ضمیر ناخودآگاه چیست؟

ضمیر ناخوداگاه subconscious بخشی از ذهن ماست که اعمال حیاتی و بسیاری از افکار و احساسات ما را مدیرت می کند. این بخش از ذهن ما دکمه توقف ندارد و حتی در خواب نیز بر روی نحوه زندگی ما نظارت دارد. به کمک این بخش ذهنی می توان به قدرت تجسم، الهامات و شهود دست یافت و با استفاده از حسس ششم یا چشم سوم می توان به یک ابر انسان تبدیل شد.

 

ضمیرناخودآگاه را بعنوان فضای عملکرد و ذخیره همه چیزهایی که در حال حاضر آگاهی شما روی آنها نیست، تصور کنید(مثلا هم اکنون درحال نفس کشیدن به شکل ناخودآگاه بودید).

ضمیرناخودآگاه، همه تجارب زندگی شما، خاطرات، باورها، مهارتها و چیزهایی که دیده اید را در بر دارد. همچنین کنترل بسیاری از عملکردهای ناخودآگاه بدن شما مانند تنفس، ضربان قلب، هضم، کنترل دما و غیره که از محدوده آگاهی شما خارج است نیز به ضمیرناخودآگاه شما باز میگردد.

اگر بخواهیم بطور ساده درباره ضمیر ناخودآگاه بگوییم، باید به سیستم هوشمند بدن بپردازیم. ما دارای دو ضمیر یا مدیر اجرایی در ذهن هستیم که با نام ضمیر خوداگاه (بخش هوشیار) و ضمیر ناخودآگاه (بخش ناهوشیار) شناخته میشوند. اعمال ارادی مانند حرکت کردن، نشست و برخاست و… به عهده ضمیر خودآگاه می باشد و اعمال حیاتی بدن مانند تنظیم ضربان قلب، تنفس، سیستم گردش خون و…. نیز بر عهده ضمیر ناخودآگاه است. ضمیرناخودآگاه، همه تجارب زندگی شما، خاطرات، باورها، مهارتها و چیزهایی که دیده اید را در بر دارد.


مثالی برای درک و تجربه ضمیر ناخودآگاه
فردی میخواهد یاد بگیرد که چگونه میتواند رانندگی کند. در شروع، او نمیتواند حین رانندگی با شخص دیگری حرف بزند زیرا باید تمرکز خود را روی حرکتهای مختلفی که حین رانندگی وجود دارد، معطوف کند. علت این امر این است که این فرد در حال استفاده از ضمیر خود آگاه خود برای رانندگی است و هنوز عملیات رانندگی برای این شخص، تبدیل به یک فرآیند ناخودآگاه نشده است. چند هفته بعد، رانندگی برای این فرد فرآیندی بسیار عادی شده و فرد بدون اینکه به آن فکر کند، شروع به رانندگی میکند. همچنین ممکن است این فرد حین رانندگی کارهایی مانند صحبت کردن با تلفن، صحبت کردن با دوستان و یا حتی پیامک دادن را نیز انجام دهد!

این مساله به این علت رخ داده است که رانندگی کردن، به ضمیر ناخودآگاه فرد منتقل شده است و بنابراین ضمیرخودآگاه او، آزاد شده و میتواند به فعالیتهای همزمان دیگری بپردازد.

ضمیر ناخودآگاه مسئول کنترل احساساتی که آنرا تجربه میکنید نیز هست. مثلا اگر یک سخنرانی داشته باشید، استرس نگرانی و ترس به وجود آمده، تماما توسط ضمیر ناخودآگاه شماست. از طرفی دیگر، ضمیر خودآگاه پاسخگوی مواردی چون محاسبات، منطق، و همه عملیاتی است که وقتی هوشیار هستید انجام میدهید. ضمیر ناخودآگاه مواردی مانند ضربان قلب و تنفس را کنترل میکند.

مثال خوب دیگر که میتواند نحوه عملکرد ضمیر ناخودآگاه را شرح دهد، این است که قبل از اینکه بگویم کنترل تنفس با ضمیر ناخودآگاه است، شما از آن آگاه نبودید اما پس از اشاره کردن به آن، کنترل تنفس شما به ضمیر خودآگاهتان منتقل شد و توانستید آنرا حس کنید. جالب تر اینکه پس از مدتی، مجددا تنفس به امری ناخودآگاه تبدیل شده و از آن، آگاه نخواهید بود.

