سايه شوم تلفن همراه بر تحصيل دانش‌آموزان
كودكان و نوجوانان وقتي با تكنولوژي تلفن همراه كه داراي ويژگي‌هايي مانند پيامك، بلوتوث، عكسبرداري و فيلمبرداري است، آشنا مي‌شوند ديگر كمتر حوصله درس خواندن را دارند و اين بي‌توجهي افت تحصيلي را به دنبال دارد.
تلفن ثابت و سيار يك وسيله ارتباطي ضروري است كه نمي‌توان واقعيت ضرورت آن را مورد ترديد قرار داد و نحوه استفاده صحيح از تلفن همراه بايد در زمان و مكان‌هاي گوناگون به دانش‌آموزان آموزش داده شود.
كارشناسان معتقدند با ورود هر پديده نويني در جامعه بايد فرهنگ استفاده از آن وسيله نيز ترويج و نهادينه شود اما واردكنندگان پديده‌هاي نوين اغلب به دنبال مصالح اقتصادي بوده و از آثار فرهنگي و تبعات آن غافل هستند.
اگر استفاده از تلفن همراه در مدارس با آموزش و فرهنگ مطابق نباشد آثار سوء اين وسيله ارتباطي بر نتايج مثبت آن غلبه مي‌كند زيرا در اين شرايط استفاده از موبايل سبب عدم تمركز و تداخل در آموزش دانش‌آموزان مي‌شود. * برخي از دانش‌آموزان سعي در بي‌ارزش كردن مفاهيم تربيتي دارند
در روند فعاليت آموزشي آن دسته از دانش‌آموزان كه تلفن همراه برايشان صرفاً وسيله‌اي ساده براي ارتباط است، مشكلي با مجموعه نظام آموزشي ندارند زيرا اين گروه بر اين باورند كه ارزش‌هاي تربيتي و آموزشي مدرسه را بايد پذيرفت و اين پذيرش را در حفظ حريم اجتماعي مدرسه و كلاس از خود نشان مي‌دهند.
بيشترين مشكل مدارس با آن گروه از دانش‌آموزان است كه حريم ارزش‌هاي تربيتي و آموزشي را از ميان برده و در كلاس درس با زنگ تلفن همراه يا دريافت پيام‌كوتاه مي‌خواهند حريم كلاس را با بي‌حرمتي از بين ببرند و حتي در ارتباط با نفي ارزش‌هاي اخلاقي با نوعي وابستگي كه به تلفن همراه خود پيدا كرده‌اند، سعي در بي‌ارزش كردن مفاهيم تربيتي براي گروه همسالان خود دارند. * خانواده‌ها در مقابل درخواست فرزندان تسليم نشوند
عدم توجه به استفاده بهينه و صحيح از تكنولوژي تلفن همراه موجب بروز مشكلات و آسيب‌هاي جدي اجتماعي و فرهنگي ميان اين گروه سني شده است كه قطعا مي‌تواند تبعات منفي را در آينده براي جامعه به همراه داشته باشد.
هم اكنون بسياري از خانواده‌ها بدون توجه به تبعات منفي اين تكنولوژي براي فرزندان خود تلفن همراه تهيه مي‌كنند و حتي بسياري از آنها در مقابل درخواست فرزندان خود در خريد گوشي‌هاي مدرن‌تر تسليم مي‌شوند.
* دانش‌آموزان سركلاس درس بازي مي‌كنند
زهرا درخشان راد معلم 33 ساله مي‌گويد: استفاده دانش‌آموزان از تلفن همراه اصلاً كار پسنديده‌اي نيست و سبب مي‌شود بچه‌ها در كلاس حواسشان پرت شود و به فكر موردي كه با آن ارتباط برقرار كرده‌اند، باشند.
وي اضافه مي‌كند: استفاده از تلفن همراه به سبب سن كم دانش‌آموزان و اينكه به راحتي به اطلاعات غلط و نامناسب مانند پيامك‌هاي منفي و عكس‌هاي نا‌بهنجار دسترسي پيدا مي‌كنند اصلا مورد تأييد نيست و بايد وزارت آموزش و پرورش قانون محكم‌تري را در اين زمينه وضع كند.
زينب فتح الهي مادر يك دانش‌آموز دبستاني اظهار مي‌دارد: هنگامي كه نگران سلامتي فرزندمان مي‌شويم، تلفن همراه بهترين وسيله‌اي است كه ما را از وضعيت فرزندمان باخبر مي‌كند.
علي احمدي، معلم راهنمايي تصريح مي‌كند: دانش‌آموزان مقطع راهنمايي به سبب ويژگي‌هاي سني‌شان با كوچكترين مسئله حواسشان در كلاس پرت مي‌شود و استفاده آنان از تلفن همراه اين حواس‌پرتي را چند برابر مي‌كند زيرا وقتي نخواهند درس گوش دهند با گوشي خود بازي مي‌كنند. * چشم و هم چشمي دانش‌آموزان در خريد گوشي‌هاي گرانقيمت
فاطمه كربلايي 42 ساله معلم اظهار مي‌كند: تلفن همراه كاربردهاي بسيار فراواني را چه مثبت و چه منفي دارد اما سن كم دانش‌آموزان در تشخيص خوب يا بد بودن اين كاربردها ممكن است دچار انحراف شود و آنان به طور ناخودآگاه به اطلاعات غلط و غيرفرهنگي دست يابند.
مريم موسوي مادر يك دانش‌آموز دبيرستاني مي‌گويد: متأسفانه استفاده دانش‌آموزان ديگر از تلفن همراه باعث شده است كه دانش‌آموزان در اين زمينه چشم و هم‌چشمي كنند و والدين را مجبور كنند تا برايشان گوشي‌هاي گرانقيمت بخرند.
