ضعف نظارت بر تبليغات پزشکي بازار دلالان عرصه سلامت راسکه مي کند
۱۸۴
سازمان نظام پزشکي در سطح کشور مرجع تشخيص سلامت تبليغات در امور پزشکي هستند تا اگر افراد خاطي که ادعاي ارائه خدمات پزشکي را دارند و با تبليغات گمراه کننده خود به شيوه هاي مختلف سلامت مردم را به مخاطره مي اندازند با آن ها برخورد قانوني و قضايي کنند، حتي اگر تبليغات گمراه کننده توسط پزشک متخصص و متبحر باشد، بدون هيچ اغماضي با او برخورد مي شود. به طوري که در سال گذشته براي بيش از ۹ هزار پزشک اخطار صادر شد و ۲۰۰ تن پزشک هم که تبليغات خارج از عرف و گمراه کننده داشتند محکوم شدند.
به گفته معاون نظارت و برنامه ريزي سازمان نظام پزشکي کشور براساس بررسي هاي انجام شده روزانه بيش از ۵۰ هزار آگهي تبليغات در حوزه پزشکي فقط از طريق نشريات منتشر مي شود و تعدادي هم از اين تبليغات از طريق رسانه هاي مختلف به سمع و نظر مردم مي رسد، قطعاً اين نگراني وجود دارد که اگر اين تبليغات توسط افراد غيرمتخصص در امور پزشکي انجام شود، مي تواند سلامت جامعه را به طور جدي تهديد کند.
به همين دليل کارشناسان انتشار هر نوع تبليغات پزشکي را نيازمند ضوابطي مي دانند تا از اين طريق بتوان جلوي سوء استفاده ها و بروز مشکلات احتمالي در حوزه پزشکي و درماني را گرفت. حال اين سوال مطرح مي شود که اين تبليغات پزشکي و درماني بر اساس چه ضوابطي صورت مي گيرد، مسئوليت مستقيم آن متوجه چه نهاد و سازماني است و چه نظارت هايي بر اين تبليغات انجام مي شود؟
مهم تر اين که با توجه به پيشرفت علوم پزشکي، آيا آيين نامه تبليغات پزشکي هم با تغييرات علوم و فناوري به روز مي شود؟
ضرورت بازنگري
بررسي ابعاد و تعيين ضوابط تبليغات در حوزه هاي مختلف بر اساس پيشرفت علوم و فناوري بايد مورد توجه واقع شود، آيا اين مسئله در حوزه پزشکي هم مدنظر قرار مي گيرد؟ دکتر حجت ا... مقيمي مسئول نظارت بر تبليغات سازمان نظام پزشکي کشور نيز در اين باره به ما مي گويد: آيين نامه ضوابط تبليغات پزشکي از زمان تدوين آن تاکنون ۳ مرتبه مورد بازنگري قرار گرفته است.
وي مي افزايد: دليل اصلي اين بازنگري تغييرات در رشته هاي مختلف علوم پزشکي و خدمات وابسته به اين حوزه و همچنين پيدايش خدمات جديد و علوم روز است که بايد اين آيين نامه در واقع به روز شود و تغييرات در آيين نامه ضوابط تبليغات پزشکي بر اساس دانش روز انجام گيرد که اين مسئله هم جواب گوي مردم باشد و هم جامعه پزشکي.
دکتر مقيمي اظهار مي دارد: اکنون در آستانه بازنگري مجدد اين آيين نامه هستيم تا بهتر بتوانيم به مردم خدمات ارائه دهيم. به فرض در آيين نامه قبلي در مورد ارسال پيامک و تبليغات پيامکي قانوني در نظرگرفته نشده اما اکنون اين شيوه براي تبليغات رايج شده است.
دکتر حسن امامي رضوي معاون درمان وزير بهداشت هم از بررسي ابعاد و تعيين ضوابط اين تبليغات خبر داد و گفت: بررسي ابعاد و تعيين ضوابط براي تبليغات پزشکي و تبليغات مربوط به امور سلامت در وزارت بهداشت و درمان آغاز شده و مراحل کارشناسي خود را مي گذراند.
دکتر فاضل عضو شوراي عالي نظام پزشکي کشور هم از بازنگري اين آيين نامه خبر مي دهد و به ما مي گويد: در سال ۸۳ مجلس شوراي اسلامي مصوب کرد که تغييرات در آيين نامه تبليغات پزشکي به عهده سازمان نظام پزشکي کشور گذاشته شود. از اين رو آخرين آيين نامه توسط شوراي عالي نظام پزشکي کشور به تصويب رسيد و در سال ۸۵ مصوب شد که دستورالعمل نحوه تبليغ و اطلاع رساني در مورد مواد خوراکي، آشاميدني بهداشتي و دارويي و امور پزشکي اجرايي شود و همچنين در سال ۸۶ آيين نامه ديگري تحت عنوان استانداردسازي تبليغات توسط اين سازمان به تصويب رسيد و در آن همه موارد امور پزشکي پيش بيني شده است.