حال از شما میخواهم برای یک دقیقه تنفس خود را کنترل کنید. در این حالت ضمیر خودآگاه کنترل کننده تنفس شماست اما وقتی تمرکز خود روی عملیات تنفس را از یاد میبرید، مجددا ضمیر ناخودآگاه کنترل آنرا به عهده خواهد گرفت.  

 

ضمیر ناخودآگاه قسمتی از فعالیت نیمکره راست، پشت و قسمت پایین مغز است، فعالیت های سمت چپ بدن تحت کنترل نیمکره راست و فعالیت های سمت راست بدن، تحت کنترل نیمکره چپ مغز است. بدین معنی که در افراد راست دست، نیمکره فعال، سمت چپ مغز است و در افراد چپ دست، نیمکره فعال، سمت راست مغز است. در تمامی فعالیت ها اعم از: فیزیکی و ذهنی، چنانچه بتوان از فعالیت های دو نیمکره استفاده کرد، راندمان مغز حداقل به 5 برابر حالت عادی خواهد رسید.

دانشمندان در بررسی های متعددی که انجام دادند متوجه شدند که فعالیت های نیمکره راست مغز نسبت به نیمکره چپ از وضعیت حساس تری برخوردار بوده و قابلیت های ظریفی در انسان تحت کنترل دارد و از آنجا که این قابلیت ها عموما تحت کنترل مستقیم فرد نیست، این جایگاه از مغز را، محل ضمیر ناخودآگاه قلمداد نموده اند.
 

آشنایی با قابلیت ها و عملکرد هر یک از دو نیمکره
80 تا 85 درصد رفتار های انسان تحت تاثیر رفتارهای ناخودآگاه است و فقط 15 تا 20 درصد آن (رفتارها) تحت تاثیر ضمیر خودآگاه است.پس برای تغییر در هر کار باید ضمیر ناخودآگاه را برنامه ریزی کرد. اگر آنچه را دلتان می خواهد در اختیار ندارید، علتش این است که راه دست یابی به آن وسیله مانع و مساله ای بسته شده است. شاید این سد همان عادتی باشد که در صدد تغیر هستید. NLPبرنامه های ذهنی شما را فاش می کند و به شما کمک می کند تا دوباره ذهن ناخودآگاه خود را برنامه ریزی کنید و عادات خود را تغییر دهید. دستور برای تغییر از ذهن هوشیار شما صادر می شود اما این ذهن ناخودآگاه شماست که انجام دادن کارها را به شیوه ای نو فرا می گیرد و عادتی تازه ایجاد می کند.

ذهن ناخودآگاه از خودآگاه جداست، در واقع خانه باورها، انگیزه ها و رفتار های شماست.
تاثیرش به شکل شیوه های تکراری و عادتی نمودار می شود. ذهن ناخودآگاه شماست که از ذهن هوشیار شما دستور می گیرد و اجرا می کند. به طور مثال فرض کنید می خواهید بنشینید، این ذهن ناخودآگاه شماست که به ماهیچه ها فرمان می دهد چه کار بکنند و یا هنگامی که غرق در فکر هستید که می بینید با ماشین به منزل رسیده اید. پیش از شروع عمقی دوره، بهتر است با هم به شکلی خلاصه قوانین ضمیر ناخودآگاه را بررسی کنیم تا در درس های آینده از خواندن بعضی مفاهیم دچار مشکل نشوید.


وظیفه ضمیر ناخودآگاه
اصلی‌ترین وظیفه ضمیر ناخودآگاه حفظ ثبات و ایجاد پایداری در وضعیت روانی است. در حقیقت ناخودآگاه انسان هر چیز که باعث بروز تنش و اضطراب می‌شود را از دسترس خودآگاهی یا همان هشیاری انسان دور می‌سازد. با این حال زمانی که بار هیجانات منفی در زندگی افزایش می‌یابند و فرد بیش از حد معمول از مکانیزم های دفاعی استفاده می‌کند، محتوای ناخودآگاه از مجاری مختلف و اغلب به صورت نمادین سرریز شده و به صورت تغییر شکل یافته‌ای در معرض آگاهی قرار می‌گیرند. ناتوانی در درک این موضوع و سرکوب هرچه بیشتر مشکلات پیرامونی در نهایت به بروز اختلالات نوروتیک و سایکوتیک می‌انجامد.  