سپيده كاشاني 55 ساله مادر يك دانش‌آموز راهنمايي مي‌افزايد: مديران مدارس بايد براي ارتباط آزادانه دانش‌آموز با والدينشان تدابيري مانند كار گذاشتن تلفن همگاني در مدارس يا استفاده از تلفن مدرسه را اتخاد كنند تا بچه‌ها آرامش بيشتري را در محيط مدرسه و كلاس داشته باشند. * خانواده‌ها نظارت جدي داشته باشند
عليرضا فتحي‌پور معلم دبيرستان مي‌گويد: خانواده بسياري از دانش‌آموزان در ارتباط با اينكه براي فرزندشان تلفن همراه تهيه كنند يا خير، هنوز مردد هستند و اين ترديد به دليل آثار سوءاستفاده‌هاي نادرست از اين ابزار ارتباطي است.
وي ادامه مي‌دهد: از اين رو با مشورت مدرسه و مربيان نظارت غيرمستقيم خود را بر اين انتظار فرزندشان پيگيري مي‌كنند.
ليلا جوادي 45 ساله مدير مدرسه راهنمايي بيان مي‌كند: خانواده‌هايي هستند كه بدون در نظر گرفتن بسترهاي تربيتي و تعامل با ارزش‌هاي مدرسه صرفاً براي پاسخ به نيازهاي فرزندانشان در تهيه اين ابزار به درخواست فرزند خود پاسخ مثبت داده‌اند، بدون اينكه وظيفه نظارت و ارزيابي نحوه استفاده از اين تكنيك را وظيفه خود بدانند. * استفاده درست از تلفن همراه به نوجوانان آموزش داده شود
علي فلاح، پدر يك دانش‌آموز بيان مي‌كند: معلمان در اين زمينه مي‌توانند نقش پررنگي داشته باشند و استفاده درست از اين پديده ارتباطي را به دانش‌آموزان آموزش دهند.
محمدرضا ستايش معلم دبستان اظهار مي‌دارد: تلفن همراه به صورت بالقوه يك وسيله آموزشي است و اگر خوب هدايت و مديريت شود؛ ميتوان آن را جزو فناوري‌هاي جديد آموزشي در مدارس قرار داد زيرا يك وسيله تشريفاتي، زينتي و غيرضروري محسوب نمي‌شود.
سعيد عين‌الهي مدير مدرسه راهنمايي مي‌گويد: ايجاد حساسيت در خانواده‌ها يكي ديگر از راه‌هاي كنترل تلفن همراه دانش‌آموزان است و علاوه بر آموزش و پرورش نهادهاي فرهنگي ديگر نيز بايد در مورد استفاده از گوشي همراه براي كودكان و نوجونان برنامه‌ريزي كنند. * جريمه 5 هزار ريال قطري براي دانش‌آموزان اين كشور
قوانين مربوط به استفاده از تلفن همراه در آموزش و پرورش هر كشور متفاوت است؛ به عنوان نمونه وزارت آموزش قطر استفاده از تلفن‌هاي همراه دوربين‌دار توسط دانش‌آموزان و دانشجويان اين كشور را ممنوع اعلام كرده است.
دانش‌آموزان و دانشجويان در صورتي مجاز به استفاده از تلفن‌هاي همراه هستند كه در خارج از ساعات درسي از آن استفاده كنند.
در اطلاعيه وزارت آموزش قطر آمده است: در صورت سرپيچي افراد از اين قانون، متخلفين به مجازات زندان تا يك سال و جريمه پنج هزار ريال قطري محكوم مي‌شوند.
در انگليس نيز درقانونى آوردن تلفن‌هاى همراه به مدارس را به سبب تقلب دانش آموزان در امتحان ممنوع اعلام كرده‌اند. * ارتباط با معلمان از طريق پيامك
دانش آموزان مدرسه هوريكاوا در كيوتو ژاپن از تلفن‌هاي همراهشان براي انجام تحقيقات علمي خود استفاده مي‌كنند و با اتصال به اينترنت درباره موضوع مورد تدريس معلم جستجو كرده و منابع تازه را جمع‌آوري مي‌كنند و از اين طريق به پويايي تدريس معلم و بهره‌وري از كلاس مي‌افزايند.
مديران برخي از مدارس نيويورك نيز با ايجاد يك سامانه پيام كوتاه توانسته‌اند در هر مدت از شبانه روز محتواي آموزشي خود را به دانش‌آموزان منتقل كرده و حتي انجام تكاليف و ساعت‌هاي برگزاري امتحانات را به آنها گوشزد كنند.
بيشتر مدارس منعي براي استفاده دانش‌آموزان در زنگ تفريح يا در حياط مدرسه وضع نكرده‌اند و دانش‌آموز بايد از لحظه‌اي كه وارد كلاس درس مي‌شود، تلفن همراه خود را خاموش كند؛ اين درحاليست كه در هيچ يك از كشورهاي جهان قانون يكساني براي برخورد با دانش‌آموزاني كه از تلفن‌همراه استفاده مي‌كنند وجود ندارد و هر مدرسه بنا بر موقعيت خويش با دانش‌آموزان برخورد مي‌كند. * شرايط سني دانش‌آموزان براي استفاده از تلفن همراه مناسب نيست
مدير كل دفتر برنامه‌ريزي امور تربيتي و مشاوره آموزش و پرورش مي‌گويد: بر اساس مطالعات و بررسي‌هايي كه انجام شد و بررسي تطبيقي استفاده از تلفن همراه در مدارس، به اين نتيجه رسيديم كه تلفن همراه مانند ساير توليدات فناوري اطلاعات و ارتباطات داراي محاسن و معايبي براي كودكان و نوجوانان است.
محمدعلي اميري مي‌افزايد: اين موضوع براي گروه سني كودكان و نوجوانان بسيار حساس‌تر است زيرا در شرايط تحصيل و در شرايط رشد و تكامل شخصيتي هستند.