وي تاکيد مي کند: بازنگري در اين آيين نامه ضرورت دارد زيرا علوم جديدي به حوزه پزشکي وارد مي شود و نيازها به امور پزشکي بر اساس مقتضيات زمان متفاوت است.
دکتر عليرضا زالي معاون نظارت و برنامه ريزي سازمان نظام پزشکي کشور بررسي کارشناسي و بازنگري در آيين نامه نظارت بر تبليغات حرف پزشکي را تاکيد مي کند و مي گويد: انتشار تبليغات پزشکي نيازمند تاييديه سازمان نظام پزشکي است و بر اساس بررسي هاي انجام شده روزانه بيش از ۵۰ هزار آگهي در حوزه پزشکي در نشريات منتشر مي شود که انتشار آن نياز به بررسي کارشناسي و بازنگري دارد.
به گزارش دفتر تبليغات و اطلاع رساني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اين مقام مسئول اظهار داشت: هم اکنون آيين نامه نظارت بر تبليغات حرف پزشکي با همکاري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در دست تدوين است و پس از تاييد نهايي به تصويب شوراي عالي نظام پزشکي خواهد رسيد.
تبليغات گمراه کننده
تبليغات به عنوان ابزاري مناسب براي جلب نظر مشتري قلمداد مي شود، اما اگر اين تبليغات گمراه کننده و مضر باشد چه تبعاتي ممکن است به همراه داشته باشد؟
دکتر صدر رئيس سازمان نظام پزشکي کشور نيز در اين باره مي گويد: در جهان امروز تبليغات، ابزار مناسبي براي فرهنگ سازي است، اما در حوزه سلامت اين مسئله بايد کنترل شود و جلوي تبليغات گمراه کننده گرفته شود تا آثار سوء آن به سلامت مردم آسيب نرساند.
وي مي افزايد: ما در سازمان نظام پزشکي مصوبه اي تدوين کرديم که بر اساس آن کميته اي تشکيل شد تا ادعاهاي پزشکي را مورد بررسي کارشناسي قرار دهند.
دکتر مقيمي مسئول نظارت بر تبليغات سازمان نظام پزشکي کشور نيز تبليغات گمراه کننده را در حرفه پزشکي ممنوع مي داند و مي گويد: ۱۸۴ سازمان نظام پزشکي در کشور وجود دارد که مرجع تشخيص سلامت تبليغات در امور پزشکي هستند و اگر تبليغات در اين رشته به گونه اي باشد که افکار عمومي را گمراه کند سازمان نظام پزشکي با آن برخورد مي کند.
وي مي افزايد: پزشکي در تبليغات خود چنين آورده بود که «اگر مطمئن هستيد که بيني شما نرمال است مي توانيد براي اطمينان از آن به ما مراجعه کنيد تا از طريق رايانه و اسکن به شما بگوييم که آيا بيني شما نرمال است يا نياز به جراحي دارد»!
دکتر مقيمي يادآور مي شود: افراد هيچ مشکلي با بيني خود ندارند اما با مشاهده چنين تبليغاتي وسوسه مي شوند و اقدام به عمل جراحي مي کنند که چنين تبليغاتي گمراه کننده است. اين عضو سازمان نظام پزشکي کشور مي گويد: سلامت مردم چيزي نيست که با تبليغات گمراه کننده آن را به بازي گرفت و به خاطر منافع شخصي سلامت مردم تهديد شود.
دکتر نيک نژاد معاون انتظامي سازمان نظام پزشکي کشور نيز بيشتر تبليغات گمراه کننده را در مورد تبليغات زيبايي ذکر مي کند و مي گويد: اين روزها تب جراحي هاي زيبايي از کشيدن پوست، تزريق بوتاکس و کاشت گونه و مو گرفته تا افزايش قد در جامعه تبليغ مي شود و برخي افراد غافل از نيازها و خطرهاي آن، براي انجام دادن اين عمل هاي جراحي به رقابت و چشم و هم چشمي با يکديگر مي پردازند و بازار دلالان سلامت را سکه مي کنند. وي مي افزايد: برخورد با چنين تبليغاتي که غيرقانوني است انجام خواهد شد.
