تهیه مدل برآورد خسارات زلزله در ایران/ تلفات جانی زلزله پیش بینی می شود
هر ساله تلفات جانی و خسارات سنگینی بر اثر بلایای طبیعی برجای می ماند از این رو روز 20 مهر روز کاهش اثرات بلایای طبیعی نامگذاری شده و در این راستا خبرگزاری مهر در زمینه آخرین دستاوردهای محققان کشور برای کاهش اثرات مصاحبه ای انجام داده است.
به گزارش مهر، بررسیهای آماری بلایای طبیعی، طی سالهای 1990 تا 2002 نشان دهنده آن است که این بلایا روندی افزایش یابنده داشته اند به گونه ای که شدت بلایا چهار برابر، جان باختگان ناشی از بلایای طبیعی 7 برابر، آسیب دیدگان 5 برابر و خسارتهای مالی 38 برابر شده است.
فجایع انسانی ناشی از اثرات یلایای طبیعی موجب شد تا روزی در تقویم ها به نام روز کاهش اثرات بلایای طبیعی اختصاص یابد. در گزارشهای مربوط به کشور ما نیز آورده شده است که در ساعت 30 دقیقه و 13 ثانیه بامداد روز 31 خرداد 1369 زلزله ای با بزرگای 3/7 تا 7/7 ریشتر در استان گیلان رخ داد. کانون آن در عرض جغرافیایی 36 درجه و 49 دقیقه و در طول جغرافیایی 49 درجه و 24 دقیقه و 51 ثانیه برآورد شد. در این حادثه 4 روستا در منطقه "اشکور" رودسر بر اثر ریزش کوه ارتفاعات کلیشم عمارلو و شکاف عمیق در دل خاک دفن شدند و 35 هزار کشته و 60 هزار بر جای گذاشت. این در حالی است که محققان پژوهشگاه بین المللی زلزله معتقدند چنانچه تعیین کانون زلزله به درستی صورت می گرفت میزان تلفات جانی در رودبار بسیار کمتر بود. در این راستا پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران پژوهشگاه بین المللی زلزله با اجرای پروژه های تحقیقاتی مدلهای بومی برای برآورد خسارتهای ساختمان و تلفات جانی ناشی از زلزله را ارائه دهند. دکتر کامبد امینی حسینی - رئیس پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران پژوهشگاه بین المللی زلزله در مصاحبه ای با خبرنگار مهر اعلام کرد که این مدلها علاوه بر آنکه می تواند میزان تلفات احتمالی را پیش بینی کند، قادر اند میزان خسارات و تلفات را پس از وقوع زلزله با دقت بالا برآورد کند. جزئیات این مصاحبه به شرح زیر است: - آقای دکتر حسینی تجربه زلزله های گذشته نشان داده است که ناتوانی کشور در زمینه تعیین دقیق کانون زلزله و امداد رسانی دیر هنگام در زمانهای بحران از عوامل مهم افزایش تلفات جانی است. دلایل این ناتوانی چیست؟ * کامبد امینی حسینی: زمانی که زلزله ای در منطقه ای رخ می دهد برای تخمین تلفات جانی باید مدلهایی در اختیار باشد تا با استفاده از آن مدلها برآورد کنیم که توزیع تلفات و مجروحان چه میزان است. این اطلاعات برای کمکهای امداد و نجات موثر است. تاکنون در کشور مدل مشخصی برای برآورد تلفات ناشی از زلزله وجود نداشته است و از مدلهای کشورهایی نظیر آمریکا و ژاپن استفاده می شده است که از نظر ساخت و ساز متفاوت از ما بودند. از این رو اطلاعاتی که از این روشها به دست می آمد اطلاعات درست و دقیقی نبود.
- این مدلها چه کمکی به امداد رسانی می کند؟ *این مدلها به مسئولان در زمینه مدیریت بحران کمک می کند به گونه ای که با استفاده از اطلاعات خاص یک منطقه علاوه بر تعیین دقیق تلفات می توانند نسبت به امدادرسانی به موقع اقدام کنند.