وي مي‌گويد: برقراري ارتباط با والدين و كنترل رفت و آمد دانش‌آموزان به مدرسه از محاسن استفاده از تلفن همراه است كه البته نبايد سرگرمي بچه‌ها براي ارسال پيام كوتاه، بازي‌هاي گوشي موبايل يا ارسال تصاوير از طريق بلوتوث را فراموش كرد. * گوشي تلفن همراه يكي از انتقال دهنده‌هاي ويروس آنفلونزاي نوع A
اميري اضافه مي‌كند: تلفن همراه معايب بسيار زيادي براي دانش‌آموزان ابتدايي تا متوسطه دارد به عنوان نمونه از نظر بهداشتي گوشي‌هاي موبايل محل تجمع بسياري از باكتري‌ها و ميكروب‌هايي هستند كه روي گوشي جمع مي‌شوند.
وي ادامه مي‌دهد: متأسفانه تلفن همراه از آن دسته وسايلي است كه مواد بيماري‌زا بسيار سريع به بدن شخص و هم ديگران انتقال پيدا مي‌كند كه اين مسئله درباره كودكان بيشتر است.
مدير كل دفتر برنامه‌ريزي امور تربيتي و مشاوره آموزش و پرورش عنوان مي‌كند: تلفن همراه يكي از وسايلي است كه ويروس آنفلونزاي نوع A را به راحتي منتقل مي‌كند زيرا اين وسيله به دو مسير ورودي بدن انسان يعني گوش و دهان نزديك است در نتيجه گوشي مي‌تواند يكي از انتقال دهنده‌هاي خطرناك باشد. * استفاده از موبايل براي نوجوانان اعتيادآور است
وي بيان مي‌كند: كودكان و نوجوانان زير 17 سال، در مقابل امواجي كه از گوشي‌ها ساطع مي‌شود، بسيار آسيب‌پذيرند زيرا در فرآيند رشد جسمي آنان تاثير منفي مي‌گذارد و حتي سبب كم اشتهايي و عوارض ناشي از آن مي‌شود.
اميري عنوان مي‌كند: استفاده از موبايل براي دانش‌آموزان اعتياد آور است و بسياري از نوجوانان زمان زيادي را به صحبت كردن با موبايل، ارسال پيام كوتاه، انجام بازي‌ها و ارسال پيامك‌ها دارند و اين امر به علت آنكه ممكن است در روز طولاني شود گاهي سبب بروز اختلالات رواني در دانش آموزان مي‌شود. * استفاده از تلفن همراه افت تحصيلي را به دنبال دارد
مدير كل دفتر برنامه‌ريزي امور تربيتي و مشاوره آموزش و پرورش يكي ديگر از عوارض استفاده از موبايل را افت تحصيلي دانش‌آموزان مي‌داند و تأكيد مي‌كند: متأسفانه تلفن همراه تبديل به وسيله‌اي براي حواس‌پرتي دانش‌آموزان در سر كلاس و عدم تمركز آنان است كه در نهايت موجب ياد نگرفتن دروس و افت تحصيلي و نيز مشكل تعامل با معلم و دانش‌آموزان مي‌شود.
وي مي‌گويد: هنگامي كه يك پيام كوتاه يا يك تصوير غيراخلاقي از طريق بلوتوث براي دانش‌آموز ارسال مي‌شود، ممكن است در همين نقل و انتقال‌ها زمينه انحراف و مشكلات اخلاقي دانش‌آموز ايجاد شود.
اميري تصريح مي‌كند: اين مشكل با عكسبرداري و فيلمبرداري به خصوص در مدارس دخترانه به سبب سوء استفاده‌هاي مختلف از شرايط داخل كلاس و مدرسه بيشتر مي‌شود. * استفاده از تلفن همراه در مدارس ممنوع است
وي مي‌افزايد: با بررسي‌هاي انجام شده متوجه شديم كه استفاده و به همراه داشتن تلفن همراه مضرات بيشتري نسبت به فوايد آن دارد و اين امر در اصلاحيه آيين‌نامه اجرايي مدارس كه در شوراي عالي آموزش و پرورش در دست انجام بود، به تصويب رسيده و قانوني شده است.
اميري اعلام كرد: در بسياري از كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه استفاده از تلفن همراه براي دانش‌آموزان ممنوع بوده و در حال حاضر نيز اين ممنوعيت ادامه دارد.
مدير كل دفتر برنامه ريزي امور تربيتي و مشاوره آموزش و پرورش به خانواده‌ها توصيه مي‌كند: با توجه به معايبي كه براي استفاده از تلفن همراه براي دانش‌آموزان اعلام مي‌شود، بخشي از اين مشكلات را قبول كرده، فرزندان را توجيه كنند و رفت و آمد فرزندان را از راه‌هاي ديگر انجام دهند.
وي مي‌گويد: بهتر است والدين همكاري لازم را با مدرسه داشته باشند و مديران مدارس جلسات توجيهي با اوليا دانش آموزان را برگزار كنند و شناخت لازم را در والدين به وجود آورند.
اميري ادامه مي‌دهد: به مديران نيز توصيه مي‌شود تسهيلات لازم را براي دانش‌آموزان فراهم كنند تا هر زمان كه دانش‌آموزان مي‌خواهند از تلفن مدرسه بتوانند با والدين ارتباط برقرار كنند. * مسئولان فرهنگي راه حل‌هاي مفيد ارائه دهند
بسياري از كارشناسان معتقدند، نمي‌توان استفاده از تلفن همراه را در ميان كودكان و نوجوانان ممنوع كرد ولي ميتوان راه حل‌هايي براي استفاده درست از آن ارائه داد كه نياز به عزم ملي از سوي مسئولان فرهنگي دارد.
طي چند سال گذشته با فراهم شدن امكانات مخابراتي در كشور و ارزان شدن گوشي‌هاي همراه كه مجهز به امكاناتي همچون بلوتوث، دوربين عكسبرداري و فيلمبرداري با كيفيت بالا هستند، گروه سني مشتركان تلفن همراه به حداقل رسيده است و كودكان و نوجوانان زيادي نيز اين فناوري نوين را در اختيار دارند. * مسئولان آموزش و پرورش منطقي فكر كنند
در دهه 60 و 70 با ورود تكنولوژي تلويزيون، ويدئو و بعد ماهواره بسياري از مسئولان نظام آموزشي معتقد بودند كه اين پديده‌ها سبب افت تحصيلي دانش‌آموزان مي‌شود كه امروز نيز اين واكنش‌ها نسبت به تلفن همراه وجود دارد.
