راهکارهای افزایش تاب آوری
دکتر زهرا میرزایی پژوهشگر حوزه زن و خانواده
یکی از معضلات افراد در حفظ اعتقادات و برونداد رفتاری این اعتقادات، قرار گرفتن در محیطهایی مثل مدرسه یا گروه همسالان است که ممکن است اعتقادات فرد را مورد تمسخر قرار داده یا تقبیح کنند. برای گذر از این موقعیت های سخت نیاز است تا فرد تاب آوری خود را افزایش دهد. پیرامون افزایش تاب آوری پژوهش های زیادی صورت گرفته است تعدادی از استراتژیهای رفتاری میتوانند در کوتاه مدت یا درازمدت بر این امر موثر باشند.
این استراتژی ها شامل قرار گرفتن در معرض و تثبیت مجدد، اجتناب فعال، کنترل ورزش، و تلقیح استرس است. رفتارهایی که سلامت جسمی و ارتباط اجتماعی را تقویت میکنند،میتوانند عملکرد مغز را تغییر داده و تابآوری را افزایش دهند. به عنوان مثال، خواب مناسب و ورزش هوازی استرس را از بین می برد، خلق و خو را بهبود می بخشد. ارتباط اجتماعی و دریافت قدردانی همچنین می تواند سلامت جسمی و روانی را افزایش دهد.
استراتژیهای روانشناختی مانند بیان کلامی احساسات و آگاهی یافتن به آنان و ارزیابی مجدد شناختی نیز ابزارهای مؤثری برای تنظیم این ویژگی هستند، زیرا پردازش هیجان را در مغز تسهیل میکنند و واکنشهای هیجانی خودمختار را کاهش میدهند.
آموزش ذهن آگاهی و شناخت درمانی می توانند توانمندی فرد را افزایش داده یا سطح تاب آوری را تغییر دهند.
یکی از الگوهای بررسی شده این است که درگیری کلی یا رویارویی با یک عامل استرسزا و احساسات مرتبط (چه از نظر رفتاری در داخل بدن یا از نظر شناختی از طریق زبان) بیشتر از اجتناب یا سرکوب غیرفعال موثر است. هرچند برخی از اشکال اجتناب، مانند اجتناب فعال و حواسپرتی، میتوانند در برخی موقعیتها مفید باشند، اما باید دقت داشته که انکار عموماً ناراحتی زمینهای را برطرف نمیکند و حتی ممکن است منجر به پیامدهای منفی شود.
همچنین باید دقت داشت که عوامل محیطی و تفاوت های فردی (مانند فرهنگ، جنس، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و سن) نه تنها بر تاب آوری، بلکه بر ساختار و عملکرد مغز نیز تأثیر می گذارد و ترس و اضطراب را تعیین می کنند. در سطح رفتاری، همیشه یک رابطه خطی بین یک راهکار معین و دستیابی به هدف وجود ندارد.
اجتناب هم یکی از این راهبردها است، در بیشتر موارد ناسازگار است اما در موارد دیگر سودمند است، البته در حد اعتدال.راهبردهای مقابله فعال، مانند دریافت حمایت اجتماعی مخصوصا از سوی اعضای خانواده بیشتر از راهبردهای منفعلانه، مانند انجام هیچ کاری یا انکار، سازگارتر هستند.
درگیر شدن هوشمندانه با احساسات یا تجربیات خود میتواند به روش های مختلف انجام شود. به طور خاص، مواجهه با ترسها، شناخت احساسات، افشای احساسات، پذیرش و تمرین ذهنآگاهی، همگی میتوانند ترس و پریشانی را کاهش دهند و نیز سلامت را در درازمدت افزایش دهند. همچنین درگیر شدن با چالشهای جسمی مانند ورزش هوازی و رژیم غذایی سالم ، میتواند ذهن را «توانمندتر» کرده و تاب آوری را افزایش دهد.
علاوه بر این، برخی از استراتژیهای ایجاد تابآوری میتوانند نتیجه استراتژیهای دیگر را تقویت کنند، مانند ورزش بدنی، که میتواند استرس را کاهش دهد، عملکرد اجرایی را بهبود بخشد و خواب را بهبود بخشد، که هر کدام به نوبه خود میتوانند وضعیت سلامت جسمی و روحی و خلق و خو را بهبود بخشند. بنابراین، رویکرد ایدهآل برای تقویت تابآوری احتمالاً شامل استراتژیهای رفتاری، اجتماعی، سلامت جسمانی و شناختی متعددی است که به صورت هم افزایی یا افزایشی با یکدیگر کار میکنند.
در نتیجه، مغز انسان می تواند یاد بگیرد که انعطاف پذیرتر شود. چندین استراتژی رفتاری و روانشناختی مختلف می تواند مغز را دوباره سیم کشی کند و تاب آوری را افزایش دهد. بسته به موقعیت و شخص، استفاده از ترکیبی از این استراتژیها احتمالاً برای افزایش انعطاف پذیری بهترین اثر را خواهد داشت. به طور کلی، درگیر شدن با ترسها، عوامل استرسزا و چالشها (مانند مقابله فعال، ورزش هوازی و تمرکز حواس) استراتژیهای مؤثری هستند، زیرا میتوانند پریشانی را کاهش داده و مکانیسمهای عصبی را برای مقابله بهتر در آینده تقویت کنند. نکته مهم این است که تاب آوری فرآیندی پویاست و باور به توانمندی مغز انسان میتواند یادگیری و تغییر رفتار را بهبود بخشد و به تقویت توانایی فرد در یادگیری و اجرای مهارت های مقابله ای جدید کمک کند.