- پژوهشگاه در این زمینه چه تدابیری اندیشیده است؟ *در این راستا با توسعه توابع آسیب پذیری و تلفات جانی، مدلی را برای برآورد میزان تلفات جانی ناشی از زلزله ارائه دادیم.
- آقای دکتر درباره جزئیات این پروژه توضیح دهید. *در این پروژه بر اساس شرایط ساخت و ساز کشور، توابعی را برای برآورد تلفات جانی ناشی از زلزله ارائه دادیم. این توابع می توانند اطلاعات دقیق تری را در خصوص میزان تلفات ناشی از زلزله هر منطقه ارائه دهد.
اطلاعات این توابع هم برای پیش بینی تلفات قبل از وقوع زلزله و هم پس از وقوع زلزله برای برآورد تلفات قابل استفاده است.
- این مدل چگونه می تواند میزان تلفات جانی ناشی از زلزله را در هر منطقه پیش بینی کند؟ *به این صورت که مناطقی که در معرض خطر زلزله هستند، بر اساس نوع ساخت و ساز و نوع تراکم و توزیع جمعیت می تواند پیش بینی کند که در زمان زلزله میزان تلفات جانی چه میزان است و بر اساس آن می توان امکانات امداد و نجات و مدیریت بحران را در سایر نقاط کشور توسعه داد.
- یکی دیگر از عوامل ایجاد خسارات زیاد در زلزله ها وجود بافتهای فرسوده در مناطق زلزله خیز است. این پژوهشکده چه متدهایی برای برآورد میزان خسارات بافتهای فرسوده پیشنهاد می کند؟ *تاکنون برای برآورد میزان خسارات بافتهای فرسوده از سه پارامتر ارائه شده از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی شامل وضعیت ساختمانها، وضعیت معابر و میزان مساحت زمینی که بر روی آن ساختمان ساخته شده است، استفاده می شد و با اجرای پروژه ای در این زمینه با وارد کردن 12 پارامتر جدید، اقدام به تدوین ضوابط مربوط به شناسایی و بهسازی بافتهای فرسوده شهری در مناطق لرزه خیز کردیم.
- نحوه برآورد خسارات ناشی از زلزله در بافتهای فرسوده از طریق این مدل چگونه است؟ *در این مطالعات توانستیم 12 پارامتر جدید چون خطر زلزله، پتانسیل مخاطرات زمین شناختی مرتبط با زلزله، وضعیت تراکم جمعیت آسیب پذیر در برابر زلزله شامل تعداد کودکان زیر 6 سال و افراد بالای 65 سال، وجود فضاهای تخلیه در داخل مناطق شهری، تعداد تاسیسات خطرناک در بافتهای فرسوده و وجود امکانات مدیریت بحران مانند آتش نشانی ها و بیمارستانها به پارامترهای گذشته اضافه و در نهایت مدلی برای برآورد خسارت ارائه کردیم.
نتایج این مطالعات را با معیارهای قبلی مقایسه کردیم و نشان داد که پارامترهای جدید می توانند دقیق تر و کاربردی تر به ما نشان دهند که کدام مناطق و بلوکهای شهری نیاز به بازسازی و بهسازی دارند.
- این مدل در کدام مناطق کشور پیاده سازی شد؟ *پایلوت این طرح در منطقه 17 تهران پیاده سازی شد که به اهداف این پروژه تحقیقاتی که شامل برآورد میزان خسارات بافتهای فرسوده می شود، دست یافتیم.
- نتایج نهایی این مدلها در چه مرحله ای است؟ *از آنجایی که این توابع می تواند به مسئولان کمک کند تا توزیع خسارات و تلفات را در شهرها برآورد کنند از این رو این مدلهای بومی در اختیار مسئولان قرار داده شده است تا با کاربردی کردن آن از خسارات و تلفات احتمالی ناشی از زلزله در مناطق مختلف کشور جلوگیری کنند. علاوه بر این، این مدلها می تواند زمینه ای را برای مسئولان کشور فراهم کند تا با اولویت بندی مناطق فرسوده، نسبت به بهسازی و مقاوم سازی آنها در برابر زلزله اقدام کنند.