تنها وظیفه ضمیر ناخودآگاه حفظ بقا و زنده ماندن ما است؛ ضمیر ناخودآگاه تمام تلاش خود را می کند تا ما را از خطرات احتمالی نجات دهد و ما را در شرایط فعلی (یعنی شرایطی که همین حالا داریم) نگه دارد و این موضوع باعث می شود که ضمیر ناخودآگاه مانع تغییرات مثبت و منفی در زندگی ما شود.

 

در نظریه روانکاوی شخصیت زیگموند فروید، ضمیر ناخودآگاه به عنوان مخزنی از احساسات، افکار، نیازها و خاطرات تعریف می شود که خارج از خودآگاهی می باشند. بیشتر حس های ناخودآگاه مانند احساس درد، اضطراب یا درگیری غیر قابل قبول یا ناخوشایند تلقی می شوند.

فروید معتقد بود که ناخودآگاه همچنان بر رفتار ما تأثیر می گذارد حتی اگر از این تأثیرات اساسی آگاهی نداشته باشیم مهم‌ترین قسمت ذهن، که نقش بسیار حساسی در نظریه روان‌کاوی دارد، ناخودآگاه (ناهشیار) است. تا زمان فروید، روان‌شناسان و فلاسفه پدیده‌های فکری را ارادی و نتیجه ضمیر خودآگاه (هشیار) انسان می‌پنداشتند، اما فروید اولین کسی بود که به صراحت از روان ناخودآگاه و چگونگی تشکیل و تجلیات آن سخن راند.

به نظر فروید، قسمت اعظم رفتار ما به وسیله نیروهایی هدایت می‌شوند که اصلا از آن‌ها آگاه نیستیم. این نیرهای ناهشیار عبارتند از غرایز، آرزوها، خواسته‌ها و غیره. افکار ناهشیار، برخلاف افکار نیمه‌هشیار، فقط به شکل‌های نمادین و مبدل وارد خودآگاه می‌شوند. ناهشیاری از احساسات، تمایلات و حالاتی به وجود آمده است که در کنترل اراده نیست و به قوانین منطقی، زمان و مکان محدود نمی‌شود. محتویات ناهشیاری برحسب زمان رویداد تنظیم نمی‌شوند و با سپری شدن زمان نیز از بین نمی‌روند. فعالیت ضمیر ناخودآگاه مبتنی بر اصل لذت است و از قلمرو اخلاق پا فراتر می‌گذارد و با واقعیت‌های خارج ارتباطی ندارد.


فروید، طراح اصلی نظریه ذهن ناخودآگاه می‌‌گوید "فقط ۱۰ درصد ذهن ما را فعالیت‌های آگاهانه و هوشیاری تشکیل می‌‌دهد و ۹۰ درصد فعالیت‌های ما، ناشی از ناخودآگاه می‌باشد که عمده ترین بخش ذهن ما را تشکیل می‌‌دهد."

فروید ذهن را به کوه یخی تشبیه کرده که فقط ۱۰ درصد آن بیرون از آب است. اما وقتی به آن برخورد می‌‌کنیم، می‌ فهمیم که یک حجم یخ عظیم در زیر آب قرار دارد که بخش تاریک ذهن ما را شامل می‌شود؛ انسان به این نقطه ذهن خود دسترسی ندارد و محتویات آن به شکل های مختلفی خود را نشان می‌دهد.


برای ایده پردازی ذهن ناخودآگاه، مقایسه ذهن با یک قطعه کوه یخ شناور می تواند مفید باشد. همه چیز بالای کوه یخ نشان دهنده خودآگاهی است در حالی که هرچیزی که زیر آب است نشان دهنده ناخودآگاه می باشد. اگر کوه یخی را به طور کامل ببینید، چگونه به نظر می رسد.

فقط قسمت کوچکی از کوه یخ در بالای آب قابل مشاهده می باشد. آنچه زیر سطح نمی بینید، مقدار بسیار زیادی یخ است که قسمت عمده ای از کوه یخ در زیر آب می باشد. عواملی که نشان دهنده خودآگاهی ما هستند، به سادگی “نوک کوه یخ” می باشند. سایر اطلاعات خارج از خودآگاهی در زیر سطح قرار دارند. اگرچه این اطلاعات ممکن است آگاهانه در دسترس نباشند، اما همچنان بر رفتار فعلی ما تأثیر می گذارد.

