سکسکه Hiccup / چرا سکسکه می کنیم ؟
تعریف : سکسکه شامل انقباض مکرر و ریتمیک دیافراگم و عضلات بین دنده ای قفسه سینه است که اغلب موقتی است ولی گاهی می تواند تهدید کننده حیات باشد . سکسکه ممکن است تا ۴۸ ساعت و حتی گاهی تا یکماه ادامه یابد .
اما واقعا سکسکه چیست؟ سکسکه چیزی است که بی گمان همه در طول زندگی خود با آن مواجه شدهاند. هقهقهای بیامانی که در صورت تداوم، فرد را مستأصل میکند و در مواردی حالت بیماری به خود میگیرد. در زبان لاتین به سکسکه SINGULTUS اطلاق می شود که از لغت SINGULT به معنی تلاش برای نفس کشیدن در حین هق هق گریه مشتق شده است. سکسکه انقباض تشنجی و شدید ماهیچههای تنفسی است و با پایین رفتن غیر عادی دیافراگم و بسته شدن دهانه حنجره همراه است. انسدادغیر ارادی گلوت یعنی همان دهانه حنجره باعث تولید صدای سکسکه میشود، این صدا در زمان عمل دم ایجاد میشود.
سکسکه یک دم غیر ارادی و قوی است که در نوزادان ، کودکان و بالغین تجربه می شود . سکسکه از انقباضات ناخودآگاه و مکرر عضله دیافراگم حاصل می گردد . سکسکه یک علامت است و نه یک بیماری. در ایجاد سکسکه دیافراگم عضله بزرگ و نازکی که قفسه سینه را از شکم جدا میسازد و عصب فرنیک (عصبی که دیافراگم را به مغز وصل میکند) نقش دارند. تقریباً همه ممکن است دچار سکسکه شوند، حتی جنینی که در رحم مادر است.
سکسکه شامل انقباض مکرر و ریتمیک دیافراگم و عضلات بین دنده ای قفسه سینه است که اغلب موقتی است ولی گاهی می تواند تهدید کننده حیات باشد . سکسکه ممکن است تا ۴۸ ساعت و حتی گاهی تا یکماه ادامه یابد . سکسکه در دو جنس مرد و زن دیده می شود ولی در مردان می تواند بصورت مداوم و غیرقابل درمان در مردان دیده شود .
در اغلب زبانها، کلمه معادل سکسکه از صدای طبیعی آن گرفته شده (مثلاً hiccup در زبان انگلیسی). در ایجاد سکسکه، دیافراگم (عضله بزرگ و نازکی که قفسه سینه را از شکم جدا میکند) و عصب فرنیک (عصبی که دیافراگم را به مغز وصل می کند) نقش دارند. سکسکه در واقع یک علامت است و به خودی خود بیماری نیست. اغلب اپیزودهای سکسکه گذرا و خوشخیم هستند، ولی اگر سکسکه بیش از ۴۸ ساعت طول بکشد، سکسکه مداوم محسوب می گردد و حتما نیاز به بررسی بیشتر دارد تا عامل ایجادکننده آن یافت گردد. هر عاملی که عصب فرنیک یعنی همان عصب عضله دیافراگم را تحریک کند، باعث انقباض این عضله میگردد. خوردن یا آشامیدن غذاهای داغ و تحریک کننده، بیماری پرده جنب که روی ریهها را میپوشاند، پنومونی یا عفونت بافت ریه، اورمی یا تجمع مواد سمی که قرار است از طریق ادرار دفع گردند، اختلالات مری ومعده ولوزالمعده، حاملگی، تحریک مثانه، هپاتیت، سابقه اعمال جراحی بخصوص در منطقه شکم، خنده شدید یا احساسات قوی از علل خوشخیم و کماهمیت سکسکه میباشند. غذا خوردن زیاد هم از آنجا که معده در زیر دیافراگم قرار دارد و معده پر باعث تحریک دیافراگم می شود از علل غیر خطرناک سکسکه است. گاهی هم علل خطرناکی در کار است از جمله آبسه و تومورهای ساختمانهای مجاورکه سبب فشار بر روی اعصاب دیافراگم و نهایتا بروز سکسکه میگردد. گاهی هم سکسکه بعد از اعمال جراحی در اثر آسیب خفیف عصب واگ در حین لولهگذاری که به منظور بهبود تنفس بیمار در حین بیهوشی و عمل جراحی انجام میگردد، بروز میکند. در اثر آسیب ناشی از بعضی از توکسینها به خصوص الکل، ضربه مغزی و یا بیماری بخشهای خاصی از مغز هم سکسکه ایجاد میشود.