به گزارش مهر، بررسیهای آماری بلایای طبیعی، طی سالهای 1990 تا 2002 نشان دهنده آن است که این بلایا روندی افزایش یابنده داشته اند به گونه ای که شدت بلایا چهار برابر، جان باختگان ناشی از بلایای طبیعی 7 برابر، آسیب دیدگان 5 برابر و خسارتهای مالی 38 برابر شده است.
فجایع انسانی ناشی از اثرات یلایای طبیعی موجب شد تا روزی در تقویم ها به نام روز کاهش اثرات بلایای طبیعی اختصاص یابد. در گزارشهای مربوط به کشور ما نیز آورده شده است که در ساعت 30 دقیقه و 13 ثانیه بامداد روز 31 خرداد 1369 زلزله ای با بزرگای 3/7 تا 7/7 ریشتر در استان گیلان رخ داد. کانون آن در عرض جغرافیایی 36 درجه و 49 دقیقه و در طول جغرافیایی 49 درجه و 24 دقیقه و 51 ثانیه برآورد شد. در این حادثه 4 روستا در منطقه "اشکور" رودسر بر اثر ریزش کوه ارتفاعات کلیشم عمارلو و شکاف عمیق در دل خاک دفن شدند و 35 هزار کشته و 60 هزار بر جای گذاشت. این در حالی است که محققان پژوهشگاه بین المللی زلزله معتقدند چنانچه تعیین کانون زلزله به درستی صورت می گرفت میزان تلفات جانی در رودبار بسیار کمتر بود. در این راستا پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران پژوهشگاه بین المللی زلزله با اجرای پروژه های تحقیقاتی مدلهای بومی برای برآورد خسارتهای ساختمان و تلفات جانی ناشی از زلزله را ارائه دهند. دکتر کامبد امینی حسینی - رئیس پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران پژوهشگاه بین المللی زلزله در مصاحبه ای با خبرنگار مهر اعلام کرد که این مدلها علاوه بر آنکه می تواند میزان تلفات احتمالی را پیش بینی کند، قادر اند میزان خسارات و تلفات را پس از وقوع زلزله با دقت بالا برآورد کند. جزئیات این مصاحبه به شرح زیر است: - آقای دکتر حسینی تجربه زلزله های گذشته نشان داده است که ناتوانی کشور در زمینه تعیین دقیق کانون زلزله و امداد رسانی دیر هنگام در زمانهای بحران از عوامل مهم افزایش تلفات جانی است. دلایل این ناتوانی چیست؟ * کامبد امینی حسینی: زمانی که زلزله ای در منطقه ای رخ می دهد برای تخمین تلفات جانی باید مدلهایی در اختیار باشد تا با استفاده از آن مدلها برآورد کنیم که توزیع تلفات و مجروحان چه میزان است. این اطلاعات برای کمکهای امداد و نجات موثر است. تاکنون در کشور مدل مشخصی برای برآورد تلفات ناشی از زلزله وجود نداشته است و از مدلهای کشورهایی نظیر آمریکا و ژاپن استفاده می شده است که از نظر ساخت و ساز متفاوت از ما بودند. از این رو اطلاعاتی که از این روشها به دست می آمد اطلاعات درست و دقیقی نبود.
- این مدلها چه کمکی به امداد رسانی می کند؟ *این مدلها به مسئولان در زمینه مدیریت بحران کمک می کند به گونه ای که با استفاده از اطلاعات خاص یک منطقه علاوه بر تعیین دقیق تلفات می توانند نسبت به امدادرسانی به موقع اقدام کنند.
- پژوهشگاه در این زمینه چه تدابیری اندیشیده است؟ *در این راستا با توسعه توابع آسیب پذیری و تلفات جانی، مدلی را برای برآورد میزان تلفات جانی ناشی از زلزله ارائه دادیم.