رسانه هاي داخلي و خارجي
رسانه هاي خارجي پيشرو در تبليغات پزشکي هستند و اين امر به رسانه هاي داخلي هم سرايت کرده است، حال اين سوال مطرح مي شود، آيا دست اندرکاران امور پزشکي مي توانند فعاليت هاي خود را از اين طريق تبليغ کنند؟
دکترقاضي زاده، عضو کميسيون اجتماعي مجلس نيز به قانون برنامه پنجم توسعه در اين باره اشاره مي کند و مي گويد: در اين قانون آمده است هر تبليغي که باعث به خطر انداختن سلامت افراد شود، طبق قانون و شرع ممنوع است و دولت هم موظف است با آن برخورد کند، حال اين تبليغات از طريق رسانه هاي داخلي باشد يا بين المللي.
وي مي افزايد: بايد طبق قوانين بين المللي و قوانين موجود داخلي با چنين تبليغات مضر برخورد شود.
دکترمقيمي، مسئول نظارت بر تبليغات سازمان نظام پزشکي کشور هم به تبليغات از طريق شبکه هاي ماهواره اي چنين اشاره مي کند و مي گويد: پزشکان و دست اندرکاران امور پزشکي فقط مي توانند از طريق شبکه هايي که تحت کنترل و نظارت نظام جمهوري اسلامي ايران هستند با کسب مجوز و پروانه فعاليت اقدام به تبليغات در اين شبکه هاي ديداري و شنيداري بکنند.
وي مي افزايد: حتي اگر پزشک معروف و متبحري باشد اگر از طريق شبکه هاي ماهواره اي غيرمجاز به تبليغات اقدام کند به مراجع قضايي معرفي مي شود.
دکترمقيمي در ادامه مي گويد: تبليغات پيامکي و يا سايت هاي اينترنتي بايد بر اساس موازين نظام جمهوري اسلامي انجام شود و از مراجع ذي صلاح براي چنين تبليغاتي مجوز داشته باشد، در صورتي که مجوز بگيرند فعاليت آن ها غيرقانوني محسوب مي شود و قطعاً با آن ها برخورد قانوني خواهد شد.
اين مقام مسئول اظهار مي دارد: بيشتر افرادي که از طريق شبکه هاي ماهواره اي و رسانه هاي خارجي اقدام به تبليغات در بخش ها و امور متفاوت پزشکي مي کنند، تخصصي از علم پزشکي ندارند و دخالت در فعاليت هاي پزشکي مي کنند و خواه ناخواه مشکلات براي مردم به وجود مي آورند.
اين مقام مسئول به تبليغات محيطي که در کوچه و خيابان انجام مي گيرد، اشاره مي کند و مي گويد: در بسياري از موارد تبليغات محيطي غيرمجاز است و تبليغ کننده عمدتاً از ذکر آدرس خودداري مي کند.
وي مي افزايد: نظارت توسط اين سازمان بر اين تبليغات محيطي به ۲صورت انجام مي شود يا از طريق تماس مردمي از چنين تبليغاتي مطلع مي شويم يا اين که شهرداري ها نمونه اي از آن تبليغات را به اداره نظارت دانشگاه هاي علوم پزشکي ارسال مي کنند و اين دانشگاه ها موظف و مسئول هستند که به چنين تبليغاتي رسيدگي و نظارت کنند.
دکترمقيمي اظهار مي دارد: بيشتر چنين تبليغاتي زيرزميني است و مشکلاتي را براي مردم به وجود مي آورد.
دکترفاضل هم ارسال تبليغات پيامکي را مجاز مي داند اما تبليغات از طريق شبکه ماهواره اي و رسانه هاي خارجي غيرمجاز را غيرقانوني مي داند و مي گويد: هيچ پزشک و موسسه درماني حق ندارد فعاليت هاي خود را از طريق شبکه هاي ماهواره اي غيرمجاز تبليغ کند و فقط مي تواند از طريق راديو و تلويزيون و شبکه هاي مجاز و رسانه هاي داخلي به معرفي فعاليت هاي خود بپردازد.
کنترل و نظارت
کنترل و نظارت جزو اصول اساسي تبليغات است پس نظارت بر تبليغات پزشکي چگونه صورت مي گيرد؟
دکترامامي رضوي، معاون درمان وزير بهداشت و درمان نيز در اين باره گفت: تبليغات پزشکي محدوديت دارد و اگر موارد درمان تبليغ شده خلاف واقع باشد با آن برخورد مي کنيم.
وي به ايرنا گفته است: متاسفانه هم اکنون ساز و کار نظارتي در مورد تبليغات پزشکي وجود ندارد و قوانين براي اين گونه تبليغات، موضع روشني مشخص نکرده اند.
دکترامامي رضوي متذکر شد: تبليغ درباره درمان بيماري ها در خارج از کشور فقط مي تواند در صورتي باشد که بيماري در داخل کشور قابل درمان نباشد، اما هم اکنون برخي از تبليغات براي بيماري هايي صورت مي گيرد که تمام امور درماني آن در داخل کشور انجام مي شود.