كارشناسان معتقدند، مسئولان آموزش و پرورش نبايد سعي كنند كه استفاده از تلفن همراه در مدرسه را ممنوع كنند زيرا دانش‌آموزان مي‌توانند به راحتي آن را بدون اينكه معلمانشان متوجه شوند حمل كنند بلكه بايد استفاده بهينه از تلفن همراه را به آنها بياموزند البته نبايد زنگ خوردن‌هاي متعدد تلفن همراه در كلاس درس و به هم زدن نظم كلاس، تقلب كردن، فيلمبرداري و عكسبرداري از شيطنت همكلاسي‌ها هنگام برگزاري زنگ تفريح و انتقال آن از طريق بلوتوث به ديگران يا قرار دادن در وب را از سوي دانش آموزان ناديده گرفت. * مضرات حمل تلفن همراه به خصوص براي كودكان و نوجوانان
مهندسان گوشي‌هاي همراه معتقدند، حمل كردن گوشي‌همراه ضرر دارد حتي اگر 30 سانتي متر از شخص فاصله داشته باشد، امواج الكترومغناطيس حدود 400 هزار Pw/M2 در هر لحظه با بدن اصابت مي‌كند.
وقتي كه فرد با تلفن همراهش حركت مي‌كند، جاهايي كه آنتن‌ها آنها را كمتر پوشش مي‌دهند، گوشي تلفن سعي بيشتري براي به دست آوردن آنتن مي‌كند، در واقع سيگنال‌هاي بيشتر و قوي‌تري از خود ساطع مي‌كند كه اين موضوع بسيار خطرناك است.
حتي به افرادي كه مشكل قلبي دارند سفارش مي‌شود كه موبايل را دور از خود نگه دارند، در صورتي كه بعضي‌ها آن را در جيب بغلشان مي‌گذارند.
اين امر در حاليست كه يك دانشگاه اتريشي اثبات كرده است كه هنگامي كه با تلفن همراه عكس فرستاده مي‌شود يا همانMMS، هزار برابر خطرش بيشتر است به اين معني كه جاهايي كه پوشش آنتن‌ها كمتر مي‌شود، امواج خطرناك‌تري از موبايل ساطع مي‌شود. * قانون موكدي وجود ندارد
يك روانشناس مي‌گويد: با توجه به اينكه هزينه تأمين يك خط تلفن همراه بسيار ارزان شده است و همه اقشار در سنين مختلف مي‌توانند با استفاده از آن تبادل افكار كنند و انتقال اطلاعات را به سرعت انجام دهند؛ ممنوعيت استفاده از تلفن همراه در مدارس مسئله منطقي است كه چند سالي با آن درگير هستيم و متأسفانه قانون موكدي براي اين قضيه وجود ندارد.
سيدجواد آرامي اظهار مي‌كند: در كشور ما بحث افراط هميشه وجود دارد، استفاده از تلفن همراه نبايد منجر به حواس پرتي دانش‌آموزان و معلم شود و نيز عاملي براي انتقال اطلاعات نامناسب باشد. * بسترهاي استفاده درست از تلفن همراه را فراهم كنيد
وي مي‌افزايد: استفاده از گوشي موبايل با توجه به سن دانش‌آموزان در دوران نوجواني و هيجانات و تنوع اطلاعات كه مورد توجه‌شان قرار مي‌گيرد، سبب انحراف و لطمه آموزشي مي‌شود كه اگر بسترهاي آن را به خوبي فراهم نكنيم دامنه اين موضوع غيرقابل كنترل مي‌شود.
آرامي اضافه مي‌كند: متاسفانه بسياري نوجوانان وقت خود را براي انتقال اطلاعات غيرشخصي و فيلم‌هاي نامناسب قرار مي‌دهند كه دچار آسيب‌هاي رواني مي‌شوند و به طور قطع اين كار عوارض نامناسبي را به دنبال دارد و موجب گرايش آنان به رفتارهاي نامناسب مي‌شود. * دانش‌آموزان به تكنولوژي روز احتياج دارند
اين روانشناس ادامه مي‌دهد: در حال حاضر با وجود ممنوعيت تلفن همراه در مدارس، دانش‌آموزان از آن استفاده مي‌كنند كه اگر با زور و تهديد بخواهيم روبروي اين كار بايستيم، دانش‌آموز به صورت غيرمنطقي عمل كرده و پنهاني اين كار را انجام مي‌دهد.
آرامي مي‌گويد: نياز دانش‌آموزان به تكنولوژي جديد را بايد در مدارس بيشتر كنيم و در فكر تقويت جايگاه معلم و سيستم آموزشي باشيم. * استفاده از تلفن همراه در مدارس اعتراض به سيستم آموزشي است
وي بيان مي‌كند: با توجه به اينكه در سنين نوجوانان هورمون‌هاي مختلف فرد و تغييرات فيزيولوژيك در سيستم بدني در حال اتفاق است، كوچكترين تلنگر مي‌تواند آنان را در جهت‌ها ي نامناسب سوق دهد و موجب افت تحصيلي و در نهايت افت اخلاقي آنان شود.
آرامي تصريح مي‌كند: تجمل‌گرايي در جامعه و در ميان دانش‌آموزان نيز يكي ديگر از عوامل اجتماعي اين مسئله است و در حقيقت استفاده از تلفن همراه در مدارس از سوي دانش آموزان اعتراض به سيستم آموزشي است كه خودشان بايد گرايش پيدا كنند كه استفاده نكنند و خانواده‌ها نيز به عنوان نهاد اجتماعي نسبت به اين تكنولوژي آموزش‌هاي لازم را به فرزندانشان ارائه كنند.
