روغن نباتی جامد نخورید
با اینکه اولین علت مرگ و میر در کشور ما، بیماری های قلبی- عروقی می باشد و این بیماری رابطه ی مستقیم با نحوه ی تغذیه و مصرف چربی دارد، این سئوال مطرح است که با افزایش مصرف روزانه ی روغن های جامد نباتی با اسید های چرب ترانس، چه رویه ای را باید پیش گرفت؟ چرا این معضل بزرگ مورد توجه جدی قرار نمی گیرد؟ متاسفانه مردم تمایل زیادی به مصرف روغن های جامد و استفاده از غذاهای سرخ کرده دارند که نیاز به اطلاع رسانی جامع دارد. اما برخی از کارخانجات داخلی موفق شده اند، روغن نیمه جامدی با اسید چرب ترانس کمتر از 2 درصد تولید نمایند.
آیا زمان آن نرسیده است که مسئولین محترم وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، وزارتخانه های ذی ربط و موسسه ی استاندارد به این مشکل اساسی به عنوان یک اولویت درجه یک بپردازند؟
در کشورهای اروپایی بحث های زیادی درباره ی خطرات مصرف روغن های نباتی جامد با 4 درصد اسیدهای چرب ترانس، در مجامع علمی مطرح شده است و امروزه مشکل جدی تغذیه ای آنها مصرف چیپس، پفک و برخی از غذاهای آماده است که با روغن های جامد حاوی اسیدهای چرب ترانس (4 درصد) طبخ می شوند.
متاسفانه در کشور ما سالیانه یک میلیون و دویست هزار تن روغن نباتی جامد مصرف می شود که 70 درصد آن مخرب می باشد.
آیا این امر نگران کننده نیست؟
اینجانب به عنوان یک پزشک، نگرانی عمیق خود را از این موضوع حیاتی اعلام می کنم و از آنجایی که در حال حاضر بیشترین جمعیت ایران را افراد حدود 25 ساله تشکیل می دهند، بیم آن می رود که در آینده ای نه چندان دور فاجعه ای رخ دهد که بخش های بستری، ccu ها و اتاق های عمل جراحی قلب جوابگوی این بحران نباشد. ضمن اینکه حفظ سلامت آحاد مردم یک وظیفه ی شرعی، اخلاقی و ملی می باشد و همت همگان برای حل این مشکل از ضروریات است. لذا اینجانب پیشنهادات خود را به شرح زیر اعلام می نمایم:
1) همه ی مردم نسبت به بیماری های قلبی- عروقی و انجام اقدامات پیشگیرانه از دوران کودکی حساس باشند(از همین امروز شروع نمایند).
2) موضوع تولید روغن نباتی جامد و اصلاح میزان اسیدهای چرب ترانس در آن ( به عنوان یک ماده ی خطرناک در بروز بیماری های قلبی) در دستور کار وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و سایر ارگان های ذی ربط قرار گیرد و ظرف یک زمان بندی حداکثر یک ساله، برای همیشه آن را حل نمایند.
3) مردم ما از همین امروز (تا زمانی که این اصلاح صورت نگیرد) از مصرف روغن های نباتی جامد جداً پرهیز کنند و در عوض نصف روغن مصرفی خود را از روغن های کانولا (گلزا) و زیتون؛ و 30 درصد را از روغن های مایع دیگر مثل روغن آفتابگردان، سویا و ذرت و 20 درصد باقیمانده را می توانند از روغن حیوانی استفاده کنند. هر چند توصیه اکید به مصرف کم روغن بوده و لازم است به سالم بودن روغن های مایع نیز توجه شود.
4) فعالیت ورزشی به صورت روزانه (پیاده روی تند، دویدن آرام، دوچرخه سواری و ...) حداقل به مدت 40-30 دقیقه، جزو برنامه های عمومی جامعه بوده و توجه به ورزش همگانی و ایجاد رابطه و تعامل بین ورزش و سلامتی مورد نظر مسئولین محترم صدا و سیما و سازمان تربیت بدنی قرار گیرد.
5) اصلاح تغذیه (مصرف سبزیجات و میوجات، مصرف ماهی، عدم مصرف غذاهای سرخ کرده و کاهش مصرف چربی و نمک و ... ) ترک سیگار، کنترل فشار خون، کنترل وزن، کنترل چربی خون، شاد بودن، ایجاد کلینیک های پیشگیری و ... امری حیاتی است.
6) از مصرف شیرینی های چرب که با روغنی با کیفیت پایین تر از روغن نباتی تهیه می شود جداً خودداری نموده و در میهمانی ها به جای آن از میوه استفاده کنید.
7) همه ی افراد بالاتر از 20 سال (به خصوص آنهایی که دارای عوامل خطرساز می باشند) به مشکل فشار خون بالا توجه نمایند، زیرا این بیماری فاقد علامت است. به همه ی همکاران محترم نیز توصیه می نمایم که هنگام معاینه ی هر بیمار، فشار خون وی را نیز اندازه گیری، درمان و پیگیری کنند.
به امید روزی که این بیماری پرخطر با تدبیر و همکاری همگان مهار شده و جامعه ای سالم، با افرادی بانشاط داشته باشیم.
دکتر معصومعلی معصومی-دانشیار جراحی قلب
منبع : هفته نامه سلامت- شماره 108
