باهمسر بد دهان چه بايدکرد؟
دختري هستم ۲۰ ساله، ۲ سال است که ازدواج کرده ام، در زندگي هيچ چيز کم ندارم ولي چيزي که باعث مي شود از زندگي خسته بشوم اين است که همسرم با وجود اين که همه کار برايم انجام مي دهد متأسفانه بددهان است و همه خوبي هايي را که برايم انجام داده است از بين مي برد. لطفاً راهنمايي ام کنيد. (کد ۱۲۶)شوهرم به خاطر مسائل جزئي و کم اهميت با من پرخاشگري مي کند و رفتار خوبي ندارد حتي جلوي ديگران. (کد ۳۷۹)
مردي هستم ۴۲ ساله، همسرم بددهان است، حتي جلوي فرزندم ناسزا مي گويد ولي من سکوت مي کنم. (کد ۳۶۷)
اگر منظور از بددهاني، ابراز خشم با استفاده از کلمات نامناسب و واژه هاي توهين آميز باشد، در اين صورت ابتدا بايد شناختي کلي از احساس خشم و دلايل بروز آن به دست آوريم، سپس راهکارهايي را که مي تواند کمک کند تا اين احساس را کنترل کنيم و به شکلي سالم بروز دهيم، بررسي کنيم.
خشم چيست؟
«خشم» يک هيجان ناخوشايند اما طبيعي و گاه حتي ضروري براي انسان است که انرژي ذهني و جسمي قابل توجهي را صرف خود مي کند. دلايل برانگيخته شدن خشم در افراد و موقعيت هاي مختلف متفاوت است. گاهي تصور در معرض تهديد قرار گرفتن، آسيب ديدن يا از دست دادن اموال و دارايي هاي شخصي و گاهي هم زير سوال رفتن ارزش ها و عقايد و احترام فرد را خشمگين مي کند. همچنين برآورده نشدن انتظارات و توقعات از خود يا ديگران يا به عبارت ديگر ناکامي در رسيدن به اهداف مورد انتظار از عوامل ديگر ايجاد خشم است.
چه کساني زودتر خشمگين مي شوند؟
نکته ديگري که بد نيست به آن اشاره شود اين است که برخي افراد بيش از ديگران مستعد خشمگين شدن هستند. به عنوان مثال مي توان گفت: افرادي که نياز مبرم به کامل بودن يا ترس شديدي از اشتباه کردن دارند، کساني که از اعتماد به نفس پاييني برخوردارند و نياز افراطي به تأييد اطرافيان دارند و از اين که از آن ها انتقاد شود هراس دارند و افرادي که نياز دارند ديگران را کنترل کنند بيش از ديگران در معرض تجربه احساس خشم قرار دارند. همچنين همه افراد گاهي اوقات در شرايطي خاص مانند بيماري، خستگي و يا استرس بيش از ديگر شرايط معمول زندگي مستعد خشمگين شدن هستند.
روش هاي ابراز خشم
همه افراد به صورت يکسان اقدام به ابراز خشم نمي کنند. روش هاي ابراز خشم با توجه به ويژگي هاي شخصيتي و تجربيات گذشته افراد و حتي بسته به موقعيت متفاوت است. اما به طور کلي مي توان اين واکنش ها را در ۳ دسته ابراز «منفعلانه»، ابراز «افراطي و پرخاشگرانه» و «رويارويي مثبت» جاي داد. رفتارهايي چون غيبت، ناسزاگويي زير لب، تحقير، اعتياد و... مصداق پاسخ هاي انفعالي است. کتک کاري و برخوردهاي فيزيکي، فحاشي و توهين و بددهاني و رفتارهايي از اين قبيل نمونه هايي از پاسخ هاي پرخاشگرانه است.
پاسخ سالم به احساس خشم
اين که بتوانيم درباره دلايل خشم خود مستقيم و صريح صحبت کنيم و جايي که لازم است قاطعانه و محکم از حقوق خود دفاع کنيم رويارويي مثبت، موثر و پاسخي سالم به اين احساس است.
اگر به مطالبي که گفته شد توجه کنيم مي بينيم که خشم در اغلب مواقع در شرايطي تجربه مي شود که فرد به شکلي ناکام شده است. در روابط زناشويي گاه درک نشدن و نگرفتن پاسخ مورد انتظار از طرف مقابل معادل ناکامي است.
قدم اول: علت را پيدا کنيد
شايد قدم اول براي حل مشکل بددهاني همسر يا واکنش هايي از اين قبيل پيدا کردن علتي است که همسرمان را عصباني مي کند. در صورتي که زوجين درباره انتظارات و نيازهاي خود بدون قضاوت کردن و در فضايي که هر دو آماده گوش کردن هستند، گفت وگو کنند بسياري از موانع که مي تواند به ناکامي منجر شود کنار مي رود و خشم به ميزان قابل توجهي کاهش پيدا مي کند. اين نکته بايد مدنظر قرار گيرد که ما نمي توانيم به اطلاعات ذهن همسرمان دستيابي پيدا کنيم، همين طور که او هم از آن چه در ذهن ما مي گذرد اطلاع ندارد، پس چاره اي نداريم که درباره آن چه فکر مي کنيم روشن و صريح صحبت کنيم تا همسرمان از آن چه ما مي خواهيم و نياز داريم مطلع شود. نکته ديگري که مي تواند در اين باره کمک کننده باشد شنيدن حرف هايي است که همسر ما در پس اين کلمات زننده بيان مي کند. چرا که وقتي فردي نتواند به شکل مستقيم توقعات و احساسات خود را بيان کند معمولاً آن ها را در قالبي که گاه نامناسب است بيان مي کند. توجه به اين موضوع تا حدي از ايجاد يک احساس منفي در ما مي کاهد و کمک مي کند بتوانيم طرف مقابل را آرام و او را ترغيب کنيم که درباره آن چه خشمگين اش کرده صحبت کند. هر چند بايد توجه داشت ايجاد اين شرايط به تمرين و پيگيري و البته همکاري زوجين نيازمند است. مسئله مهم ديگر اين است که خشم و در پي آن پرخاشگري يک باره رخ نمي دهد، اين که ما بتوانيم زمينه هاي ايجاد کننده خشم را تشخيص دهيم امکان جلوگيري از تشديد آن را از همان ابتدا به ما مي دهد.
و در آخر اين مسئله قابل تأمل است که ما در مقابل همسري که پرخاشگري مي کند نبايد منفعل عمل کنيم و صرفاً تحمل کنيم و از کنار موضوع بگذريم. شايد آرام کردن فردي که عصباني است و سپس در شرايط مناسب موضوع را با وي مطرح کردن و در نهايت حل کردن تعارضات، رفتاري مسئولانه نسبت به خود و همسرمان باشد و حتي او را نيز در شرايطي قرار دهد که مسئوليت رفتار خود را بپذيرد و براي تغيير و اصلاح آن قدمي بردارد.
جوادبهروزي فر- خراسان