- آقای دکتر درباره جزئیات این پروژه توضیح دهید. *در این پروژه بر اساس شرایط ساخت و ساز کشور، توابعی را برای برآورد تلفات جانی ناشی از زلزله ارائه دادیم. این توابع می توانند اطلاعات دقیق تری را در خصوص میزان تلفات ناشی از زلزله هر منطقه ارائه دهد.
اطلاعات این توابع هم برای پیش بینی تلفات قبل از وقوع زلزله و هم پس از وقوع زلزله برای برآورد تلفات قابل استفاده است.
- این مدل چگونه می تواند میزان تلفات جانی ناشی از زلزله را در هر منطقه پیش بینی کند؟ *به این صورت که مناطقی که در معرض خطر زلزله هستند، بر اساس نوع ساخت و ساز و نوع تراکم و توزیع جمعیت می تواند پیش بینی کند که در زمان زلزله میزان تلفات جانی چه میزان است و بر اساس آن می توان امکانات امداد و نجات و مدیریت بحران را در سایر نقاط کشور توسعه داد.
- یکی دیگر از عوامل ایجاد خسارات زیاد در زلزله ها وجود بافتهای فرسوده در مناطق زلزله خیز است. این پژوهشکده چه متدهایی برای برآورد میزان خسارات بافتهای فرسوده پیشنهاد می کند؟ *تاکنون برای برآورد میزان خسارات بافتهای فرسوده از سه پارامتر ارائه شده از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی شامل وضعیت ساختمانها، وضعیت معابر و میزان مساحت زمینی که بر روی آن ساختمان ساخته شده است، استفاده می شد و با اجرای پروژه ای در این زمینه با وارد کردن 12 پارامتر جدید، اقدام به تدوین ضوابط مربوط به شناسایی و بهسازی بافتهای فرسوده شهری در مناطق لرزه خیز کردیم.
- نحوه برآورد خسارات ناشی از زلزله در بافتهای فرسوده از طریق این مدل چگونه است؟ *در این مطالعات توانستیم 12 پارامتر جدید چون خطر زلزله، پتانسیل مخاطرات زمین شناختی مرتبط با زلزله، وضعیت تراکم جمعیت آسیب پذیر در برابر زلزله شامل تعداد کودکان زیر 6 سال و افراد بالای 65 سال، وجود فضاهای تخلیه در داخل مناطق شهری، تعداد تاسیسات خطرناک در بافتهای فرسوده و وجود امکانات مدیریت بحران مانند آتش نشانی ها و بیمارستانها به پارامترهای گذشته اضافه و در نهایت مدلی برای برآورد خسارت ارائه کردیم.
نتایج این مطالعات را با معیارهای قبلی مقایسه کردیم و نشان داد که پارامترهای جدید می توانند دقیق تر و کاربردی تر به ما نشان دهند که کدام مناطق و بلوکهای شهری نیاز به بازسازی و بهسازی دارند.
- این مدل در کدام مناطق کشور پیاده سازی شد؟ *پایلوت این طرح در منطقه 17 تهران پیاده سازی شد که به اهداف این پروژه تحقیقاتی که شامل برآورد میزان خسارات بافتهای فرسوده می شود، دست یافتیم.
- نتایج نهایی این مدلها در چه مرحله ای است؟ *از آنجایی که این توابع می تواند به مسئولان کمک کند تا توزیع خسارات و تلفات را در شهرها برآورد کنند از این رو این مدلهای بومی در اختیار مسئولان قرار داده شده است تا با کاربردی کردن آن از خسارات و تلفات احتمالی ناشی از زلزله در مناطق مختلف کشور جلوگیری کنند. علاوه بر این، این مدلها می تواند زمینه ای را برای مسئولان کشور فراهم کند تا با اولویت بندی مناطق فرسوده، نسبت به بهسازی و مقاوم سازی آنها در برابر زلزله اقدام کنند.
