تأثیر عمیق تاب‌آوری بر کیفیت زندگی افراد

تاب‌آوری تأثیری بسیار عمیق بر کیفیت زندگی افراد در شرایط دشوار جسمی و روحی دارد و نکته مهم این است که تاب‌آوری تعاملی بین فرد، خانواده و اجتماع است که موجب انسجام مجدد فرد با محیط خواهد شد.

زهرا میرزایی، پژوهشگر حوزه زنان و خانواده در یادداشتی که برای انتشار در اختیار خبرگزاری ایکنا قرار داده است به موضوع تاب‌آوری و امنیت اجتماعی پرداخته و آن را عامل ارتقای کیفی زندگی دانسته است.  در ادامه متن این یادداشت از نظر مخاطبان می‌گذرد.
یکی از اصطلاحاتی که در دنیای پرچالش امروزی زیاد شنیده می‌شود، تاب‌آوری است. به صورت ویژه پس از همه‌گیری ویروس کرونا و درگیری دنیا با بیماری و البته تبعات بسیار گسترده مالی و معنوی پس از آن مفهوم تاب‌آوری بسیار مورد توجه قرار گرفت.
اما تاب‌آوری چیست؟ تاب‌آوری، بیانگر توانایی فرد برای سازش یافتن در برابر مشکلات، شرایط نامطلوب و عوامل درهم تنیده زندگی است. همچنین باید دقت داشت که تاب‌آوری تأثیری بسیار عمیق بر کیفیت زندگی افراد در شرایط دشوار جسمی و روحی دارد و نکته مهمی که اینجا مدنظر ماست این است که تاب‌آوری تعاملی بین فرد، خانواده و اجتماع بوده که موجب انسجام مجدد فرد با محیط خواهد شد.
امنیت جامعه را رفتار‌های هنجارمند اعضای آن تقویت می‌کند. بدین جهت بسیار مهم است افراد بیاموزند که در هنگام تنش دست به رفتار‌های هنجارشکنانه نزنند. با توجه به مقدمه‌ ذکر شده به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین عوامل برای حفظ رفتار هنجارمند در جامعه بالا بردن سطح تاب‌آوری در افراد است. چراکه این قابلیت می‌تواند بر کیفیت زندگی و رفتار افراد در ابعاد مختلف مؤثر باشد و همان‌طور که ذکر شد و نتایج پژوهش‌ها نیز بیانگر این امر است، هر قدر تاب‌آوری افراد بیشتر شود، کیفیت رفتار آنها در محیط و روابط اجتماعی اعم از خانواده و محیط بیرون از خانه بهبود خواهد یافت و این امر موجب خواهد شد تا فرد رفتار هنجارمند از خود بروز دهد.

با نگاه واقع‌بینانه به زندگی این امر روشن است که مواجهه با نگرانی و مشکلات جسمی و آسیب‌های روحی مثل همه‌گیری کرونا یا هرگونه عامل تهدید کننده امنیت روانی جامعه امری گریزناپذیر است. حال اگر افراد نتوانند پس از مواجهه با این مشکلات به خود مسلط شده و دست به رفتار‌های هیجانی بزنند، همان‌طور که در برهه‌های مختلف شاهد این امر از سوی گروه‌های تأثیرپذیر مثل نوجوانان بوده‌ایم؛ با آسیب‌های گسترده مادی و خطرات امنیتی مواجه خواهیم بود؛ چراکه اگر فرد نتواند رفتار هنجارمندی از خود بروز دهد، به خود، جامعه، امنیت و آرامش روانی جامعه آسیب خواهد زد.
در جمع‌بندی آنچه ذکر شد، مهم است که نهاد‌های مسئول در فرآیند آموزش و جامعه‌پذیری افراد(به ویژه خانواده و آموزش و پرورش) به این امر دقت داشته باشند که در مرحله اول فرد باید اثرات یک آسیب را بپذیرد و انکار نکند. در مرحله بعد باید بتواند ابعاد آسیب وارده را به درستی فهمیده و سپس توان خود را برای کنترل و بهبود به دست گیرد تا در نهایت چالش پیش آمده را به فرصتی برای رشد و یک تجربه مفید تبدیل کند.