اين مقام مسئول يادآور شد: در نظر داريم کارهاي اجرايي را براي ساماندهي تبليغات پزشکي با همکاري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي انجام دهيم.
معاون انتظامي سازمان نظام پزشکي کشور نيز در اين باره مي گويد: سازمان نظام پزشکي براي مشخص شدن پزشک از غيرپزشک، نشاني درج شده در آگهي هاي تبليغات پزشکي را براي کارشناسان معاونت هاي درمان دانشگاه ها مي فرستد و دانشگاه ها پس از بررسي درمان هاي انجام شده، در صورت بروز موارد گمراه کننده، درباره تخلف در تبليغ اقدام مي کنند.
دکترنيک نژاد يادآور مي شود: همچنين در صورتي که موسسه اي با عنوان فعاليت پزشکي يا درج نام متخصص يا پزشک، بدون اخذ مجوز از سازمان، اقدام به چاپ آگهي کند، ابتدا از طرف معاونت نظارت و برنامه ريزي سازمان نظام پزشکي احضار و اخطار دريافت مي کند و در صورت بي توجهي به اخطار به دادسراي انتظامي احضار مي شود.
وي يادآور مي شود: دادسراي انتظامي پس از رسيدگي به پرونده، متخلفان را براي صدور کيفرخواست به دادسرا ارجاع مي دهد و در نهايت پزشک يا موسسه متخلف به توبيخ کتبي يا درج در پرونده و نشريه نظام پزشکي محکوم مي شود.
دکترمقيمي، مسئول نظارت بر تبليغات سازمان نظام پزشکي کشور کسب مجوز تبليغات از سوي سازمان نظام پزشکي در کنار ارائه پروانه بهره برداري براي تبليغات را ضروري مي داند و مي گويد: علاوه بر رعايت آيين نامه تبليغات از سوي نظام پزشکي رعايت آيين نامه و ضوابط کلي تبليغات که زيرنظر وزارت ارشاد مي باشد و مطابق با عرف و دين مبين اسلام است، ضرورت دارد و در صورت رعايت نکردن اين موازين، مراجع قضايي و هيئت انتظامي اين سازمان با متخلفان برخورد خواهد کرد.
وي اظهار مي دارد: افرادي که پروانه بهره برداري فعاليت هاي پزشکي ندارند به مراجع قضايي معرفي مي شوند و افرادي که داراي شماره نظام پزشکي هستند، هيئت انتظامي سازمان نظام پزشکي به آن ها اخطار مي دهد، بار اول درج در پرونده و در بار دوم و سوم به محکوميت و لغو پروانه فعاليت به مدت ۶ماه و همچنين در صورت تکرار تخلف از ادامه فعاليت پزشکي او ممانعت به عمل مي آيد.
اين پزشک متذکر مي شود: نظارت بر عملکرد چنين تبليغاتي وجود دارد اما در برخي بخش ها به ويژه تبليغات محيطي نظارت ضعيف است زيرا نيروي نظارتي براي اين امر وجود ندارد.
دکترمقيمي به محکوميت پزشکان متخلف در سال ۹۰اشاره مي کند و يادآور مي شود: در سال ۹۰ براي بيش از ۹هزار پزشک در اين راستا اخطار صادر شد و ۲۰۰تن پزشک هم که تبليغات خارج از عرف و گمراه کننده داشتند، محکوم شدند که اين مسئله نشان دهنده کنترل ها و نظارت هاي اين سازمان است.
چنين به نظر مي رسد که تبليغات در امور پزشکي مسير قانوني خود را طي مي کند و تابع ضوابط و قوانين است اما نظارت ها در اين حوزه بايد افزايش يابد تا سلامت مردم تضمين شود.