نویسنده زينب صناعي - فصلنامه اموزشی رایانه ای علوم اسلامی
تلفن ثابت و سيار يك وسيله ارتباطي ضروري است كه نمي‌توان واقعيت ضرورت آن را مورد ترديد قرار داد و نحوه استفاده صحيح از تلفن همراه بايد در زمان و مكان‌هاي گوناگون به دانش‌آموزان آموزش داده شود.
كارشناسان معتقدند با ورود هر پديده نويني در جامعه بايد فرهنگ استفاده از آن وسيله نيز ترويج و نهادينه شود اما واردكنندگان پديده‌هاي نوين اغلب به دنبال مصالح اقتصادي بوده و از آثار فرهنگي و تبعات آن غافل هستند.
اگر استفاده از تلفن همراه در مدارس با آموزش و فرهنگ مطابق نباشد آثار سوء اين وسيله ارتباطي بر نتايج مثبت آن غلبه مي‌كند زيرا در اين شرايط استفاده از موبايل سبب عدم تمركز و تداخل در آموزش دانش‌آموزان مي‌شود. * برخي از دانش‌آموزان سعي در بي‌ارزش كردن مفاهيم تربيتي دارند
در روند فعاليت آموزشي آن دسته از دانش‌آموزان كه تلفن همراه برايشان صرفاً وسيله‌اي ساده براي ارتباط است، مشكلي با مجموعه نظام آموزشي ندارند زيرا اين گروه بر اين باورند كه ارزش‌هاي تربيتي و آموزشي مدرسه را بايد پذيرفت و اين پذيرش را در حفظ حريم اجتماعي مدرسه و كلاس از خود نشان مي‌دهند.
بيشترين مشكل مدارس با آن گروه از دانش‌آموزان است كه حريم ارزش‌هاي تربيتي و آموزشي را از ميان برده و در كلاس درس با زنگ تلفن همراه يا دريافت پيام‌كوتاه مي‌خواهند حريم كلاس را با بي‌حرمتي از بين ببرند و حتي در ارتباط با نفي ارزش‌هاي اخلاقي با نوعي وابستگي كه به تلفن همراه خود پيدا كرده‌اند، سعي در بي‌ارزش كردن مفاهيم تربيتي براي گروه همسالان خود دارند. * خانواده‌ها در مقابل درخواست فرزندان تسليم نشوند
عدم توجه به استفاده بهينه و صحيح از تكنولوژي تلفن همراه موجب بروز مشكلات و آسيب‌هاي جدي اجتماعي و فرهنگي ميان اين گروه سني شده است كه قطعا مي‌تواند تبعات منفي را در آينده براي جامعه به همراه داشته باشد.
هم اكنون بسياري از خانواده‌ها بدون توجه به تبعات منفي اين تكنولوژي براي فرزندان خود تلفن همراه تهيه مي‌كنند و حتي بسياري از آنها در مقابل درخواست فرزندان خود در خريد گوشي‌هاي مدرن‌تر تسليم مي‌شوند.
* دانش‌آموزان سركلاس درس بازي مي‌كنند زهرا درخشان راد معلم 33 ساله مي‌گويد: استفاده دانش‌آموزان از تلفن همراه اصلاً كار پسنديده‌اي نيست و سبب مي‌شود بچه‌ها در كلاس حواسشان پرت شود و به فكر موردي كه با آن ارتباط برقرار كرده‌اند، باشند.
وي اضافه مي‌كند: استفاده از تلفن همراه به سبب سن كم دانش‌آموزان و اينكه به راحتي به اطلاعات غلط و نامناسب مانند پيامك‌هاي منفي و عكس‌هاي نا‌بهنجار دسترسي پيدا مي‌كنند اصلا مورد تأييد نيست و بايد وزارت آموزش و پرورش قانون محكم‌تري را در اين زمينه وضع كند.
زينب فتح الهي مادر يك دانش‌آموز دبستاني اظهار مي‌دارد: هنگامي كه نگران سلامتي فرزندمان مي‌شويم، تلفن همراه بهترين وسيله‌اي است كه ما را از وضعيت فرزندمان باخبر مي‌كند.
علي احمدي، معلم راهنمايي تصريح مي‌كند: دانش‌آموزان مقطع راهنمايي به سبب ويژگي‌هاي سني‌شان با كوچكترين مسئله حواسشان در كلاس پرت مي‌شود و استفاده آنان از تلفن همراه اين حواس‌پرتي را چند برابر مي‌كند زيرا وقتي نخواهند درس گوش دهند با گوشي خود بازي مي‌كنند. * چشم و هم چشمي دانش‌آموزان در خريد گوشي‌هاي گرانقيمت
فاطمه كربلايي 42 ساله معلم اظهار مي‌كند: تلفن همراه كاربردهاي بسيار فراواني را چه مثبت و چه منفي دارد اما سن كم دانش‌آموزان در تشخيص خوب يا بد بودن اين كاربردها ممكن است دچار انحراف شود و آنان به طور ناخودآگاه به اطلاعات غلط و غيرفرهنگي دست يابند.
مريم موسوي مادر يك دانش‌آموز دبيرستاني مي‌گويد: متأسفانه استفاده دانش‌آموزان ديگر از تلفن همراه باعث شده است كه دانش‌آموزان در اين زمينه چشم و هم‌چشمي كنند و والدين را مجبور كنند تا برايشان گوشي‌هاي گرانقيمت بخرند.
