علل تجمع نیترات در سبزی‌ها و روش‌های کنترل آن
سعدالله اسکندری در این خصوص در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: آبیاری دقیق و بهینه کردن شرایط محیطی به ویژه شرایط تهویه مناسب خاک در گلخانه در کاهش تنش‌های وارد بر گیاه از خطر تجمع نیترات در محصول می‌کاهد.مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی افزود: توجه به تغذیه متعادل گیاهان می‌تواند در کاهش میزان نیترات محصولات مفید واقع شود. وی تشریح کرد: برنامه تغذیه با توجه به فصل، نوع محصول و با درنظر گرفتن نتایج تجزیه خاک و گیاه روش‌هایی است که در کاهش تجمع نیترات موثر خواهد بود.
اسکندری با اشاره به بهره‌گیری از کمپوست ادامه داد: استفاده از انواع کمپوست می‌تواند به عنوان منبع تدریجی نیتروژن مورد استفاده قرار گیرد. وی از مزایای تقسیط کودهای ازته گفت و تاکید کرد: تقسیط کودهای ازته در طی دوره رشد گیاه علاوه بر جلوگیری از آلودگی منابع خاک و آب ار دسترسی ناگهانی گیاه به مقدار بیش از حد کودهی ازته ممانعت به عمل خواهد آمد.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز به ایسنا، گفت: مقدار کود، نوع کود، سرعت آزاد شدن و روش مصرف کود بر تجمع نیترات تاثیر می‌گذارند.
سعید سلیمانی افزود: در مورد تعداد زیادی از گونه‌های گیاهی، ارتباطی مستقیم بین کود نیتروژنی و تجمع نیترات مشخص شده است.
وی تشریح کرد: در واقع عمده‌ترین عاملی که موجب تجمع نیترات در سبزی‌ها و سایر گیاهان میشود، کودهای ازته هستند. مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی از نقش کوددهی آلی در تغییر غلظت نیترات در سبزی‌ها گفت و یادآور شد: نوع و مقدار کودهای آلی به کار رفته نیز باعث تغییر غلظت نیترات در سبزی‌ها میشوند.
وی اظهار کرد: تجمع نیترات در گیاه بستگی به گونه، رقم، قسمت‌های مختلف گیاه و نیز سن آن دارد. سلیمانی از مدیریت کوددهی گفت و تاکید کرد: کوددهی بی‌رویه نیتروژن سبب افزایش میزان نیترات در سبزی‌ها میشود و با مدیریت کوددهی میزان نیترات کاهش می‌یابد.
مدیر دفتر محیط زیست و توسعه پایدار سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در گفت و گو با افزود: عوامل محیطی زیادی بر غلظت نیترات گیاه از طریق تاثیر بر فعالیت آنزیم کاهش دهنده نیترات، همچنین جذب نیترات اثر می‌گذارند. احمد بایبوردی ضمن بازگو نمودن عوامل تاثیرگذار در افزایش تجمع نیترات افزود: نور کم، دمای خیلی زیاد یا خیلی کم و تنش های رطوبتی منجر به تقلیل آنزیم کاهش دهنده نیترات و افزایش تجمع نیترات میشوند.
وی تصریح کرد: مهم‌ترین عامل محیطی تاثیرگذار در تجمع نیترات در گیاه، مقدار نیترات موجود در اطراف ریشه و خود گیاه است. بایبوردی ادامه داد: موقعی که گیاه در معرض شدت نور کم قرار گیرد، غلظت نیترات افزایش می‌یابد.
مدیر دفتر محیط زیست و توسعه پایدار سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی یادآور شد: در بیشتر گونه‌های گیاهی اندام‌های مختلف آن مثل برگ، ساقه و ریشه توانایی احیای نیترات را دارند، ولی وقتی کود نیتروژن بیش از نیاز مصرف شود، امکان تجمع نیترات افزایش خواهد یافت.
بایبوردی از عوامل محدودکننده فتوسنتز در گیاه گفت و تاکید کرد: تنش خشکی، دمای بالا، یخبندان، شدت نور کم به طور کلی عواملی که محدود کننده فتوسنتز و رشد گیاه هستند، در افزایش میزان نیترات موجود در گیاه موثرند. بر همین اساس، در بیشتر گونه‌های گیاهی اندام‌های مختلف آن مثل، برگ، ساقه و ریشه توانایی احیای نیترات را دارند، ولی وقتی کود نیتروژنی بیش از نیاز مصرف شود، امکان تجمع نیترات بیشتر میشود. رعایت اصول صحیح مصرف کود، نه تنها موجب عملکرد سبزی و صیفی افزایش می‌یابد، بلکه کیفیّت نیز ارتقاء خواهد یافت.
گزارش از: امیرمسعود طایفه سلطانخانی
خبرنگار ایسنا، منطقه آذربایجان‌شرقی