چکيده گزارش
بررسي ابعاد و تعيين ضوابط براي تبليغات پزشکي و امور سلامت در دستور کار وزارت بهداشت و درمان قرار گرفت. در سال ۸۳ مجلس شوراي اسلامي سازمان نظام پزشکي کشور را موظف کرد بررسي و تغييرات در آيين نامه تبليغات پزشکي را عهده دار شود. تاکنون اين آيين نامه ۳ بار مورد بازنگري قرار گرفته و در سال ۸۶ هم استانداردسازي تبليغات توسط اين سازمان به تصويب رسيد.کارشناسان سلامت بر اين عقيده اند که بر اساس بررسي هاي انجام شده فقط روزانه بيش از ۵۰ هزار آگهي در حوزه پزشکي در نشريات منتشر مي شود که انتشار آن نياز به بررسي کارشناسي و بازنگري دارد. خراسان -شماره انتشار 18241
نويسنده: مريم خديوي
سازمان نظام پزشکي در سطح کشور مرجع تشخيص سلامت تبليغات در امور پزشکي هستند تا اگر افراد خاطي که ادعاي ارائه خدمات پزشکي را دارند و با تبليغات گمراه کننده خود به شيوه هاي مختلف سلامت مردم را به مخاطره مي اندازند با آن ها برخورد قانوني و قضايي کنند، حتي اگر تبليغات گمراه کننده توسط پزشک متخصص و متبحر باشد، بدون هيچ اغماضي با او برخورد مي شود. به طوري که در سال گذشته براي بيش از ۹ هزار پزشک اخطار صادر شد و ۲۰۰ تن پزشک هم که تبليغات خارج از عرف و گمراه کننده داشتند محکوم شدند.به گفته معاون نظارت و برنامه ريزي سازمان نظام پزشکي کشور براساس بررسي هاي انجام شده روزانه بيش از ۵۰ هزار آگهي تبليغات در حوزه پزشکي فقط از طريق نشريات منتشر مي شود و تعدادي هم از اين تبليغات از طريق رسانه هاي مختلف به سمع و نظر مردم مي رسد، قطعاً اين نگراني وجود دارد که اگر اين تبليغات توسط افراد غيرمتخصص در امور پزشکي انجام شود، مي تواند سلامت جامعه را به طور جدي تهديد کند.
به همين دليل کارشناسان انتشار هر نوع تبليغات پزشکي را نيازمند ضوابطي مي دانند تا از اين طريق بتوان جلوي سوء استفاده ها و بروز مشکلات احتمالي در حوزه پزشکي و درماني را گرفت. حال اين سوال مطرح مي شود که اين تبليغات پزشکي و درماني بر اساس چه ضوابطي صورت مي گيرد، مسئوليت مستقيم آن متوجه چه نهاد و سازماني است و چه نظارت هايي بر اين تبليغات انجام مي شود؟
مهم تر اين که با توجه به پيشرفت علوم پزشکي، آيا آيين نامه تبليغات پزشکي هم با تغييرات علوم و فناوري به روز مي شود؟
ضرورت بازنگري
بررسي ابعاد و تعيين ضوابط تبليغات در حوزه هاي مختلف بر اساس پيشرفت علوم و فناوري بايد مورد توجه واقع شود، آيا اين مسئله در حوزه پزشکي هم مدنظر قرار مي گيرد؟ دکتر حجت ا... مقيمي مسئول نظارت بر تبليغات سازمان نظام پزشکي کشور نيز در اين باره به ما مي گويد: آيين نامه ضوابط تبليغات پزشکي از زمان تدوين آن تاکنون ۳ مرتبه مورد بازنگري قرار گرفته است.
وي مي افزايد: دليل اصلي اين بازنگري تغييرات در رشته هاي مختلف علوم پزشکي و خدمات وابسته به اين حوزه و همچنين پيدايش خدمات جديد و علوم روز است که بايد اين آيين نامه در واقع به روز شود و تغييرات در آيين نامه ضوابط تبليغات پزشکي بر اساس دانش روز انجام گيرد که اين مسئله هم جواب گوي مردم باشد و هم جامعه پزشکي.
دکتر مقيمي اظهار مي دارد: اکنون در آستانه بازنگري مجدد اين آيين نامه هستيم تا بهتر بتوانيم به مردم خدمات ارائه دهيم. به فرض در آيين نامه قبلي در مورد ارسال پيامک و تبليغات پيامکي قانوني در نظرگرفته نشده اما اکنون اين شيوه براي تبليغات رايج شده است.
دکتر حسن امامي رضوي معاون درمان وزير بهداشت هم از بررسي ابعاد و تعيين ضوابط اين تبليغات خبر داد و گفت: بررسي ابعاد و تعيين ضوابط براي تبليغات پزشکي و تبليغات مربوط به امور سلامت در وزارت بهداشت و درمان آغاز شده و مراحل کارشناسي خود را مي گذراند.
دکتر فاضل عضو شوراي عالي نظام پزشکي کشور هم از بازنگري اين آيين نامه خبر مي دهد و به ما مي گويد: در سال ۸۳ مجلس شوراي اسلامي مصوب کرد که تغييرات در آيين نامه تبليغات پزشکي به عهده سازمان نظام پزشکي کشور گذاشته شود. از اين رو آخرين آيين نامه توسط شوراي عالي نظام پزشکي کشور به تصويب رسيد و در سال ۸۵ مصوب شد که دستورالعمل نحوه تبليغ و اطلاع رساني در مورد مواد خوراکي، آشاميدني بهداشتي و دارويي و امور پزشکي اجرايي شود و همچنين در سال ۸۶ آيين نامه ديگري تحت عنوان استانداردسازي تبليغات توسط اين سازمان به تصويب رسيد و در آن همه موارد امور پزشکي پيش بيني شده است.