این استراتژی ها شامل قرار گرفتن در معرض و تثبیت مجدد، اجتناب فعال، کنترل ورزش، و تلقیح استرس است. رفتارهایی که سلامت جسمی و ارتباط اجتماعی را تقویت میکنند،میتوانند عملکرد مغز را تغییر داده و تابآوری را افزایش دهند. به عنوان مثال، خواب مناسب و ورزش هوازی استرس را از بین می برد، خلق و خو را بهبود می بخشد. ارتباط اجتماعی و دریافت قدردانی همچنین می تواند سلامت جسمی و روانی را افزایش دهد.
استراتژیهای روانشناختی مانند بیان کلامی احساسات و آگاهی یافتن به آنان و ارزیابی مجدد شناختی نیز ابزارهای مؤثری برای تنظیم این ویژگی هستند، زیرا پردازش هیجان را در مغز تسهیل میکنند و واکنشهای هیجانی خودمختار را کاهش میدهند.
آموزش ذهن آگاهی و شناخت درمانی می توانند توانمندی فرد را افزایش داده یا سطح تاب آوری را تغییر دهند.
یکی از الگوهای بررسی شده این است که درگیری کلی یا رویارویی با یک عامل استرسزا و احساسات مرتبط (چه از نظر رفتاری در داخل بدن یا از نظر شناختی از طریق زبان) بیشتر از اجتناب یا سرکوب غیرفعال موثر است. هرچند برخی از اشکال اجتناب، مانند اجتناب فعال و حواسپرتی، میتوانند در برخی موقعیتها مفید باشند، اما باید دقت داشته که انکار عموماً ناراحتی زمینهای را برطرف نمیکند و حتی ممکن است منجر به پیامدهای منفی شود.
همچنین باید دقت داشت که عوامل محیطی و تفاوت های فردی (مانند فرهنگ، جنس، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و سن) نه تنها بر تاب آوری، بلکه بر ساختار و عملکرد مغز نیز تأثیر می گذارد و ترس و اضطراب را تعیین می کنند. در سطح رفتاری، همیشه یک رابطه خطی بین یک راهکار معین و دستیابی به هدف وجود ندارد.
اجتناب هم یکی از این راهبردها است، در بیشتر موارد ناسازگار است اما در موارد دیگر سودمند است، البته در حد اعتدال.راهبردهای مقابله فعال، مانند دریافت حمایت اجتماعی مخصوصا از سوی اعضای خانواده بیشتر از راهبردهای منفعلانه، مانند انجام هیچ کاری یا انکار، سازگارتر هستند.
درگیر شدن هوشمندانه با احساسات یا تجربیات خود میتواند به روش های مختلف انجام شود. به طور خاص، مواجهه با ترسها، شناخت احساسات، افشای احساسات، پذیرش و تمرین ذهنآگاهی، همگی میتوانند ترس و پریشانی را کاهش دهند و نیز سلامت را در درازمدت افزایش دهند. همچنین درگیر شدن با چالشهای جسمی مانند ورزش هوازی و رژیم غذایی سالم ، میتواند ذهن را «توانمندتر» کرده و تاب آوری را افزایش دهد.
علاوه بر این، برخی از استراتژیهای ایجاد تابآوری میتوانند نتیجه استراتژیهای دیگر را تقویت کنند، مانند ورزش بدنی، که میتواند استرس را کاهش دهد، عملکرد اجرایی را بهبود بخشد و خواب را بهبود بخشد، که هر کدام به نوبه خود میتوانند وضعیت سلامت جسمی و روحی و خلق و خو را بهبود بخشند. بنابراین، رویکرد ایدهآل برای تقویت تابآوری احتمالاً شامل استراتژیهای رفتاری، اجتماعی، سلامت جسمانی و شناختی متعددی است که به صورت هم افزایی یا افزایشی با یکدیگر کار میکنند.
در نتیجه، مغز انسان می تواند یاد بگیرد که انعطاف پذیرتر شود. چندین استراتژی رفتاری و روانشناختی مختلف می تواند مغز را دوباره سیم کشی کند و تاب آوری را افزایش دهد. بسته به موقعیت و شخص، استفاده از ترکیبی از این استراتژیها احتمالاً برای افزایش انعطاف پذیری بهترین اثر را خواهد داشت. به طور کلی، درگیر شدن با ترسها، عوامل استرسزا و چالشها (مانند مقابله فعال، ورزش هوازی و تمرکز حواس) استراتژیهای مؤثری هستند، زیرا میتوانند پریشانی را کاهش داده و مکانیسمهای عصبی را برای مقابله بهتر در آینده تقویت کنند. نکته مهم این است که تاب آوری فرآیندی پویاست و باور به توانمندی مغز انسان میتواند یادگیری و تغییر رفتار را بهبود بخشد و به تقویت توانایی فرد در یادگیری و اجرای مهارت های مقابله ای جدید کمک کند.
مرجع : برنا