چرا سکسکه می کنیم
سکسکه انقباض تشنجی و شدید ماهیچههای تنفسی است و با پایین رفتن غیر عادی دیافراگم و بسته شدن دهانه حنجره همراه است. انسداد دهانه حنجره باعث تولید صدای سکسکه میشود، این صدا در زمان عمل دم ایجاد میشود.
به گزارش سرویس علمی پژوشی ایسکانیوز، در اغلب زبانها، کلمه معادل سکسکه از صدای طبیعی آن گرفته شده (مثلاً hiccap در زبان انگلیسی)
دهانه حنجره، 35 میلی ثانیه بعد از فعالیت الکتریکی دیافراگم و بالا آمدن ماهیچههای بین دندهای بسته و مانع تنفس میشود.
گاهی سکسکه پدیدهای دورهای است به این معنا که یک حمله خفیف و کوتاه، زمینه را برای سکسکهای طولانی مهیا میکند علت اصلی این پدیده نامعلوم است ولی احتمالاً در نتیجه تحریک ناگهانی مری است.
تناوب طبیعی سکسکه در میان افراد مختلف متفاوت است و تعداد آن بین 60 – 2 سکسکه در دقیقه تغییر می کند.
علایم شایع
یک صدای تند و سریع که در اثر گرفتگی دیافراگم از دهان خارج میشود. این گرفتگی، عضلات ته گلو را به هنگام دم میبندد. * علل و عوامل مؤثر : میکانیسم سکسکه به خوبی درک نشدهاست.
سکسکههای کوتاه مدت یا short معولا به دنبال اتساع معده ویا مصرف الکل ایجاد میشود و به صورت خود به خودی و یا با استفاده از درمانهای محلی بهبود مییابد و نیاز به توجه پزشکی ندارند. یکسری عوامل فیزیولوژیک می تواند ایجاد کننده سکسکه باشد . از این دسته ، بلع هوا هنگام غذاخوردن و یا خوردن غذای زیاد و یا خوردن نوشابه های گازدار می باشد . تغییر در دمای معده بدنبال خوردن نوشابه ها و مواد غذایی سرد و یا گرم می تواند عامل تحریک باشد . بیماریهای عصبی و روانی نیز می تواند شروع کننده سکسکه باشد که از جمله می توان به استرس و بیماریهای شخصیتی ، اشاره کرد . بیماریهای جسمی نیز می تواند علت ایجاد کننده سکسکه باشد که از جمله می توان به بیماریهای دستگاه مغز و اعصاب مثل صدمات ، عفونتها و ضایعات مغزی اشاره کرد . تحریک اعصاب محیطی مغزی نیز از علل مهم سکسکه است . همچنین می توان وجود جسم خارجی در گوش یا عفونت گلو ، گواتر ، زخمهای معده ، عفونتهای داخل شکم ، عفونتهای ریوی را ذکر کرد که محرک سکسکه می باشد . سکته های قلبی نیز گاهی عامل سکسکه هستند . مصرف بعضی از داروها بخصوص داروهای مصرفی در بیماریهای عصبی روانی از علل سکسکه هستند . •یکسری عوامل فیزیولوژیک می تواند ایجاد کننده سکسکه باشد . از این دسته ، بلع هوا هنگام غذاخوردن و یا خوردن غذای زیاد و یا خوردن نوشابه های گازدار می باشد . تغییر در دمای معده بدنبال خوردن نوشابه ها و مواد غذایی سرد و یا گرم می تواند عامل تحریک باشد . •بیماریهای عصبی و روانی نیز می تواند شروع کننده سکسکه باشد که از جمله می توان به استرس و بیماریهای شخصیتی ، اشاره کرد . •بیماریهای جسمی نیز می تواند علت ایجاد کننده سکسکه باشد که از جمله می توان به بیماریهای دستگاه مغز و اعصاب مثل صدمات ، عفونتها و ضایعات مغزی اشاره کرد . تحریک اعصاب محیطی مغزی نیز از علل مهم سکسکه است . همچنین می توان وجود جسم خارجی در گوش یا عفونت گلو ، گواتر ، زخمهای معده ، عفونتهای داخل شکم ، عفونتهای ریوی را