نگاهی به یک رفتار زیستی و شایع:
آیا انسان با افزایش سن، بدبین می شود؟
جاوید خیرخواه
کلیشه های زیادی به بی حوصلگی و بدبینی افراد مسن اشاره می کند. در این میان پرسشی برای بسیاری از افراد وجود دارد که آیا این موضوع یک واقعیت علمی است یا تنها این طور تصور می شود که رفتار انسان ها با افزایش سن تغییر می کند.
از نظر شخصیتی، شواهد نشان می دهد که به طور متوسط، هر چه سن بالاتر می رود، گرایش ها و علائق ما بسته تر می شود. با بیشتر شدن سن، ما کمتر تمایل داریم دیدگاه های جایگزین را پذیرفته یا تجربیات جدید را کشف کنیم.
در این میان اما نکته مهم دیگر، روشی است که شخصیت ما در سنین پیری بر اساس آن به بلوغ می رسد. واقعیت روان شناختی انسان این است که با افزایش سن، روان رنجوری ما کاهش یافته و میزان و سطح رضایتمندی ما افزایش می یابد. به بیان دیگر، افراد مسن تر نسبت به دوران جوانی خود آرام تر، گرم تر، دوستانه تر و قابل اعتماد تر هستند.
باور این موضوع به سختی با کلیشه های پذیرفته شده مبنی بر بداخلاق شدن افراد مسن، سازگاری دارد. در واقع، یک مطالعه انجام شده توسط پژوهشگران سوئیسی روی افراد بالای ۸۰ سال نشان داد که آن ها به طور قابل توجهی دچار خونسردی و بی توجهی به مشکلات هستند. ویژگی ای که محققان آن را «خونسردی سالمندان» می نامند.
دیدگاه پذیرفته شده دیگر در این رابطه، متعلق به اریک اریکسون روانکاو دانمارکی-آمریکایی است که نظریه هشت مرحله ای رشد زندگی را مطرح می کند. بر اساس این دیدگاه، مرحله نهایی رشد شخصیتی از حدود ۶۵ سالگی به بالا شکل گرفته و به عنوان نبرد روانی بین صداقت و نا امیدی توصیف می شود.
به گفته او، اگر افراد مسن به زندگی خود با نا امیدی و پشیمانی نگاه کنند، نا امیدی پیروز خواهد شد و در نتیجه به تلخی روان و بداخلاقی دامن می زند.
در مقابل، افراد مسن تر که تشخیص می دهند بهترین کارهای ممکن را بر اساس شرایطی که داشته اند، در طول حیات خود انجام داده و زندگی خود را با پذیرش و احساس معنا می بینند، از تلخی دوری می کنند و در عوض از احساسات مبتنی بر خرد لذت می برند.
در واقع از منظر علمی نمی توان قاعده ای کلی برای این باور عمومی متصور شده و بگوییم افراد مسن لزوما بدبین، بد اخلاق و کم حوصله هستند.
مرجع : سینا