وي تاکيد مي کند: بازنگري در اين آيين نامه ضرورت دارد زيرا علوم جديدي به حوزه پزشکي وارد مي شود و نيازها به امور پزشکي بر اساس مقتضيات زمان متفاوت است.
دکتر عليرضا زالي معاون نظارت و برنامه ريزي سازمان نظام پزشکي کشور بررسي کارشناسي و بازنگري در آيين نامه نظارت بر تبليغات حرف پزشکي را تاکيد مي کند و مي گويد: انتشار تبليغات پزشکي نيازمند تاييديه سازمان نظام پزشکي است و بر اساس بررسي هاي انجام شده روزانه بيش از ۵۰ هزار آگهي در حوزه پزشکي در نشريات منتشر مي شود که انتشار آن نياز به بررسي کارشناسي و بازنگري دارد.
به گزارش دفتر تبليغات و اطلاع رساني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي اين مقام مسئول اظهار داشت: هم اکنون آيين نامه نظارت بر تبليغات حرف پزشکي با همکاري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در دست تدوين است و پس از تاييد نهايي به تصويب شوراي عالي نظام پزشکي خواهد رسيد.
تبليغات گمراه کننده
تبليغات به عنوان ابزاري مناسب براي جلب نظر مشتري قلمداد مي شود، اما اگر اين تبليغات گمراه کننده و مضر باشد چه تبعاتي ممکن است به همراه داشته باشد؟
دکتر صدر رئيس سازمان نظام پزشکي کشور نيز در اين باره مي گويد: در جهان امروز تبليغات، ابزار مناسبي براي فرهنگ سازي است، اما در حوزه سلامت اين مسئله بايد کنترل شود و جلوي تبليغات گمراه کننده گرفته شود تا آثار سوء آن به سلامت مردم آسيب نرساند.
وي مي افزايد: ما در سازمان نظام پزشکي مصوبه اي تدوين کرديم که بر اساس آن کميته اي تشکيل شد تا ادعاهاي پزشکي را مورد بررسي کارشناسي قرار دهند.
دکتر مقيمي مسئول نظارت بر تبليغات سازمان نظام پزشکي کشور نيز تبليغات گمراه کننده را در حرفه پزشکي ممنوع مي داند و مي گويد: ۱۸۴ سازمان نظام پزشکي در کشور وجود دارد که مرجع تشخيص سلامت تبليغات در امور پزشکي هستند و اگر تبليغات در اين رشته به گونه اي باشد که افکار عمومي را گمراه کند سازمان نظام پزشکي با آن برخورد مي کند.
وي مي افزايد: پزشکي در تبليغات خود چنين آورده بود که «اگر مطمئن هستيد که بيني شما نرمال است مي توانيد براي اطمينان از آن به ما مراجعه کنيد تا از طريق رايانه و اسکن به شما بگوييم که آيا بيني شما نرمال است يا نياز به جراحي دارد»!
دکتر مقيمي يادآور مي شود: افراد هيچ مشکلي با بيني خود ندارند اما با مشاهده چنين تبليغاتي وسوسه مي شوند و اقدام به عمل جراحي مي کنند که چنين تبليغاتي گمراه کننده است. اين عضو سازمان نظام پزشکي کشور مي گويد: سلامت مردم چيزي نيست که با تبليغات گمراه کننده آن را به بازي گرفت و به خاطر منافع شخصي سلامت مردم تهديد شود.
دکتر نيک نژاد معاون انتظامي سازمان نظام پزشکي کشور نيز بيشتر تبليغات گمراه کننده را در مورد تبليغات زيبايي ذکر مي کند و مي گويد: اين روزها تب جراحي هاي زيبايي از کشيدن پوست، تزريق بوتاکس و کاشت گونه و مو گرفته تا افزايش قد در جامعه تبليغ مي شود و برخي افراد غافل از نيازها و خطرهاي آن، براي انجام دادن اين عمل هاي جراحي به رقابت و چشم و هم چشمي با يکديگر مي پردازند و بازار دلالان سلامت را سکه مي کنند. وي مي افزايد: برخورد با چنين تبليغاتي که غيرقانوني است انجام خواهد شد.