ذکر کرد که محرک سکسکه می باشد . سکته های قلبی نیز گاهی عامل سکسکه هستند . •مصرف بعضی از داروها بخصوص داروهای مصرفی در بیماریهای عصبی روانی از علل سکسکه هستند . * نشانه ها : چون سکسکه می تواند یک علامت از بیماریهای مختلف باشد باید تمام بیماریهای جسمی و متابولیک را در این خصوص بررسی کرد . * اهمیت : سکسکه در دو جنس مرد و زن دیده می شود ولی در مردان می تواند بصورت مداوم و غیرقابل درمان در مردان دیده شود . * عوارض : عوارض سکسکه مداوم شامل تغییر در نظم ضربان قلب ( آریتمی ) و برگشت اسید معده ( ریفلاکس ) و اختلال در خواب می باشد . * کارهای تشخیصی : •استفاده از آزمایش خون جهت بررسی وضعیت الکترولیتها و عملکرد کلیه و کبد •در عکسبرداری سینه می توان عفونت یا ضایعات ریوی را تشخیص داد . •در صورت شک به ضایعات مغزی از سی تی اسکن و ام آر آی می توان استفاده کرد . •نوار قلب برای تشخیص بیماریهای قلبی عامل ایجاد کننده سکسکه استفاده می شود . •در صورت نیاز می توان اندوسکوپی ، فلورسکوپی نیز استفاده کرد . پیشگیری
در حال حاضر نمیتوان از آن پیشگیری کرد.
کارهای تشخیصی : استفاده از آزمایش خون جهت بررسی وضعیت الکترولیتها و عملکرد کلیه و کبد در عکسبرداری سینه می توان عفونت یا ضایعات ریوی را تشخیص داد . در صورت شک به ضایعات مغزی از سی تی اسکن و ام آر آی می توان استفاده کرد . نوار قلب برای تشخیص بیماریهای قلبی عامل ایجاد کننده سکسکه استفاده می شود . در صورت نیاز می توان اندوسکوپی ، فلورسکوپی نیز استفاده کرد . عواقب مورد انتظار
سکسکه کوتاهمدت معمولاً نشاندهنده بیماری نیست. این نوع سکسکه بهطور خود به خودی یا غالباً با درمانی که شرح آن داده خواهد شد برطرف میشود. سکسکه مداوم فرد را مستأصل میکند و نیاز به انجام اقداماتی برای فهمیدن دلیل آن وجود دارد. عوارض احتمالی
عارضهای وجود ندارد، مگر این که سکسکه طولانیمدت باشد و وجود یک بیماری جدی را مطرح کند. عوارض سکسکه مداوم شامل تغییر در نظم ضربان قلب ( آریتمی ) و برگشت اسید معده ( ریفلاکس ) و اختلال در خواب می باشد . درمان : در روشهای غیرداروئی جهت درمان از فاکتورهایی می توان استفاده کرد از جمله تحریک حلق از طریق خوردن شکر جامد ، کشیدن زبان به جلو ، غرغره کردن آب . برداشتن محتویات معده از طریق استفراغ یا تخلیه مواد معدی با لوله می تواند در درمان کمک کننده باشد . همچنین تحریک حلق با یک چوب حلقی معاینه و نیز بینی با یک لوله نیز می تواند کمک کننده باشد . تحریک عصب واگ می تواند به رفع سکسکه کمک کند ولی فقط از یکی از روشهای فوق باید استفاده کرد . شستشوی معده با آب سرد ، ماساژ سینوس کاروتید ، فشار ملایم روی کره چشم ، نگه داشتن تنفس و تنفس در یک کیسه پلاستیکی می تواند کمک کننده باشد . از داروهای مختلف نیز برای رفع این مشکل می توان استفاده کرد که بعهده پزشک می باشد . درمانهای اتیولوژیک تا این لحظه در دسترس نیستند ولی استفاده از متوکلروپرامید، کلرپرومازین میتواند موثر باشد. اخیرا استفاده از باکلوفن نیز مجاز شناخته شده است. اسفاده از گاباپنتین (به انگلیسی: Gabapentin) نیز مفید است .