سپيده كاشاني 55 ساله مادر يك دانش‌آموز راهنمايي مي‌افزايد: مديران مدارس بايد براي ارتباط آزادانه دانش‌آموز با والدينشان تدابيري مانند كار گذاشتن تلفن همگاني در مدارس يا استفاده از تلفن مدرسه را اتخاد كنند تا بچه‌ها آرامش بيشتري را در محيط مدرسه و كلاس داشته باشند. * خانواده‌ها نظارت جدي داشته باشند
عليرضا فتحي‌پور معلم دبيرستان مي‌گويد: خانواده بسياري از دانش‌آموزان در ارتباط با اينكه براي فرزندشان تلفن همراه تهيه كنند يا خير، هنوز مردد هستند و اين ترديد به دليل آثار سوءاستفاده‌هاي نادرست از اين ابزار ارتباطي است.
وي ادامه مي‌دهد: از اين رو با مشورت مدرسه و مربيان نظارت غيرمستقيم خود را بر اين انتظار فرزندشان پيگيري مي‌كنند.
ليلا جوادي 45 ساله مدير مدرسه راهنمايي بيان مي‌كند: خانواده‌هايي هستند كه بدون در نظر گرفتن بسترهاي تربيتي و تعامل با ارزش‌هاي مدرسه صرفاً براي پاسخ به نيازهاي فرزندانشان در تهيه اين ابزار به درخواست فرزند خود پاسخ مثبت داده‌اند، بدون اينكه وظيفه نظارت و ارزيابي نحوه استفاده از اين تكنيك را وظيفه خود بدانند. * استفاده درست از تلفن همراه به نوجوانان آموزش داده شود
علي فلاح، پدر يك دانش‌آموز بيان مي‌كند: معلمان در اين زمينه مي‌توانند نقش پررنگي داشته باشند و استفاده درست از اين پديده ارتباطي را به دانش‌آموزان آموزش دهند.
محمدرضا ستايش معلم دبستان اظهار مي‌دارد: تلفن همراه به صورت بالقوه يك وسيله آموزشي است و اگر خوب هدايت و مديريت شود؛ ميتوان آن را جزو فناوري‌هاي جديد آموزشي در مدارس قرار داد زيرا يك وسيله تشريفاتي، زينتي و غيرضروري محسوب نمي‌شود.
سعيد عين‌الهي مدير مدرسه راهنمايي مي‌گويد: ايجاد حساسيت در خانواده‌ها يكي ديگر از راه‌هاي كنترل تلفن همراه دانش‌آموزان است و علاوه بر آموزش و پرورش نهادهاي فرهنگي ديگر نيز بايد در مورد استفاده از گوشي همراه براي كودكان و نوجونان برنامه‌ريزي كنند. * جريمه 5 هزار ريال قطري براي دانش‌آموزان اين كشور
قوانين مربوط به استفاده از تلفن همراه در آموزش و پرورش هر كشور متفاوت است؛ به عنوان نمونه وزارت آموزش قطر استفاده از تلفن‌هاي همراه دوربين‌دار توسط دانش‌آموزان و دانشجويان اين كشور را ممنوع اعلام كرده است.
دانش‌آموزان و دانشجويان در صورتي مجاز به استفاده از تلفن‌هاي همراه هستند كه در خارج از ساعات درسي از آن استفاده كنند.
در اطلاعيه وزارت آموزش قطر آمده است: در صورت سرپيچي افراد از اين قانون، متخلفين به مجازات زندان تا يك سال و جريمه پنج هزار ريال قطري محكوم مي‌شوند.
در انگليس نيز درقانونى آوردن تلفن‌هاى همراه به مدارس را به سبب تقلب دانش آموزان در امتحان ممنوع اعلام كرده‌اند. * ارتباط با معلمان از طريق پيامك
دانش آموزان مدرسه هوريكاوا در كيوتو ژاپن از تلفن‌هاي همراهشان براي انجام تحقيقات علمي خود استفاده مي‌كنند و با اتصال به اينترنت درباره موضوع مورد تدريس معلم جستجو كرده و منابع تازه را جمع‌آوري مي‌كنند و از اين طريق به پويايي تدريس معلم و بهره‌وري از كلاس مي‌افزايند.
مديران برخي از مدارس نيويورك نيز با ايجاد يك سامانه پيام كوتاه توانسته‌اند در هر مدت از شبانه روز محتواي آموزشي خود را به دانش‌آموزان منتقل كرده و حتي انجام تكاليف و ساعت‌هاي برگزاري امتحانات را به آنها گوشزد كنند.
بيشتر مدارس منعي براي استفاده دانش‌آموزان در زنگ تفريح يا در حياط مدرسه وضع نكرده‌اند و دانش‌آموز بايد از لحظه‌اي كه وارد كلاس درس مي‌شود، تلفن همراه خود را خاموش كند؛ اين درحاليست كه در هيچ يك از كشورهاي جهان قانون يكساني براي برخورد با دانش‌آموزاني كه از تلفن‌همراه استفاده مي‌كنند وجود ندارد و هر مدرسه بنا بر موقعيت خويش با دانش‌آموزان برخورد مي‌كند. * شرايط سني دانش‌آموزان براي استفاده از تلفن همراه مناسب نيست
مدير كل دفتر برنامه‌ريزي امور تربيتي و مشاوره آموزش و پرورش مي‌گويد: بر اساس مطالعات و بررسي‌هايي كه انجام شد و بررسي تطبيقي استفاده از تلفن همراه در مدارس، به اين نتيجه رسيديم كه تلفن همراه مانند ساير توليدات فناوري اطلاعات و ارتباطات داراي محاسن و معايبي براي كودكان و نوجوانان است.
محمدعلي اميري مي‌افزايد: اين موضوع براي گروه سني كودكان و نوجوانان بسيار حساس‌تر است زيرا در شرايط تحصيل و در شرايط رشد و تكامل شخصيتي هستند.
وي مي‌گويد: برقراري ارتباط با والدين و كنترل رفت و آمد دانش‌آموزان به مدرسه از محاسن استفاده از تلفن همراه است كه البته نبايد سرگرمي بچه‌ها براي ارسال پيام كوتاه، بازي‌هاي گوشي موبايل يا ارسال تصاوير از طريق بلوتوث را فراموش كرد. * گوشي تلفن همراه يكي از انتقال دهنده‌هاي ويروس آنفلونزاي نوع A
اميري اضافه مي‌كند: تلفن همراه معايب بسيار زيادي براي دانش‌آموزان ابتدايي تا متوسطه دارد به عنوان نمونه از نظر بهداشتي گوشي‌هاي موبايل محل تجمع بسياري از باكتري‌ها و ميكروب‌هايي هستند كه روي گوشي جمع مي‌شوند.