دلایل اثبات ضمیر ناهشیار فروید
دلایل زیر را برای اثبات وجود ضمیر ناهشیار ارائه می‌دهد:
الف: فرد از خواب مصنوعی بیدار می‌شود و تلقینات و دستوراتی را که در ضمن خواب به او داده شده است، به اجرا درمی‌آورد،
ب: دلایل ناشی از معانی نهفته در رؤیا،
ج: دلایل ناشی از لغزش‌های زبانی، اشتباهات گفتاری و اعمال سهوی دیگر،
د: تجلی ناگهانی افکاری که در حوزه خودآگاه قرار ندارند و همین‌طور، حل مشکلات به طور ناخودآگاه،
هـ: پیدایش بیماری‌های جسمانی و روانی که از نظر روان‌کاوی سرچشمه آن‌ها در زندگی روانی فرد مخفی است.

راه رسیدن به ناهشیار
شرح‌حال‌نویسی، سؤال کردن از خود، درد دل کردن با دیگران، تعبیر رؤیا و اعمال سهوی از جمله راه‌ها و روش‌های پی‌بردن به محتویات ذهن ناهشیار و ایجاد خودشناسی هستند و در فرایند درمان از این شیوه‌ها به میزان زیاد استفاده می‌شود.

نیمه هشیار
نیمه‌هشیار بین دو سطح هشیار و ناهشیار قرار دارد. نیمه‌هشیار، مخزن خاطرات، ادراک‌ها وا فکاری است که ما در این لحظه به صورت هشیار از آن‌ها آگاه نیستیم ولی می‌توانیم آن‌ها را به راحتی به هشیاری فراخوانیم. برای مثال، اگر ذهن شما از این صفحه منحرف شود و شروع به فکر کردن درباره یک دوست یا آنچه دیشب انجام داده‌اید کنید، مشغول فراخوانی موادی از نیمه‌هشیار به هشیار خود هستید. ما اغلب متوجه می‌شویم که توجهمان از موضوعی به موضوع دیگر، از تجربیات لحظه‌ای به رویدادها و خاطرات موجود در نیمه‌هشیار، جابه‌جا می‌شود.

مزایای شناخت و بکارگیری قدرت ضمیر ناخوداگاه
1- کشف استعداد و توانایی های
2- بازیابی و بخاطر آوردن موادر فراموش شده در گذشته
3- افزایش تمرکز بر روی اهداف و خواسته ها
4- کشف ریشه بیماریها
5- درمان افسردگی، استرس و اضطراب
6- افزایش قدرت یادگیری


قدرت ضمیر ناخودآگاه در احساسات
تمام احساسات ما ریشه در قدرت ضمیر ناخودآگاه دارند،از جمله ی این احساسات می توان به :افسردگی ،اضطراب،تاسف و شرمندگی ،ترس و… ضمیرناخودآگاه از تمام تکرار ها و تجربه های ما از دوران کودکی تا بزرگسالی منشاه می گیرد، این قسمت از وجود ما حتی زمانی که ضمیر خودآگاه خاموش است مسئول اعمال غیر ارادی ما مانند: عمل دفاع بدن در برابر محرک های بیرونی. پس باید دانست نمی توان به صورت منطقی با آن برخورد کرد.به عنوان مثال نمی توان از بسته شدن چشم ها در زمانی که شی ای به سمت آن پرتاب می شود جلوگیری کرد.


قوانین ضمیر ناخودآگاه:
قانون اول
ساده لوح بودن و نداشتن قدرت تشخیص، یعنی ساده لوحانه مانند یک کودک هرچه را که بهش بگوید می پذیرد و طبق آن عمل کند و قدرت درک و تشخیص ندارد.

قانون دوم
ضمیر ناخودآگاه هیچ عادت و هیچ رفتاری را تولید نمی کند مگر به منظوری مفید و مثبت. یعنی هر رفتاری که شخص انجام می دهد چه مثبت چه منفی ،پشتش یک منظور مفید نهفته است. حتی فردی که دزدی میکند با اینکه عملش نا شایست است اما منظور مفیدش تامین نیاز های خود و خانواده اش است؛ اما از طریق نادرست انجامش می دهد.

قانون سوم
ضمیر ناخودآگاه به هیچ عنوان افعال، مخصوصا فعل منفی را نمی شناسد. چون ضمیر نا خود آگاه تجزیه و تحلیل نمی کند و قیاس می کند، بنابراین افعال منفی را نمی شناسد. مثلا اگر بگوید دست نزن، “ن” اول فعل را حذف کرده و باقی “زن” که مصدر فعل امر زدن است می ماند که آن را اجرا می کند.

قانون چهارم
قدرت مافوق تصور در هر ثانیه بیش از یک میلیون اطلاعات وارد ذهن می شود و ضمیر ناخودآگاه تمام اطلاعات را اسکن می کند.