رسانه هاي داخلي و خارجي
رسانه هاي خارجي پيشرو در تبليغات پزشکي هستند و اين امر به رسانه هاي داخلي هم سرايت کرده است، حال اين سوال مطرح مي شود، آيا دست اندرکاران امور پزشکي مي توانند فعاليت هاي خود را از اين طريق تبليغ کنند؟
دکترقاضي زاده، عضو کميسيون اجتماعي مجلس نيز به قانون برنامه پنجم توسعه در اين باره اشاره مي کند و مي گويد: در اين قانون آمده است هر تبليغي که باعث به خطر انداختن سلامت افراد شود، طبق قانون و شرع ممنوع است و دولت هم موظف است با آن برخورد کند، حال اين تبليغات از طريق رسانه هاي داخلي باشد يا بين المللي.
وي مي افزايد: بايد طبق قوانين بين المللي و قوانين موجود داخلي با چنين تبليغات مضر برخورد شود.
دکترمقيمي، مسئول نظارت بر تبليغات سازمان نظام پزشکي کشور هم به تبليغات از طريق شبکه هاي ماهواره اي چنين اشاره مي کند و مي گويد: پزشکان و دست اندرکاران امور پزشکي فقط مي توانند از طريق شبکه هايي که تحت کنترل و نظارت نظام جمهوري اسلامي ايران هستند با کسب مجوز و پروانه فعاليت اقدام به تبليغات در اين شبکه هاي ديداري و شنيداري بکنند.
وي مي افزايد: حتي اگر پزشک معروف و متبحري باشد اگر از طريق شبکه هاي ماهواره اي غيرمجاز به تبليغات اقدام کند به مراجع قضايي معرفي مي شود.
دکترمقيمي در ادامه مي گويد: تبليغات پيامکي و يا سايت هاي اينترنتي بايد بر اساس موازين نظام جمهوري اسلامي انجام شود و از مراجع ذي صلاح براي چنين تبليغاتي مجوز داشته باشد، در صورتي که مجوز بگيرند فعاليت آن ها غيرقانوني محسوب مي شود و قطعاً با آن ها برخورد قانوني خواهد شد.
اين مقام مسئول اظهار مي دارد: بيشتر افرادي که از طريق شبکه هاي ماهواره اي و رسانه هاي خارجي اقدام به تبليغات در بخش ها و امور متفاوت پزشکي مي کنند، تخصصي از علم پزشکي ندارند و دخالت در فعاليت هاي پزشکي مي کنند و خواه ناخواه مشکلات براي مردم به وجود مي آورند.
اين مقام مسئول به تبليغات محيطي که در کوچه و خيابان انجام مي گيرد، اشاره مي کند و مي گويد: در بسياري از موارد تبليغات محيطي غيرمجاز است و تبليغ کننده عمدتاً از ذکر آدرس خودداري مي کند.
وي مي افزايد: نظارت توسط اين سازمان بر اين تبليغات محيطي به ۲صورت انجام مي شود يا از طريق تماس مردمي از چنين تبليغاتي مطلع مي شويم يا اين که شهرداري ها نمونه اي از آن تبليغات را به اداره نظارت دانشگاه هاي علوم پزشکي ارسال مي کنند و اين دانشگاه ها موظف و مسئول هستند که به چنين تبليغاتي رسيدگي و نظارت کنند.
دکترمقيمي اظهار مي دارد: بيشتر چنين تبليغاتي زيرزميني است و مشکلاتي را براي مردم به وجود مي آورد.
دکترفاضل هم ارسال تبليغات پيامکي را مجاز مي داند اما تبليغات از طريق شبکه ماهواره اي و رسانه هاي خارجي غيرمجاز را غيرقانوني مي داند و مي گويد: هيچ پزشک و موسسه درماني حق ندارد فعاليت هاي خود را از طريق شبکه هاي ماهواره اي غيرمجاز تبليغ کند و فقط مي تواند از طريق راديو و تلويزيون و شبکه هاي مجاز و رسانه هاي داخلي به معرفي فعاليت هاي خود بپردازد.
کنترل و نظارت
کنترل و نظارت جزو اصول اساسي تبليغات است پس نظارت بر تبليغات پزشکي چگونه صورت مي گيرد؟
دکترامامي رضوي، معاون درمان وزير بهداشت و درمان نيز در اين باره گفت: تبليغات پزشکي محدوديت دارد و اگر موارد درمان تبليغ شده خلاف واقع باشد با آن برخورد مي کنيم.
وي به ايرنا گفته است: متاسفانه هم اکنون ساز و کار نظارتي در مورد تبليغات پزشکي وجود ندارد و قوانين براي اين گونه تبليغات، موضع روشني مشخص نکرده اند.
دکترامامي رضوي متذکر شد: تبليغ درباره درمان بيماري ها در خارج از کشور فقط مي تواند در صورتي باشد که بيماري در داخل کشور قابل درمان نباشد، اما هم اکنون برخي از تبليغات براي بيماري هايي صورت مي گيرد که تمام امور درماني آن در داخل کشور انجام مي شود.