روشهایی که در این جا ذکر میشوند برای دورههای کوتاهمدت سکسکه هستند. سکسکه طولانیمدت باید تحت بررسی پزشکی قرار گیرد. یک یا تعداد بیشتری از روشهای زیر را به کار بندید تا بهترین آنها برای شما معلوم شود.
نفس خود را نگاه دارید و تا ۱۰ بشمارید.
داخل یک کیسه کاغذی تنفس کنید. از کیسه پلاستیکی استفاده نکنید زیرا ممکن است به سوراخ بینی بچسبد.
انگشت شست خود را بین دندانها و لب بالا قرار دهید. سپس لب بالا را با انگشت سبابه خود، درست در زیر سوراخ بینی سمت راست، فشار دهید.
انگشتان سبابه خود را حدود ۲۰ ثانیه داخل هر دو گوش فشاردهید.
یک لیوان آب را به سرعت بنوشید.
نان خشک یا یخ خرد شده قورت دهید.
زبان خود را به ملایمت بکشید.
چشمان خود را ببندید و فشار ملایمی را به کرههای چشم وارد کنید.
یک قاشق چایخوری شکر خشک بخورید.
داروها
معمولاً دارویی برای اختلال مورد نیاز نیست.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
محدودیتی برای آن وجود ندارد.
رژیم غذایی
رژیم خاصی توصیه نمیشود.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر سکسکه بیش از ۸ ساعت طول بکشد.
اگر احتمال میدهید که دارویی باعث سکسکه شما شده است.
سکسکه انقباض تشنجی و شدید ماهیچههای تنفسی است و با پایین رفتن غیر عادی دیافراگم و بسته شدن دهانه حنجره همراه است. انسداد دهانه حنجره باعث تولید صدای سکسکه میشود، این صدا در زمان عمل دم ایجاد میشود.
به گزارش سرویس علمی پژوشی ایسکانیوز، در اغلب زبانها، کلمه معادل سکسکه از صدای طبیعی آن گرفته شده (مثلاً hiccap در زبان انگلیسی)
دهانه حنجره، 35 میلی ثانیه بعد از فعالیت الکتریکی دیافراگم و بالا آمدن ماهیچههای بین دندهای بسته و مانع تنفس میشود.
گاهی سکسکه پدیدهای دورهای است به این معنا که یک حمله خفیف و کوتاه، زمینه را برای سکسکهای طولانی مهیا میکند علت اصلی این پدیده نامعلوم است ولی احتمالاً در نتیجه تحریک ناگهانی مری است.
تناوب طبیعی سکسکه در میان افراد مختلف متفاوت است و تعداد آن بین 60 – 2 سکسکه در دقیقه تغییر می کند.
علایم شایع
یک صدای تند و سریع که در اثر گرفتگی دیافراگم از دهان خارج میشود. این گرفتگی، عضلات ته گلو را به هنگام دم میبندد. * علل و عوامل مؤثر : میکانیسم سکسکه به خوبی درک نشدهاست.
