آموزش های مهم در مهارت مثبت اندیشی پذیرش و پرداختن به هر دو وجه انسان اعم از توانمندیها و ضعف ها است، توجه به امکانات و کاستی ها  و در مرحله ی بعدی با تمرکز بر امکانات و توانمندیها پیش رفتن است .

جایی که با خود  می گوییم: با توجه به تمام آنجه می دانم، اکنون چه باید کرد و اکنون چه کاری از من ساخته است؟ در زمینه ی مهارت های مثبت اندیشی و آموزش این مهارت ها بیش از دو دهه در سراسر جهان پژوهش و تحلیل های آماری فراوانی شده است.

در زمینه ی آموزش و اثر بخشی مهارت های مثبت اندیشی بر سلامت جسمانی، سلامت روانی ، افسردگی،  بیماریها و سرعت بخشی روند بهبودی، بر انگیزه ها و پیشرفت تحصیلی و کارها، بر تاب آوری و نقش آن، بر رضایت از زندگی و کیفیت زندگی و... تحقیقات علمی زیادی شده است. 

به طور کلی مثبت اندیشی نوعی تفکر همراه با امید و انگیزه بخشی است که باعث می شود ویژگی های مثبت دیگرِ افراد  نیز مجال ظهور یابند.
اکنون یادآوری این نکته ی مهم نیز ضرورت دارد که  هر رفتاری ریشه در هیجان های درونی ادراک شده توسط فرد دارد و درک این هیجانها و احساس ها مقدور نیست مگر با پی بردن به افکار و اندیشه هایی که در ذهن افراد جاریست. آموزش تفکر مثبت همراه با راهکارهای علمی اثبات شده، فرد را برای رویارویی با چگونگی و چرایی فکر و اندیشه اش آماده می کند، هم چنین از افسردگی   فرد می کاهد و از درماندگی جلوگیری می کند، سیستم ایمنی بدن را مقاوم کرده وشانس افراد را برای شروع دوباره پس از شکست و سختی ها و بیماریها افزایش می دهد.

 در پایان سخن؛ تکنیک ها و راهکارهای آموزشی که بر اساس رویکردهای روانشناسی مثبت و توسط متخصصان و پژوهشگران در این زمینه برنامه ریزی شده اند معرف علمی بودن این روش و نوع آموزه های آن هستند و موضوعی برای اندیشیدن به اینکه چه چیزی ارزش یادگیری و به کارگیری را دارد.