قانون پنجم
دریافت اطلاعات از طریق حواس که از طریق تمام حس ها مانند لامسه، بینایی، شنوایی و… اطلاعات را از محیط دریافت می کند.

قانون ششم
جذب اطلاعات غیر مستقیم مثلا به در بگو دیوار بشنوه یا تبلیغ یک جنس و کالا توسط یک مانکن در کنارش که در واقع ضمیر آگاه را معطوف یک چیز می کنیم مثلا در مثال بالا توجه ضمیر آگاه معطوف مانکن می شود و ضمیر ناخودآگاه کاملا معطوف موضوع اصلی که همان کالا هست می شود.

قانون هفتم
سه عمل تعمیم و تحریف وحذف اطلاعات را انجام می دهد.

قانون هشتم
زبان برنامه ریزی ضمیر ناخودآگاه: تمثیل، تصویر و احساس می باشد که فقط یا همین سه روش در جهت رسیدن به اهداف برنامه ریزی می شود.

قانون نهم
ضمیر نا خودآگاه نسبت به آخرین اطلاعات برنامه ریزی می کند.سپس آخرین اخبار و اطلاعات و کلام در شکل گیری باورها و ایجاد رفتار و برنامه ریزی ذهن نقش بسیار مهمی دارد. قانون دهم تولید باور می کند قوی ترین و اولین اطلاعاتی را که دریافت کردیم باور گویند.

نکته مهم:
ذهن بین تصویر واضح یک چیر و خود آن چیز تفاوتی قائل نمی شود.
 

موفقیت به کمک قدرت ضمیر ناخودآگاه
برای موفقیت در این زمینه ابتدا باید به پاکسازی و برنامه ریزی ضمیر ناخوداگاه خود بپردازیم و آن را از هرگونه عادت بد و افکار منفی تخلیه کنیم زیرا که اگر به توانایی خود شک داشته باشید در نتیجه فعالیت شما هم در زمینه ای که می خواهید موفق شوید محدود می شود وجود افکار منفی نسبت به خود برگرفته از خاطرات بد در گذشته یا گفته های دیگران بوده که به مرور در ضمیرناخوداگاه شما ثبت شده و در واقع هیچ ارتباطی با قدرت واقعی شما ندارد . پس از تخلیه ضمیر ناخودآگاه خود شروع به جایگزینی افکار مثبت کنید.

همیشه مثبت فکر کنید تا به مرور و با تکرار افکار مثبت و سازنده در ذهن ناهشیار شما قرار بگیرد برای ایین کار ابتدا باید : استعدادها و نکات مثبت خود را دریابید و به آن ها ایمان داشته باشید. هر زمان که نکته ی منفی ای از خودتان به ذهنتان خطور کرد سعی کنید با یادآوری از یکی از نکات مثبتتان به آن پاسخ بدهید .

 

یکی دیگر از فاکتورهای مهم، متمرکز کردن انرژی ذهن و جسم خود در حهت دستیابی به اهداف خود است.هنگامی که بدانید هدف اصلی شما چی است و آن را تکرار کنید تا در ضمیر ناخودآگاه خود ثبت بسازید آن زمان است که می توانید خود را زمانی که به آن هدف رسیده اید مجسم کنید و این انرژی زیادی به شما می دهد که شما باید از آن در زمینه ی تحقق سازی آن به کار ببرید.

طبق گفته های کارشناسان در این زمانه فرد تنها زمانی می تواند عادت هایی که مانع از رسیدن او به هدفش را ترک کند که اول به خود و سپس به هدفش ایمان داشته باشد و در وافع اشتیاق بسیاری برای رسیدن به آن داشته باشد.
 

بسیاری از افراد بر این باورند که هر شخص می‌تواند از ضمیر خودآگاه خود برای ایجاد تغییر در ضمیر ناخودآگاهش استفاده کند، و آن را به تغییرات قابل ملاحظه‌ای در زندگی شخصی خود تبدیل نماید. به بیان ساده‌تر، اگر می‌خواهید دستاوردهای بیشتری داشته باشید (پول، چشم‌انداز شغلی یا فرصت‌های دیگر) باید خودتان را ارتقا دهید. زمانی که یاد بگیرید چطور طرز تفکر خود را تغییر داده و به قدرت ضمیر ناخودآگاه‌تان متصل شوید، زندگی شادتر و موفق‌تری خواهید داشت.