اين مقام مسئول يادآور شد: در نظر داريم کارهاي اجرايي را براي ساماندهي تبليغات پزشکي با همکاري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي انجام دهيم.
معاون انتظامي سازمان نظام پزشکي کشور نيز در اين باره مي گويد: سازمان نظام پزشکي براي مشخص شدن پزشک از غيرپزشک، نشاني درج شده در آگهي هاي تبليغات پزشکي را براي کارشناسان معاونت هاي درمان دانشگاه ها مي فرستد و دانشگاه ها پس از بررسي درمان هاي انجام شده، در صورت بروز موارد گمراه کننده، درباره تخلف در تبليغ اقدام مي کنند.
دکترنيک نژاد يادآور مي شود: همچنين در صورتي که موسسه اي با عنوان فعاليت پزشکي يا درج نام متخصص يا پزشک، بدون اخذ مجوز از سازمان، اقدام به چاپ آگهي کند، ابتدا از طرف معاونت نظارت و برنامه ريزي سازمان نظام پزشکي احضار و اخطار دريافت مي کند و در صورت بي توجهي به اخطار به دادسراي انتظامي احضار مي شود.
وي يادآور مي شود: دادسراي انتظامي پس از رسيدگي به پرونده، متخلفان را براي صدور کيفرخواست به دادسرا ارجاع مي دهد و در نهايت پزشک يا موسسه متخلف به توبيخ کتبي يا درج در پرونده و نشريه نظام پزشکي محکوم مي شود.
دکترمقيمي، مسئول نظارت بر تبليغات سازمان نظام پزشکي کشور کسب مجوز تبليغات از سوي سازمان نظام پزشکي در کنار ارائه پروانه بهره برداري براي تبليغات را ضروري مي داند و مي گويد: علاوه بر رعايت آيين نامه تبليغات از سوي نظام پزشکي رعايت آيين نامه و ضوابط کلي تبليغات که زيرنظر وزارت ارشاد مي باشد و مطابق با عرف و دين مبين اسلام است، ضرورت دارد و در صورت رعايت نکردن اين موازين، مراجع قضايي و هيئت انتظامي اين سازمان با متخلفان برخورد خواهد کرد.
وي اظهار مي دارد: افرادي که پروانه بهره برداري فعاليت هاي پزشکي ندارند به مراجع قضايي معرفي مي شوند و افرادي که داراي شماره نظام پزشکي هستند، هيئت انتظامي سازمان نظام پزشکي به آن ها اخطار مي دهد، بار اول درج در پرونده و در بار دوم و سوم به محکوميت و لغو پروانه فعاليت به مدت ۶ماه و همچنين در صورت تکرار تخلف از ادامه فعاليت پزشکي او ممانعت به عمل مي آيد.
اين پزشک متذکر مي شود: نظارت بر عملکرد چنين تبليغاتي وجود دارد اما در برخي بخش ها به ويژه تبليغات محيطي نظارت ضعيف است زيرا نيروي نظارتي براي اين امر وجود ندارد.
دکترمقيمي به محکوميت پزشکان متخلف در سال ۹۰اشاره مي کند و يادآور مي شود: در سال ۹۰ براي بيش از ۹هزار پزشک در اين راستا اخطار صادر شد و ۲۰۰تن پزشک هم که تبليغات خارج از عرف و گمراه کننده داشتند، محکوم شدند که اين مسئله نشان دهنده کنترل ها و نظارت هاي اين سازمان است.
چنين به نظر مي رسد که تبليغات در امور پزشکي مسير قانوني خود را طي مي کند و تابع ضوابط و قوانين است اما نظارت ها در اين حوزه بايد افزايش يابد تا سلامت مردم تضمين شود.
چکيده گزارش
بررسي ابعاد و تعيين ضوابط براي تبليغات پزشکي و امور سلامت در دستور کار وزارت بهداشت و درمان قرار گرفت. در سال ۸۳ مجلس شوراي اسلامي سازمان نظام پزشکي کشور را موظف کرد بررسي و تغييرات در آيين نامه تبليغات پزشکي را عهده دار شود. تاکنون اين آيين نامه ۳ بار مورد بازنگري قرار گرفته و در سال ۸۶ هم استانداردسازي تبليغات توسط اين سازمان به تصويب رسيد.کارشناسان سلامت بر اين عقيده اند که بر اساس بررسي هاي انجام شده فقط روزانه بيش از ۵۰ هزار آگهي در حوزه پزشکي در نشريات منتشر مي شود که انتشار آن نياز به بررسي کارشناسي و بازنگري دارد. خراسان -شماره انتشار 18241
نويسنده: مريم خديوي