وي ادامه مي‌دهد: متأسفانه تلفن همراه از آن دسته وسايلي است كه مواد بيماري‌زا بسيار سريع به بدن شخص و هم ديگران انتقال پيدا مي‌كند كه اين مسئله درباره كودكان بيشتر است.
مدير كل دفتر برنامه‌ريزي امور تربيتي و مشاوره آموزش و پرورش عنوان مي‌كند: تلفن همراه يكي از وسايلي است كه ويروس آنفلونزاي نوع A را به راحتي منتقل مي‌كند زيرا اين وسيله به دو مسير ورودي بدن انسان يعني گوش و دهان نزديك است در نتيجه گوشي مي‌تواند يكي از انتقال دهنده‌هاي خطرناك باشد. * استفاده از موبايل براي نوجوانان اعتيادآور است
وي بيان مي‌كند: كودكان و نوجوانان زير 17 سال، در مقابل امواجي كه از گوشي‌ها ساطع مي‌شود، بسيار آسيب‌پذيرند زيرا در فرآيند رشد جسمي آنان تاثير منفي مي‌گذارد و حتي سبب كم اشتهايي و عوارض ناشي از آن مي‌شود.
اميري عنوان مي‌كند: استفاده از موبايل براي دانش‌آموزان اعتياد آور است و بسياري از نوجوانان زمان زيادي را به صحبت كردن با موبايل، ارسال پيام كوتاه، انجام بازي‌ها و ارسال پيامك‌ها دارند و اين امر به علت آنكه ممكن است در روز طولاني شود گاهي سبب بروز اختلالات رواني در دانش آموزان مي‌شود. * استفاده از تلفن همراه افت تحصيلي را به دنبال دارد
مدير كل دفتر برنامه‌ريزي امور تربيتي و مشاوره آموزش و پرورش يكي ديگر از عوارض استفاده از موبايل را افت تحصيلي دانش‌آموزان مي‌داند و تأكيد مي‌كند: متأسفانه تلفن همراه تبديل به وسيله‌اي براي حواس‌پرتي دانش‌آموزان در سر كلاس و عدم تمركز آنان است كه در نهايت موجب ياد نگرفتن دروس و افت تحصيلي و نيز مشكل تعامل با معلم و دانش‌آموزان مي‌شود.
وي مي‌گويد: هنگامي كه يك پيام كوتاه يا يك تصوير غيراخلاقي از طريق بلوتوث براي دانش‌آموز ارسال مي‌شود، ممكن است در همين نقل و انتقال‌ها زمينه انحراف و مشكلات اخلاقي دانش‌آموز ايجاد شود.
اميري تصريح مي‌كند: اين مشكل با عكسبرداري و فيلمبرداري به خصوص در مدارس دخترانه به سبب سوء استفاده‌هاي مختلف از شرايط داخل كلاس و مدرسه بيشتر مي‌شود. * استفاده از تلفن همراه در مدارس ممنوع است
وي مي‌افزايد: با بررسي‌هاي انجام شده متوجه شديم كه استفاده و به همراه داشتن تلفن همراه مضرات بيشتري نسبت به فوايد آن دارد و اين امر در اصلاحيه آيين‌نامه اجرايي مدارس كه در شوراي عالي آموزش و پرورش در دست انجام بود، به تصويب رسيده و قانوني شده است.
اميري اعلام كرد: در بسياري از كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه استفاده از تلفن همراه براي دانش‌آموزان ممنوع بوده و در حال حاضر نيز اين ممنوعيت ادامه دارد.
مدير كل دفتر برنامه ريزي امور تربيتي و مشاوره آموزش و پرورش به خانواده‌ها توصيه مي‌كند: با توجه به معايبي كه براي استفاده از تلفن همراه براي دانش‌آموزان اعلام مي‌شود، بخشي از اين مشكلات را قبول كرده، فرزندان را توجيه كنند و رفت و آمد فرزندان را از راه‌هاي ديگر انجام دهند.
وي مي‌گويد: بهتر است والدين همكاري لازم را با مدرسه داشته باشند و مديران مدارس جلسات توجيهي با اوليا دانش آموزان را برگزار كنند و شناخت لازم را در والدين به وجود آورند.
اميري ادامه مي‌دهد: به مديران نيز توصيه مي‌شود تسهيلات لازم را براي دانش‌آموزان فراهم كنند تا هر زمان كه دانش‌آموزان مي‌خواهند از تلفن مدرسه بتوانند با والدين ارتباط برقرار كنند. * مسئولان فرهنگي راه حل‌هاي مفيد ارائه دهند
بسياري از كارشناسان معتقدند، نمي‌توان استفاده از تلفن همراه را در ميان كودكان و نوجوانان ممنوع كرد ولي ميتوان راه حل‌هايي براي استفاده درست از آن ارائه داد كه نياز به عزم ملي از سوي مسئولان فرهنگي دارد.
طي چند سال گذشته با فراهم شدن امكانات مخابراتي در كشور و ارزان شدن گوشي‌هاي همراه كه مجهز به امكاناتي همچون بلوتوث، دوربين عكسبرداري و فيلمبرداري با كيفيت بالا هستند، گروه سني مشتركان تلفن همراه به حداقل رسيده است و كودكان و نوجوانان زيادي نيز اين فناوري نوين را در اختيار دارند. * مسئولان آموزش و پرورش منطقي فكر كنند
در دهه 60 و 70 با ورود تكنولوژي تلويزيون، ويدئو و بعد ماهواره بسياري از مسئولان نظام آموزشي معتقد بودند كه اين پديده‌ها سبب افت تحصيلي دانش‌آموزان مي‌شود كه امروز نيز اين واكنش‌ها نسبت به تلفن همراه وجود دارد.