سکسکههای کوتاه مدت یا short معولا به دنبال اتساع معده ویا مصرف الکل ایجاد میشود و به صورت خود به خودی و یا با استفاده از درمانهای محلی بهبود مییابد و نیاز به توجه پزشکی ندارند. یکسری عوامل فیزیولوژیک می تواند ایجاد کننده سکسکه باشد . از این دسته ، بلع هوا هنگام غذاخوردن و یا خوردن غذای زیاد و یا خوردن نوشابه های گازدار می باشد . تغییر در دمای معده بدنبال خوردن نوشابه ها و مواد غذایی سرد و یا گرم می تواند عامل تحریک باشد . بیماریهای عصبی و روانی نیز می تواند شروع کننده سکسکه باشد که از جمله می توان به استرس و بیماریهای شخصیتی ، اشاره کرد . بیماریهای جسمی نیز می تواند علت ایجاد کننده سکسکه باشد که از جمله می توان به بیماریهای دستگاه مغز و اعصاب مثل صدمات ، عفونتها و ضایعات مغزی اشاره کرد . تحریک اعصاب محیطی مغزی نیز از علل مهم سکسکه است . همچنین می توان وجود جسم خارجی در گوش یا عفونت گلو ، گواتر ، زخمهای معده ، عفونتهای داخل شکم ، عفونتهای ریوی را ذکر کرد که محرک سکسکه می باشد . سکته های قلبی نیز گاهی عامل سکسکه هستند . مصرف بعضی از داروها بخصوص داروهای مصرفی در بیماریهای عصبی روانی از علل سکسکه هستند . •یکسری عوامل فیزیولوژیک می تواند ایجاد کننده سکسکه باشد . از این دسته ، بلع هوا هنگام غذاخوردن و یا خوردن غذای زیاد و یا خوردن نوشابه های گازدار می باشد . تغییر در دمای معده بدنبال خوردن نوشابه ها و مواد غذایی سرد و یا گرم می تواند عامل تحریک باشد . •بیماریهای عصبی و روانی نیز می تواند شروع کننده سکسکه باشد که از جمله می توان به استرس و بیماریهای شخصیتی ، اشاره کرد . •بیماریهای جسمی نیز می تواند علت ایجاد کننده سکسکه باشد که از جمله می توان به بیماریهای دستگاه مغز و اعصاب مثل صدمات ، عفونتها و ضایعات مغزی اشاره کرد . تحریک اعصاب محیطی مغزی نیز از علل مهم سکسکه است . همچنین می توان وجود جسم خارجی در گوش یا عفونت گلو ، گواتر ، زخمهای معده ، عفونتهای داخل شکم ، عفونتهای ریوی را ذکر کرد که محرک سکسکه می باشد . سکته های قلبی نیز گاهی عامل سکسکه هستند . •مصرف بعضی از داروها بخصوص داروهای مصرفی در بیماریهای عصبی روانی از علل سکسکه هستند . * نشانه ها : چون سکسکه می تواند یک علامت از بیماریهای مختلف باشد باید تمام بیماریهای جسمی و متابولیک را در این خصوص بررسی کرد . * اهمیت : سکسکه در دو جنس مرد و زن دیده می شود ولی در مردان می تواند بصورت مداوم و غیرقابل درمان در مردان دیده شود . * عوارض : عوارض سکسکه مداوم شامل تغییر در نظم ضربان قلب ( آریتمی ) و برگشت اسید معده ( ریفلاکس ) و اختلال در خواب می باشد . * کارهای تشخیصی : •استفاده از آزمایش خون جهت بررسی وضعیت الکترولیتها و عملکرد کلیه و کبد •در عکسبرداری سینه می توان عفونت یا ضایعات ریوی را تشخیص داد . •در صورت شک به ضایعات مغزی از سی تی اسکن و ام آر آی می توان استفاده کرد . •نوار قلب برای تشخیص بیماریهای قلبی عامل ایجاد کننده سکسکه استفاده می شود . •در صورت نیاز می توان اندوسکوپی ، فلورسکوپی نیز استفاده کرد . پیشگیری
در حال حاضر نمیتوان از آن پیشگیری کرد.