كارشناسان معتقدند، مسئولان آموزش و پرورش نبايد سعي كنند كه استفاده از تلفن همراه در مدرسه را ممنوع كنند زيرا دانش‌آموزان مي‌توانند به راحتي آن را بدون اينكه معلمانشان متوجه شوند حمل كنند بلكه بايد استفاده بهينه از تلفن همراه را به آنها بياموزند البته نبايد زنگ خوردن‌هاي متعدد تلفن همراه در كلاس درس و به هم زدن نظم كلاس، تقلب كردن، فيلمبرداري و عكسبرداري از شيطنت همكلاسي‌ها هنگام برگزاري زنگ تفريح و انتقال آن از طريق بلوتوث به ديگران يا قرار دادن در وب را از سوي دانش آموزان ناديده گرفت. * مضرات حمل تلفن همراه به خصوص براي كودكان و نوجوانان
مهندسان گوشي‌هاي همراه معتقدند، حمل كردن گوشي‌همراه ضرر دارد حتي اگر 30 سانتي متر از شخص فاصله داشته باشد، امواج الكترومغناطيس حدود 400 هزار Pw/M2 در هر لحظه با بدن اصابت مي‌كند.
وقتي كه فرد با تلفن همراهش حركت مي‌كند، جاهايي كه آنتن‌ها آنها را كمتر پوشش مي‌دهند، گوشي تلفن سعي بيشتري براي به دست آوردن آنتن مي‌كند، در واقع سيگنال‌هاي بيشتر و قوي‌تري از خود ساطع مي‌كند كه اين موضوع بسيار خطرناك است.
حتي به افرادي كه مشكل قلبي دارند سفارش مي‌شود كه موبايل را دور از خود نگه دارند، در صورتي كه بعضي‌ها آن را در جيب بغلشان مي‌گذارند.
اين امر در حاليست كه يك دانشگاه اتريشي اثبات كرده است كه هنگامي كه با تلفن همراه عكس فرستاده مي‌شود يا همانMMS، هزار برابر خطرش بيشتر است به اين معني كه جاهايي كه پوشش آنتن‌ها كمتر مي‌شود، امواج خطرناك‌تري از موبايل ساطع مي‌شود. * قانون موكدي وجود ندارد
يك روانشناس مي‌گويد: با توجه به اينكه هزينه تأمين يك خط تلفن همراه بسيار ارزان شده است و همه اقشار در سنين مختلف مي‌توانند با استفاده از آن تبادل افكار كنند و انتقال اطلاعات را به سرعت انجام دهند؛ ممنوعيت استفاده از تلفن همراه در مدارس مسئله منطقي است كه چند سالي با آن درگير هستيم و متأسفانه قانون موكدي براي اين قضيه وجود ندارد.
سيدجواد آرامي اظهار مي‌كند: در كشور ما بحث افراط هميشه وجود دارد، استفاده از تلفن همراه نبايد منجر به حواس پرتي دانش‌آموزان و معلم شود و نيز عاملي براي انتقال اطلاعات نامناسب باشد. * بسترهاي استفاده درست از تلفن همراه را فراهم كنيد
وي مي‌افزايد: استفاده از گوشي موبايل با توجه به سن دانش‌آموزان در دوران نوجواني و هيجانات و تنوع اطلاعات كه مورد توجه‌شان قرار مي‌گيرد، سبب انحراف و لطمه آموزشي مي‌شود كه اگر بسترهاي آن را به خوبي فراهم نكنيم دامنه اين موضوع غيرقابل كنترل مي‌شود.
آرامي اضافه مي‌كند: متاسفانه بسياري نوجوانان وقت خود را براي انتقال اطلاعات غيرشخصي و فيلم‌هاي نامناسب قرار مي‌دهند كه دچار آسيب‌هاي رواني مي‌شوند و به طور قطع اين كار عوارض نامناسبي را به دنبال دارد و موجب گرايش آنان به رفتارهاي نامناسب مي‌شود. * دانش‌آموزان به تكنولوژي روز احتياج دارند
اين روانشناس ادامه مي‌دهد: در حال حاضر با وجود ممنوعيت تلفن همراه در مدارس، دانش‌آموزان از آن استفاده مي‌كنند كه اگر با زور و تهديد بخواهيم روبروي اين كار بايستيم، دانش‌آموز به صورت غيرمنطقي عمل كرده و پنهاني اين كار را انجام مي‌دهد.
آرامي مي‌گويد: نياز دانش‌آموزان به تكنولوژي جديد را بايد در مدارس بيشتر كنيم و در فكر تقويت جايگاه معلم و سيستم آموزشي باشيم. * استفاده از تلفن همراه در مدارس اعتراض به سيستم آموزشي است
وي بيان مي‌كند: با توجه به اينكه در سنين نوجوانان هورمون‌هاي مختلف فرد و تغييرات فيزيولوژيك در سيستم بدني در حال اتفاق است، كوچكترين تلنگر مي‌تواند آنان را در جهت‌ها ي نامناسب سوق دهد و موجب افت تحصيلي و در نهايت افت اخلاقي آنان شود.
آرامي تصريح مي‌كند: تجمل‌گرايي در جامعه و در ميان دانش‌آموزان نيز يكي ديگر از عوامل اجتماعي اين مسئله است و در حقيقت استفاده از تلفن همراه در مدارس از سوي دانش آموزان اعتراض به سيستم آموزشي است كه خودشان بايد گرايش پيدا كنند كه استفاده نكنند و خانواده‌ها نيز به عنوان نهاد اجتماعي نسبت به اين تكنولوژي آموزش‌هاي لازم را به فرزندانشان ارائه كنند.
نویسنده زينب صناعي - فصلنامه اموزشی رایانه ای علوم اسلامی