کارهای تشخیصی : استفاده از آزمایش خون جهت بررسی وضعیت الکترولیتها و عملکرد کلیه و کبد در عکسبرداری سینه می توان عفونت یا ضایعات ریوی را تشخیص داد . در صورت شک به ضایعات مغزی از سی تی اسکن و ام آر آی می توان استفاده کرد . نوار قلب برای تشخیص بیماریهای قلبی عامل ایجاد کننده سکسکه استفاده می شود . در صورت نیاز می توان اندوسکوپی ، فلورسکوپی نیز استفاده کرد . عواقب مورد انتظار
سکسکه کوتاهمدت معمولاً نشاندهنده بیماری نیست. این نوع سکسکه بهطور خود به خودی یا غالباً با درمانی که شرح آن داده خواهد شد برطرف میشود. سکسکه مداوم فرد را مستأصل میکند و نیاز به انجام اقداماتی برای فهمیدن دلیل آن وجود دارد. عوارض احتمالی
عارضهای وجود ندارد، مگر این که سکسکه طولانیمدت باشد و وجود یک بیماری جدی را مطرح کند. عوارض سکسکه مداوم شامل تغییر در نظم ضربان قلب ( آریتمی ) و برگشت اسید معده ( ریفلاکس ) و اختلال در خواب می باشد . درمان : در روشهای غیرداروئی جهت درمان از فاکتورهایی می توان استفاده کرد از جمله تحریک حلق از طریق خوردن شکر جامد ، کشیدن زبان به جلو ، غرغره کردن آب . برداشتن محتویات معده از طریق استفراغ یا تخلیه مواد معدی با لوله می تواند در درمان کمک کننده باشد . همچنین تحریک حلق با یک چوب حلقی معاینه و نیز بینی با یک لوله نیز می تواند کمک کننده باشد . تحریک عصب واگ می تواند به رفع سکسکه کمک کند ولی فقط از یکی از روشهای فوق باید استفاده کرد . شستشوی معده با آب سرد ، ماساژ سینوس کاروتید ، فشار ملایم روی کره چشم ، نگه داشتن تنفس و تنفس در یک کیسه پلاستیکی می تواند کمک کننده باشد . از داروهای مختلف نیز برای رفع این مشکل می توان استفاده کرد که بعهده پزشک می باشد . درمانهای اتیولوژیک تا این لحظه در دسترس نیستند ولی استفاده از متوکلروپرامید، کلرپرومازین میتواند موثر باشد. اخیرا استفاده از باکلوفن نیز مجاز شناخته شده است. اسفاده از گاباپنتین (به انگلیسی: Gabapentin) نیز مفید است .
روشهایی که در این جا ذکر میشوند برای دورههای کوتاهمدت سکسکه هستند. سکسکه طولانیمدت باید تحت بررسی پزشکی قرار گیرد. یک یا تعداد بیشتری از روشهای زیر را به کار بندید تا بهترین آنها برای شما معلوم شود.
نفس خود را نگاه دارید و تا ۱۰ بشمارید.
داخل یک کیسه کاغذی تنفس کنید. از کیسه پلاستیکی استفاده نکنید زیرا ممکن است به سوراخ بینی بچسبد.
انگشت شست خود را بین دندانها و لب بالا قرار دهید. سپس لب بالا را با انگشت سبابه خود، درست در زیر سوراخ بینی سمت راست، فشار دهید.
انگشتان سبابه خود را حدود ۲۰ ثانیه داخل هر دو گوش فشاردهید.
یک لیوان آب را به سرعت بنوشید.
نان خشک یا یخ خرد شده قورت دهید.
زبان خود را به ملایمت بکشید.
چشمان خود را ببندید و فشار ملایمی را به کرههای چشم وارد کنید.
یک قاشق چایخوری شکر خشک بخورید.
داروها
معمولاً دارویی برای اختلال مورد نیاز نیست.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
محدودیتی برای آن وجود ندارد.
رژیم غذایی
رژیم خاصی توصیه نمیشود.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر سکسکه بیش از ۸ ساعت طول بکشد.
اگر احتمال میدهید که دارویی باعث سکسکه شما شده است.